Η νηστεία της Σαρακοστής: Το όφελος σε κοινά παθολογικά προβλήματα

Μοσχοβάκη Αναστασία
Ειδική παθολόγος

 Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μια ομάδα επιστημόνων (Ancel Κeys και  συν.) ξεκίνησαν μια έρευνα με στόχο τη μελέτη των διατροφικών συνηθειών ανθρώπων από εφτά διαφορετικές χώρες (Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ολλανδία, Φιλανδία, Ελλάδα, Η.Π.Α. και Ιαπωνία) γνωστή και ως η μελέτη των 7 χωρών και έχοντας ως απώτερο στόχο να διερευνηθεί η ασαφής μέχρι τότε σχέση μεταξύ δίαιτας και εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Στη μεταπολεμική Ελλάδα, στην οποία οι

παραδοσιακές ορθόδοξες νηστείες είχαν κυρίαρχο ρόλο, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, τα καρδιαγγειακά νοσήματα είχαν εξαιρετικά χαμηλή επίπτωση συγκριτικά με χώρες της Β. Ευρώπης. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής στους παραδοσιακούς αυτούς ελληνικούς πληθυσμούς, μειώνονταν  οι ημερήσιες προσλήψεις πρωτεϊνών, λιπών, κορεσμένων λιπαρών, trans-λιπαρών οξέων, ριβοφλαβίνης και ασβεστίου με αποτέλεσμα τη μείωση της χοληστερόλης, την απελευθέρωση του οργανισμού από ζωικές τοξίνες, την ομαλοποίηση μεταβολικών παραμέτρων.

Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή και η συμμόρφωση με παραδοσιακά πρότυπα θρησκευτικής νηστείας βελτιώνουν σημαντικά τους δείκτες νοσηρότητας στα περισσότερα νοσήματα που απασχολούν το σύγχρονο κόσμο. Ωστόσο κοινές παθολογικές καταστάσεις που κατεξοχήν βελτιώνονται θεαματικά σε πολλούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια της νηστείας είναι:

Η υψηλή χοληστερόλη αίματος

Η περιεκτικότητα του κρέατος σε λίπος έχει σημαντικά αυξηθεί κατά τα τελευταία χρόνια, λόγω των μεθόδων εκτροφής που χρησιμοποιεί η σύγχρονη κτηνοτροφία. Συγκεκριμένα, το κρέας των σύγχρονων ζώων περιέχει αναλογικά πολύ περισσότερο λίπος σε σχέση με το κρέας των ζώων παραδοσιακής εκτροφής, λόγω των χρησιμοποιούμενων μεθόδων ταχείας πάχυνσης σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή που επιβάλλεται στο ζώο από τις σύγχρονες μεθόδους κτηνοτροφίας.

Ήδη από την εποχή της μελέτης των επτά χωρών, τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (MUFAs) που βρίσκονται στις ελιές και στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (EVOO) θεωρήθηκαν κλασικά υπεύθυνα για τη μακροζωία παραδοσιακών πληθυσμών, που κατοικούσαν σε ορεινές περιοχές της Κρήτης. Tα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που υπάρχουν στους ξηρούς καρπούς συντελούν στην ενίσχυση της καρδιαγγειακής υγείας, της εγκεφαλικής λειτουργίας, της γονιμότητας. Η υψηλής ποιότητας λιπαρές ουσίες μειώνουν την κατεξοχήν υπεύθυνη για καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια LDL χοληστερόλη με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς που πάσχουν από υψηλή χοληστερόλη να εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα κατά την διάρκεια της Σαρακοστής. Προσοχή όμως διότι εάν αυξήσετε την κατανάλωση θερμίδων με την υπερβολική χρήση ελαιόλαδου και αυξήσετε το βάρος σας θα έχουμε αντίθετα αποτελέσματα.

Το αυξημένο σάκχαρο αίματος

Τα πλούσια σε λιπίδια κρεατικά σε συνδυασμό με την υπερβολική κατανάλωση λευκών αλεύρων, εύγευστων γλυκών πλούσιων σε ζάχαρη-κρέμα γάλακτος, η καθιστική ζωή, έχουν οδηγήσει σε απορρύθμιση σακχάρου σε αρκετούς συμπολίτες μας. Κατά τη διάρκεια της νηστείας, αρκετοί άνθρωποι με υψηλό σάκχαρο ομαλοποιούν το μεταβολισμό της γλυκόζης τους, διότι μειώνουν την κατανάλωση των προαναφερόμενων προϊόντων και παράλληλα αυξάνουν την κατανάλωση οσπρίων και λαχανικών: 

Οι σύνθετοι υδατάνθρακες που υπάρχουν στα όσπρια και τα πλούσια σε φυτικές ίνες γεύματα δεν προκαλούν τις απότομες αυξήσεις του σακχάρου στο αίμα, που προκαλεί η συμβατική διατροφή. Προσοχή ωστόσο υιοθετήστε τα πιο παλαιά πολύχρηστα διατροφικά πρότυπα νηστείας που βασίζονται σε λαχανικά, όσπρια, πλιγούρι, κρίθινο παξιμάδι, ζυμωτό ψωμί ολικής άλεσης με προζύμι, διότι τα σύγχρονα ξενόφερτα πρότυπα νηστείας που βασίζονται στις τηγανητές πατάτες, τα τυποποιημένα κράκερ, το άσπρο ψωμί, το vegan fast food έχουν αντίθετα αποτελέσματα!

Η υψηλή αρτηριακή πίεση

Τα φρούτα, τα βότανα και τα λαχανικά της Μεσογείου, το σκόρδο, το κρεμμύδι είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, φυτοστερόλες, βιταμίνες, ιχοστοιχεία, φαινολικές ουσίες και άλλες ζωτικές ουσίες  που ενδυναμώνουν το σώμα κατά την καταπολέμηση τοξινών ενώ συντελούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη ρύθμιση του μεταβολισμό. Το κάλιο που αφθονεί σε φρούτα και λαχανικά ιδιαιτέρως συντελεί στην ομαλοποίηση της έκκρισης της αλδοστερόνης, η οποία είναι πολύ σημαντική για τη σωστή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

 Αρκετοί υπερτασικοί παρατηρούν ότι κατά την διάρκεια της Σαρακοστής τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης βελτιώνονται. Προσοχή ωστόσο, διότι εάν αυξήσετε την ποσότητα άλατος που βάζετε στο φαγητό σας διότι τα νηστίσιμα εδέσματα σας φαίνονται άνοστα, θα έχετε αντίθετα αποτελέσματα.

Η δυσκοιλιότητα και οι κρίσεις αιμορροιδοπάθειας

Στη δυσκοιλιότητα, οι κενώσεις προκαλούν υπερβολική προσπάθεια κατά την αφόδευση ή ο ασθενής έχει συστηματικά δύο ή λιγότερες κενώσεις την εβδομάδα. Η ομαλή λειτουργία του εντέρου έχει άμεση σχέση με το ποσό των φυτικών ινών που περιέχεται σε μια ισορροπημένη διατροφή. Τα όσπρια, το ψωμί ολικής άλεσης, τα πλήρη δημητριακά που είναι πλούσια σε ίνες, κατά τη νηστεία ομαλοποιούν τη λειτουργία του εντέρου σε αρκετούς ασθενείς. Αρκετοί επίσης πάσχοντες από δυσκοιλιότητα ευνοούνται από την απόσυρση γαλακτοκομικών προιόντων, που αποτελούν βασική πηγή δυσανεξίας και δυσκοιλιότητας σε αυτούς.

Κρίσεις αιμορροΐδων

Η κρίση των αιμορροΐδων χαρακτηρίζεται από διάταση και συμφόρηση του αγγειακού πλέγματος της περιοχής του εντέρου.Τα συμπτώματα σε πολλά άτομα είναι βασανιστικά με συχνή έκκριση από τον πρωκτό, πόνο, αιμορραγία, κνησμό. Το πρόβλημα συχνά οφείλεται σε  παράγοντες, που προκαλούν αλλοιώσεις στα αρτηριοφλεβώδη πλέγματα, μεταβολές στη σύσταση των κοπράνων, διαταραχές στις πιέσεις της αιματικής κυκλοφορίας όπως είναι η δυσκοιλιότητα και η υπερβολική κατανάλωση κρέατος.Η έξαρση της νόσου που παρατηρείται στη σύγχρονη εποχή οφείλεται στην αυξημένη επίπτωση των παραγόντων αυτών και αρκετοί πάσχοντες βελτιώνονται κατά τη νηστεία.

Πώς θα αντλήσετε μέγιστο όφελος από τη νηστεία:

• Αποφύγετε την κατάχρηση αλκοόλ που προδιαθέτει στην αύξηση ουρικού οξέος, τριγλυκεριδίων, παχυσαρκίας και σε κρίσεις χολοκυστίτιδας παγκρεατίτιδας.
• Να έχετε στο τραπέζι σας μία ποικιλία προϊόντων και να αποφεύγετε τις διατροφικές εμμονές.
• Μασήστε επαρκώς την τροφή σας και αποφύγετε να τρώτε γρήγορα.
• Μην αυξήσετε τη συνολική κατανάλωση των ημερήσια προσλαμβανόμενων θερμίδων
• Μειώστε τη χρήση αναψυκτικών.
• Μειώστε τα έτοιμα snack και τα τυποποιημένα γεύματα
• Αποφύγετε την έκθεση σε κάπνισμα
• Αυξήσετε το καθημερινό περπάτημα
• Μειώστε την χρήση ηλεκτρονικών συσκευών
• Βελτιώστε τον ύπνο σας
• Βελτιώστε την ψυχοπνευματική σας κατάσταση
• Εάν πάσχετε από χρόνια νοσήματα πρέπει η νηστεία να είναι συμβατή με το είδος των νοσημάτων από τα οποία πάσχετε.

 

Αυστηρά προγράμματα νηστείας στις έγκυες πολλές φορές δεν συνιστώνται.

Από το iatronet