Ανακαλύφθηκε ο τάφος Βασιλιά σε αρχαία μητρόπολη – Γιατί αλλάζει όσα γνωρίζαμε για την ιστορία ενός από τους πιο αινιγματικούς πολιτισμούς του παρελθόντος

Μια ομάδα αρχαιολόγων από το Πανεπιστήμιο του Χιούστον των ΗΠΑ ανακάλυψε στα ερείπια του Καρακόλ, της αρχαίας μητρόπολης των Μάγια που βρίσκεται στο Μπελίζ, τον τάφο του Te K’ab Chaak (Τε Κ’αμπ Τσαακ). Αυτός ήταν ο πρώτος ηγεμόνας της πόλης και ιδρυτής της βασιλικής δυναστείας της.

Η ανακάλυψη αυτή, που είναι η πρώτη για έναν αρχαίο ηγεμόνα έπειτα από 40 χρόνια ανασκαφών στην περιοχή, αποκαλύπτει νέα δεδομένα σχετικά με την προέλευση ενός από τους πιο αινιγματικούς

πολιτισμούς της Μεσοαμερικής και τη σχέση του με το μακρινό αστικό κέντρο Τεοτιουακάν, στο σημερινό Μεξικό.

Το Καρακόλ, που σήμερα βρίσκεται κρυμμένο κάτω από την πυκνή ζούγκλα του Μπελίζ, ήταν στο απόγειο της δύναμης του στο διάστημα μεταξύ 560 και 680 μ.Χ. Υπήρξε μια πόλη με μεγάλη πολιτική δύναμη που κυριαρχούσε στη νότια χερσόνησο Γιουκατάν πριν εγκαταλειφθεί γύρω στο 900 μ.Χ.

Ωστόσο, οι ρίζες της καταγωγής του αρχαίου βασιλιά πηγαίνουν πολύ πιο πίσω. Ο Te K’ab Chaak ανέβηκε στο θρόνο το 331 μ.Χ., σύμφωνα με τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν από τους αρχαιολόγους Arlen F. Chase και Diane Z. Chase, οι οποίοι ηγούνται ερευνών στην περιοχή για περισσότερα από 40 χρόνια.

Η προϊσταμένη του Πανεπιστημίου του Χιούστον και αρχαιολόγος Diane Chase στον πρόσφατα ανακαλυφθέντα τάφο του πρώτου ηγεμόνα της αρχαίας πόλης Κάρακολ των Μάγια και ιδρυτή της βασιλικής δυναστείας της. Πηγή: Caracol Archeological Project/Πανεπιστήμιο του Χιούστον

Τι βρέθηκε στον τάφο του Βασιλιά

Η ταφή, που βρίσκεται στη βάση ενός οικογενειακού ιερού μέσα στη βορειοανατολική Ακρόπολη του Καρακόλ, περιείχε μια ταφική προσφορά αντάξια ενός ιδρυτή δυναστείας: έντεκα κεραμικά αγγεία, σκαλιστούς οστέινους σωλήνες, κοσμήματα από νεφρίτη, μια ψηφιδωτή μάσκα από το ίδιο υλικό, όστρακα από τον Ειρηνικό και άλλα αντικείμενα.

Ανάμεσα στα πιο εντυπωσιακά αντικείμενα είναι ένα αγγείο που απεικονίζει έναν ηγεμόνα των Μάγια να κρατάει ένα δόρυ ενώ δέχεται προσφορές από θεότητες και ένα άλλο που απεικονίζει τον Ek Chuah, τον θεό των εμπόρων, περιτριγυρισμένο από αφιερώματα.

Σε τέσσερα από τα αγγεία απεικονίζονται δεμένοι φυλακισμένοι, ένα μοτίβο που εμφανίζεται επίσης σε δύο σχετικές ταφές. Δύο επιπλέον δοχεία είχαν καπάκια με λαβές σε σχήμα κεφαλής κοάτι (είδος ρακούν), ένα ζώο που οι διάδοχοι του Te K’ab Chaak ενσωμάτωσαν στα ονόματά τους ως σύμβολο εξουσίας.

Οι αναλύσεις στα οστά δείχνουν ότι ο αρχαίος ηγεμόνας πέθανε σε προχωρημένη ηλικία, είχε ύψος περίπου 1,70 μέτρα και είχε χάσει όλα τα δόντια του. Ωστόσο αυτό που έχει τραβήξει την προσοχή των ερευνητών είναι το ιστορικό πλαίσιο του θανάτου του.

Ένα από τα αγγεία που εντοπίστηκαν στον τάφο του αρχαίου Βασιλιά. Πηγή: Caracol Archeological Project/Πανεπιστήμιο του Χιούστον

Η σύνδεση με το Τεοτιουακάν: Διπλωματία ή επιρροή;

Η ανακάλυψη όχι μόνο αποκαλύπτει πληροφορίες σχετικά με τον βασιλιά Te K’ab Chaak, αλλά ενισχύει επίσης μια θεωρία που συζητείται εδώ και καιρό. Αυτή η θεωρία υποστηρίζει ότι οι δεσμοί μεταξύ των Μάγια και της Τεοτιουακάν, της τεράστιας πόλης που βρίσκεται περίπου 1.200 χιλιόμετρα μακριά στο κεντρικό Μεξικό, ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.

Παραδοσιακά, οι μελέτες για τους Μάγια έδειχναν ότι το 378 μ.Χ. σηματοδότησε ένα σημείο καμπής, γνωστό ως «entrada», όταν στοιχεία από το Τεοτιουακάν εμφανίστηκαν ξαφνικά στα μνημεία των Μάγια. Ωστόσο, οι τρεις ταφές που ανακαλύφθηκαν στο Καρακόλ -συμπεριλαμβανομένης εκείνης του Te K’ab Chaak- χρονολογούνται γύρω στο 350 μ.Χ., δηλαδή μια γενιά πριν από αυτό το γεγονός.

Ένα από τα βασικά ευρήματα που υποστηρίζουν αυτή την πρώιμη σύνδεση μεταξύ των Μάγια και της Τεοτιουακάν είναι μια καύση νεκρού, η οποία ανακαλύφθηκε το 2010 στο κέντρο της βορειοανατολικής πλατείας της Ακρόπολης. Τα λείψανα, που χρονολογούνται στο 350 μ.Χ., βρέθηκαν μαζί με εξαιρετικά τεχνουργήματα που προήλθαν αδιαμφισβήτητα από την Τεοτιουακάν: μεγάλα μαχαίρια, αιχμές από ακόντια και δεκαπέντε λεπίδες πράσινου οψιδιανού από την Πατσούκα, μια περιοχή βόρεια της Τεοτιουακάν. Επιπλέον, μεταξύ των αντικειμένων ήταν και μια σκαλιστή αιχμή βλήματος, η οποία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα των πολεμιστών της Τεοτιουακάν και είναι ξένη για τις παραδόσεις των Μάγια.

Τέσσερις σωληνοειδείς χάντρες από νεφρίτη που απεικονίζουν ζωντανές και νεκρές μαϊμούδες. Πηγή: Caracol Archeological Project/Πανεπιστήμιο του Χιούστον

Το μοτίβο της καύσης και η θέση της στη μέση μιας πλατείας δεν είναι πρακτικές των Μάγια αλλά του Τεοτιουακάν, εξήγησε η Diane Z. Chase, η οποία είναι επίσης αντιπρόεδρος Ακαδημαϊκών Υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον. Όλα δείχνουν ότι το άτομο σε αυτή την ταφή ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας του Καρακόλ που υιοθέτησε τελετουργικά του κεντρικού Μεξικού, ίσως επειδή έζησε εκεί ως διπλωματικός απεσταλμένος.

Μια τρίτη ταφή, που ανακαλύφθηκε το 2009 στο ίδιο οικιστικό συγκρότημα, ανήκει σε μια γυναίκα. Βρέθηκε καλυμμένη με αιματίτη και δίπλα της υπήρχαν τέσσερα αγγεία, ένα περιδέραιο από χάντρες σπονδύλου, θραύσματα καθρέφτη και δύο όστρακα του Ειρηνικού, ενισχύοντας την ιδέα ότι η ελίτ του Καρακόλ είχε πολιτισμικές ανταλλαγές σε μεγάλες αποστάσεις δεκαετίες πριν από την «entrada» του 378 μ.Χ.

Το Καρακόλ, η αρχαία πόλη των Μάγια στο Μπελίζ. Πηγή: Wikimedia Commons

Ξαναγράφοντας την ιστορία των Μάγια

Για τον Arlen Chase, καθηγητή και διευθυντή Συγκριτικών Πολιτισμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον, τα ευρήματα αυτά καταδεικνύουν ότι οι πρώτοι κυβερνήτες των Μάγια ήταν ήδη ενταγμένοι σε διπλωματικά δίκτυα που εκτείνονταν σε ολόκληρη την Μεσοαμερική.

Ο Te K’ab Chaak και οι διάδοχοί του δεν ήταν απομονωμένες προσωπικότητες, είπε ο Arlen Chase. Συμμετείχαν σε επίσημες σχέσεις με το Τεοτιουακάν, γεγονός που υποδηλώνει ότι η πολιτιστική ανταλλαγή ήταν αμφίδρομη και σκόπιμη.

Η δυναστεία που ίδρυσε αυτός ο ηγεμόνας διήρκεσε στο Καρακόλ για περισσότερα από 460 χρόνια. Η κληρονομιά αυτής της δυναστείας τώρα αρχίζει να γίνεται πιο κατανοητή από τους αρχαιολόγους.

Ωστόσο η ανακάλυψη εγείρει κάποια ερωτήματα όπως: ταξίδεψαν πράγματι οι Μάγια στο Τεοτιουακάν ή οι κάτοικοι του Τεοτιουακάν μετακινήθηκαν προς το νότο;

 

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών, ένα ταξίδι με τα πόδια μεταξύ των δύο πόλεων θα είχε διαρκέσει περίπου 153 ημέρες. Πρόκειται δηλαδή για έναν αδιανόητο άθλο που δεν θα αναλάμβανε να φέρει εις πέρας κανείς εάν δεν υπήρχαν σημαντικά πολιτικά ή οικονομικά κίνητρα.

Από το enikos