Μέγας Ναπολέων: Το μυστήριο του θανάτου του σε ηλικία μόλις 51 ετών

 Η Γαλλία τιμά τα 200 χρόνια από τον θάνατό του

Σοβαρό βλέμμα, το αριστερό χέρι χωμένο στο γιλέκο, στο κεφάλι το γνωστό δίκοχο καπέλο. Το υπερμέγεθες χάλκινο άγαλμα του Ναπολέοντα κυριαρχεί στον προαύλιο χώρο του Μεγάρου των Απομάχων στο Παρίσι. Ένα ακόμα άγαλμα του διάσημου γάλλου στρατηλάτη βρίσκεται στην κορυφή στύλου στην πλατεία Βαντόμ, μιας από τις γνωστότερες πλατείες στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας. Ακόμα και σήμερα, 200 χρόνια μετά τον θάνατό του, ο πρώην αυτοκράτορας είναι

παρών στο Παρίσι. Αρκετές γέφυρες φέρουν ακόμα ονόματα των νικών κατά τη διάρκεια των ναπολεόντειων πολέμων. Το γνωστότερο ίσως παρισινό κτίσμα μετά τον πύργο του Άιφελ, η Αψίδα του Θριάμβου στην απόληξη της Λεωφόρου των Ηλυσίων, είναι μνημείο για τις σημαντικότερες μάχες και τους στρατηγούς του διάσημου στρατηλάτη.

Ο Ναπολέων πέθανε στις 5 Μαΐου του 1821 στην Αγία Ελένη. Στο αφιλόξενο βραχώδες νησί του νοτίου Ατλαντικού ο άνθρωπος, ο οποίος στο απόγειο της εξουσίας του είχε κατακτήσει μεγάλα τμήματα της ευρωπαϊκής ηπείρου, πέρασε τα τελευταία του χρόνια εξόριστος, φυλασσόμενος από Άγγλους. «Η ζωή μου ήταν σαν μυθιστόρημα», είπε κάποτε ο Ναπολέοντας. Πέθανε μόλις 51 ετών.

Η κληρονομιά του γεννημένου στη Κορσική Ναπολέοντα είναι αμφιλεγόμενη στη Γαλλία. Είναι συνεπώς σύνηθες οι σχετικές δημόσιες συζητήσεις να γίνονται παθιασμένα. Επικριτές τον αποκαλούν δικτάτορα, ο οποίος σφετερίστηκε την εξουσία και διερωτώνται προς τι μια εκδήλωση μνήμης. Όμως ο Εμανουέλ Μακρόν δεν θέλησε να αποφύγει το ευαίσθητο αυτό ζήτημα. Σύμφωνα με γαλλικά μέσα ενημέρωσης, ο γάλλος πρόεδρος εκφώνησε ανήμερα της επετείου ομιλία στο Ινστιτούτο της Γαλλίας και κατέθεσε στέφανο στον μεγαλοπρεπή τάφο του Ναπολέοντα στο Μέγαρο των Απομάχων, όπως αναφέρει η Deutsche Welle.

Ο Ναπολέων θεμελίωσε τη σύγχρονη Γαλλία

Για πολλούς Γάλλους ο Ναπολέων είναι ο άνθρωπος, ο οποίος έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης Γαλλίας με τον Αστικό Κώδικα, τις εισαγωγικές εξετάσεις στα πανεπιστήμια και την Εθνική Τράπεζα της Γαλλίας. Μεταξύ των υπουργών της γαλλικής κυβέρνησης υπάρχει τουλάχιστον ένας ένθερμος υποστηρικτής του Ναπολέοντα. Πρόκειται για τον υπουργό Παιδείας Ζαν Μισέλ Μπλανκέ, ο οποίος αναφερόμενος στον πρώην αυτοκράτορα τον αποκάλεσε «έφιππο Καρτέσιο».

Για άλλους πάλι ο Ναπολέων είναι ο νεκροθάφτης της γαλλικής επανάστασης ακυρώνοντας κεκτημένα, όπως η κατάργηση της δουλείας στα υπερπόντια εδάφη της Γαλλίας. Γιατί όμως ο Ναπολέοντας επανέφερε τη δουλεία το 1802; Μήπως η απόφαση σχετίζονταν με την τότε σύζυγό του Ιωσηφίνα, η οποία κατάγονταν από πλούσια οικογένεια με φυτείες στη Μαρτινίκα της Καραϊβικής, στις οποίες εργάζονταν περίπου 300 σκλάβοι;

Η αμερικανίδα καθηγήτρια Μαρλέν Ντο θεωρεί ότι η πρώην αποικιοκρατική δύναμη Γαλλία θα ήταν προτιμότερο να ασχοληθεί περισσότερο με την ιστορία της δουλείας αντί να τιμά «ένα σύμβολο της υπεροχής των λευκών». Σε άρθρο της στους New York Times η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Βιρτζίνια εκτιμά ότι ο Ναπολέων δεν είναι ήρωας, ο οποίος πρέπει να τιμηθεί. Σε αντίθεση το Ίδρυμα Μνήμης για τη Δουλεία στη Γαλλία τηρεί πιο μετριοπαθή στάση και τονίζει ότι χωρίς τον Ναπολέοντα δεν μπορεί να νοηθεί η γαλλική ιστορία. Ο πρόεδρος του ιδρύματος και πρώην πρωθυπουργός Ζαν Μαρκ Αιρό θεωρεί ωστόσο ότι θα πρέπει να μελετηθούν και οι σκοτεινές σελίδες της γαλλικής ιστορίας: «Ευχόμαστε κατά τη διάρκεια της επετείου των 200 ετών να συζητηθούν όλα τα ζητήματα. Ακόμα και τα επώδυνα».

Δηλητηριάστηκε από τους γιατρούς του;

 

Ο αυτοδημιούργητος Ναπολέων συναρπάζει ακόμα και σήμερα. Ενδεικτική η μεγάλη ζήτηση αντικειμένων που του ανήκαν στις αγορές με αντίκες, όπου γίνεται συχνά λόγος για Napomania. Οι τιμές βρίσκονται εδώ και χρόνια σε ανοδική τροχιά.

Στις αναφορές στην ναπολεόντεια εποχή γίνεται συχνά λόγος στη Γαλλία για «μεγαλείο» (Grandeur). Η αυτοκρατορία του εκτείνονταν το 1812 από το γερμανικό Λίμπεκ στην Βαλτική Θάλασσα μέχρι τη Ρώμη. Ο στρατηλάτης, ο οποίος στέφθηκε αυτοκράτορας το 1804 άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια του στη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη κυρίως λόγω των πολέμων. Ο στρατός του έφθασε μέχρι τη Μόσχα. Τα θύματα των εκστρατειών του υπολογίζονται μόνο στη Γαλλία στο 1.000.000.

Εδώ και καιρό απασχολεί τους ειδικούς αν ο Ναπολέοντας, ο οποίος έπασχε από στομαχικές παθήσεις, δηλητηριάστηκε στην Αγία Ελένη. Ναι, λέει ο ιστορικός συγγραφέας Πιέρ Μπραντά στο τηλεοπτικό πρόγραμμα TV 5. Θεωρεί ότι τα φάρμακα που έδιναν οι γιατροί στον πρώην αυτοκράτορα περιείχαν υδράργυρο. «Αυτοί τον αποτελείωσαν», λέει ο γάλλος ιστορικός.

Από το pentapostagma