Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2025

Οι επιστήμονες πλησιάζουν σε ένα καθολικό εμβόλιο κατά του καρκίνου

Μια νέα πειραματική προσέγγιση δίνει ελπίδες ότι στο μέλλον θα μπορούσε να υπάρξει ένα ευρέος φάσματος εμβόλιο κατά του καρκίνου. Ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν ένα εμβόλιο βασισμένο σε νανοσωματίδια, το οποίο κατάφερε να προλάβει την εμφάνιση αρκετών επιθετικών μορφών καρκίνου σε ποντίκια, όπως το μελάνωμα, ο καρκίνος του παγκρέατος και ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού.

Στα πειράματα, έως και το 88% των εμβολιασμένων ποντικιών παρέμεινε χωρίς όγκους, ανάλογα με τον τύπο καρκίνου. Παράλληλα, το εμβόλιο μείωσε σημαντικά, και σε ορισμένες περιπτώσεις

σταμάτησε εντελώς, τη μετάσταση, δηλαδή την εξάπλωση του καρκίνου σε άλλα όργανα.

Η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στο Amherst έδειξε ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο λειτουργεί ενεργοποιώντας έντονα το ανοσοποιητικό σύστημα.

Όπως εξηγεί η Prabhani Atukorale, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιοϊατρικής μηχανικής και επικεφαλής της μελέτης, σύμφωνα με το Scitech Daily, τα νανοσωματίδια έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να ενεργοποιούν πολλαπλά μονοπάτια του ανοσοποιητικού και να συνδυάζονται με ειδικά αντιγόνα καρκίνου. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να αποτρέψουν την ανάπτυξη όγκων με εντυπωσιακά ποσοστά επιβίωσης.

Προηγούμενη έρευνα της ίδιας ομάδας είχε δείξει ότι η τεχνολογία αυτή μπορούσε να συρρικνώσει ή ακόμη και να εξαφανίσει ήδη υπάρχοντες όγκους σε ποντίκια. Τα νέα αποτελέσματα δείχνουν ότι μπορεί να λειτουργήσει και προληπτικά.

Η ενεργοποίηση των T-κυττάρων

Στο πρώτο στάδιο της μελέτης, οι επιστήμονες συνδύασαν τα νανοσωματίδια με γνωστά αντιγόνα μελανώματος, παρόμοια με τον τρόπο που ένα εμβόλιο γρίπης περιέχει τμήματα του ιού.

Αυτό ενεργοποίησε τα Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού, τα οποία εκπαιδεύτηκαν να αναγνωρίζουν και να καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα. Τρεις εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό, τα ποντίκια εκτέθηκαν σε μελάνωμα.

Το 80% των ποντικιών που έλαβαν αυτό το «υπερενισχυμένο» εμβόλιο με νανοσωματίδια παρέμεινε χωρίς όγκους και επέζησε σε όλη τη διάρκεια της μελέτης, που κράτησε 250 ημέρες. Αντίθετα, όλα τα ποντίκια που έλαβαν ένα συμβατικό εμβόλιο, ένα σκεύασμα χωρίς νανοσωματίδια ή κανένα εμβόλιο, ανέπτυξαν όγκους και κανένα δεν έζησε πέρα από τις 35 ημέρες.

Η σημασία της «ανοσολογικής μνήμης»

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι το εμβόλιο εμπόδισε και τη μετάσταση. Όταν τα ποντίκια εκτέθηκαν συστηματικά σε καρκινικά κύτταρα με τρόπο που μιμείται τη μετάσταση, κανένα από τα εμβολιασμένα με νανοσωματίδια δεν εμφάνισε όγκους στους πνεύμονες, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα.

Η Atukorale τονίζει ότι η μετάσταση παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αντιμετώπιση του καρκίνου, καθώς η πλειονότητα των θανάτων από καρκίνο οφείλεται στην εξάπλωσή του σε άλλα όργανα.

Η προστασία που προσφέρει το εμβόλιο βασίζεται σε αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν «ανοσολογική μνήμη». Η μνήμη αυτή δεν περιορίζεται τοπικά, αλλά είναι συστηματική, καλύπτοντας ολόκληρο το σώμα, κάτι που θεωρείται μεγάλο πλεονέκτημα της ανοσοθεραπείας.


Μια μέθοδος με εντυπωσιακά αποτελέσματα

Στη συνέχεια, οι ερευνητές αντιμετώπισαν ένα πρακτικό πρόβλημα: τα αντιγόνα που είναι ειδικά για κάθε τύπο καρκίνου συχνά απαιτούν πολύπλοκες τεχνικές, όπως ολική γονιδιωματική ανάλυση. Για να το ξεπεράσουν, χρησιμοποίησαν νεκρά καρκινικά κύτταρα από τον ίδιο τον όγκο, γνωστά ως λύμα όγκου. Με αυτή τη μέθοδο, εμβολίασαν ποντίκια και στη συνέχεια τα εξέθεσαν σε διαφορετικούς τύπους καρκίνου.

Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: απόρριψη του όγκου παρατηρήθηκε στο 88% των περιπτώσεων καρκίνου του παγκρέατος, στο 75% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού και στο 69% των περιπτώσεων μελανώματος. Όλα τα εμβολιασμένα ποντίκια που έμειναν χωρίς όγκους αντιστάθηκαν και στη μετάσταση σε επόμενη έκθεση σε καρκινικά κύτταρα.

Σύμφωνα με τον Griffin Kane, πρώτο συγγραφέα της μελέτης, το κλειδί βρίσκεται στις ισχυρές αποκρίσεις των Τ-κυττάρων που προκαλεί το εμβόλιο. Η έντονη ενεργοποίηση του έμφυτου ανοσοποιητικού οδηγεί τα κύτταρα να παρουσιάζουν αποτελεσματικά τα αντιγόνα και να ενεργοποιούν Τ-κύτταρα που σκοτώνουν τους όγκους.

Η ισχυρή αυτή ανοσολογική απόκριση οφείλεται στη μοναδική δομή των νανοσωματιδίων. Κάθε εμβόλιο αποτελείται από δύο βασικά στοιχεία: το αντιγόνο, που δείχνει στο ανοσοποιητικό τι να επιτεθεί, και το ανοσοενισχυτικό, που το «ξυπνά» ώστε να αντιδράσει δυναμικά. Η ομάδα σχεδίασε ένα λιπιδικό νανοσωματίδιο που λειτουργεί ως «υπερενισχυτικό», ικανό να μεταφέρει ταυτόχρονα δύο διαφορετικά ανοσοδιεγερτικά συστατικά με σταθερό και συντονισμένο τρόπο.

Από το εργαστήριο στην πράξη

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό το σύστημα μπορεί να αποτελέσει μια ευέλικτη πλατφόρμα, προσαρμόσιμη σε πολλούς τύπους καρκίνου. Βλέπουν επίσης δυνατότητες τόσο για θεραπεία όσο και για πρόληψη, ειδικά σε άτομα με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

 

Αυτή η ιδέα αποτέλεσε και τη βάση για τη δημιουργία της νεοφυούς εταιρείας NanoVax Therapeutics από την Atukorale και τον Kane, με στόχο τη μεταφορά της τεχνολογίας από το εργαστήριο στην κλινική πράξη. Οι επόμενες κινήσεις της ομάδας περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ενός θεραπευτικού εμβολίου και τα πρώτα βήματα για τη μείωση του ρίσκου στην εφαρμογή του σε ανθρώπους.

Από το newsbeast

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου