Σαν σήμερα 21 Ιουνίου: Η καταστροφή των Ψαρών και η σφαγή που πάγωσε την Ευρώπη

 Στις 21 και 22 Ιουνίου 1824, το μικρό νησί των Ψαρών έμελλε να βιώσει μία από τις πιο τραγικές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης. 

Ο οθωμανικός στόλος, με επικεφαλής τον Χοσρέφ Πασά, εξαπέλυσε μια αδυσώπητη επίθεση που είχε στόχο όχι απλώς την κατάληψη του νησιού, αλλά την ολοκληρωτική εξάλειψή του από τον χάρτη. Ήταν διαταγή του ίδιου του Σουλτάνου – ένα αιματηρό μήνυμα παραδειγματισμού προς κάθε ανυπότακτο.

Μαζί με την Ύδρα και

τις Σπέτσες, τα Ψαρά αποτελούσαν μία από τις τρεις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις της επανάστασης. Οι Ψαριανοί, με βαθιά ναυτική παράδοση και φλόγα ελευθερίας, είχαν πρωταγωνιστήσει σε κρίσιμες ναυμαχίες, όπως στον Γέροντα και τη Σάμο. Οι επιθέσεις τους στον οθωμανικό στόλο στο Αιγαίο είχαν προκαλέσει την οργή της Υψηλής Πύλης. Και η απάντηση δεν θα αργούσε.

Στις 20 Ιουνίου, 176 οθωμανικά πλοία και 12.000 με 14.000 στρατιώτες περικύκλωσαν το νησί. Οι κάτοικοι των Ψαρών, γνωρίζοντας την απειλή, ζήτησαν απεγνωσμένα βοήθεια από την ελληνική κυβέρνηση και τα άλλα νησιά. Όμως η εσωτερική διχόνοια και η αδράνεια των συμμάχων τους άφησαν μόνους απέναντι στην καταστροφή.

Σε μια μοιραία απόφαση, οι Ψαριανοί ακινητοποίησαν τον στόλο τους και επέλεξαν να πολεμήσουν στη στεριά. Όταν οι Οθωμανοί αποβιβάστηκαν, μετά από σφοδρό κανονιοβολισμό, άρχισε η σφαγή. Άμαχοι και πολεμιστές σφαγιάστηκαν, αιχμαλωτίστηκαν ή βούτηξαν στη θάλασσα για να αποφύγουν την ατιμωτική αιχμαλωσία.

Η καταστροφή ήταν συγκλονιστική. Από τους περίπου 30.000 κατοίκους και πρόσφυγες που είχαν καταφύγει στο νησί, τουλάχιστον 18.000 σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Μόλις 3.000 έως 3.600 κατάφεραν να διαφύγουν. Ολόκληρος ο στόλος των Ψαρών καταστράφηκε, και μαζί του μια από τις σημαντικότερες ναυτικές δυνάμεις των Ελλήνων.

Η θηριωδία στα Ψαρά δεν έμεινε απαρατήρητη. Το γεγονός προκάλεσε συγκίνηση σε όλη την Ευρώπη, ενέπνευσε ζωγράφους, μουσικούς και ποιητές, και ενίσχυσε τη φιλελληνική κινητοποίηση. Ο Διονύσιος Σολωμός απέδωσε τη θυσία με τους αλησμόνητους στίχους:

«Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη, περπατώντας η Δόξα μονάχη…»

Η εικόνα της Δόξας που περπατά μονάχη πάνω στα αποκαΐδια ενός νησιού-σύμβολο, έμεινε για πάντα χαραγμένη στη συλλογική μνήμη του Έθνους.

 

Η καταστροφή των Ψαρών δεν ήταν απλώς μια ήττα. Ήταν μια ηρωική θυσία που ενίσχυσε το ηθικό των Ελλήνων και ανέδειξε τη φρίκη της οθωμανικής εκδίκησης. Το νησί που μετατράπηκε σε στάχτη, έγινε σύμβολο αντίστασης και αυτοθυσίας, και η μνήμη του παραμένει άσβεστη.

Από το newsbeast