Το όνομα του είναι συνώνυμο οικουμενικά της προδοσίας. Το κακό όνειρο, όπως λανθασμένα νομίζουν πολλοί, δεν προέρχεται από αυτόν, αλλά από τον Εφιάλτη τον Αθηναίο, για τον οποίο λεγόταν ότι οι άρχοντες και τα μέλη του Άρειου Πάγου έβλεπαν στα όνειρά τους, γιατί κατήγγειλε τη διαφθορά τους.
Θα μπορούσε όμως να προέρχεται και από τον Εφιάλτη του Ευρυδήμου, ιδίως αν οι συμβολισμοί αρνησιπατρίας και φιλαργυρίας που άφησε στα βάθη των αιώνων με την πράξη του, είχαν
οδηγήσει στην υποδούλωση της Ελλάδας από τους βαρβάρους.Η επιλογή των Ελλήνων να στήσουν τη γραμμή οχύρωσης τους στις Θερμοπύλες το Σεπτέμβρη του 480 π.χ. θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σοφή αν δεν ήταν προφανής. Το πλεονέκτημα του κολοσσιαίου σε όγκο περσικού στρατού χανόταν στο στενό πέρασμα των Θερμοπυλών και η σπαρτιάτικη στρατιωτική τελειότητα εξασφάλιζε τεράστια αναντιστοιχία απωλειών στις αντιμαχόμενες δυνάμεις.
Η σπαρτιατική φάλαγγα, η στρατιωτική εκπαίδευση – πειθαρχία των μελών της και ο βαρύτατος εξοπλισμός τους συνέθεταν πιθανόν την αρτιότερη πολεμική μονάδα που εμφανίστηκε ποτέ, σε σχέση με τα μέσα και την τεχνογνωσία της κάθε εποχής. Υπό τον αέναο φόβο εξέγερσης των Ειλώτων, οι Σπαρτιάτες τελούσαν διαρκώς υπό πολεμική ετοιμότητα και διαρκή εκγύμναση, εξελίσσοντας παράλληλα στρατηγικές που θα επέτρεπαν σε λίγους να τιθασεύσουν πολλούς.
Έτσι γεννήθηκε η σπαρτιατική φάλαγγα, που χρησιμοποιούταν και ως δύναμη αστυνόμευσης των διαρκώς πολυπληθέστερων πληθυσμών των Ειλώτων στη Λακωνία. Επρόκειτο για ένα πυκνό σε διάταξη σχηματισμό οπλιτών, που δημιουργούσε ένα τείχος από ασπίδες, χωρίς οι άνδρες να χάνουν την ευχέρεια βάδισης και χρήσης του δόρατος.
Σε αντίθεση με άλλες φάλαγγες της αρχαιότητας, που είχαν καθαρά αμυντική διάταξη λόγω της ελάχιστης έως μηδαμινής κινητικότητάς τους, η σπαρτιατική ήταν παράλληλα και επιθιτικογενής διότι οι συμμετέχοντες σε αυτήν μπορούσαν να προχωρούν, να στρέφουν, να αλλάζουν διάταξη και να μάχονται με πολύ μεγαλύτερη ευχέρεια.
Έτσι, όταν ο Ξέρξης έστειλε πάνω σε αυτή τη φονική μηχανή τους Μήδους και τους Κίσσιους την πρώτη μέρα της μάχης, οι αντίπαλοι των Σπαρτιατών έμοιαζαν με πρόβατα επί σφαγή. Οι ξύλινες και ψάθινες ασπίδες και τα κοντά δόρατα των επιτιθέμενων ήταν εύκολη λεία για τους «επαγγελματίες» Έλληνες πολεμιστές. Την επομένη ο Ξέρξης έστειλε στα στενά το επίλεκτο σώμα του, τους λεγόμενους «Αθάνατους» υπό την ηγεσία του Υδάρνη, αλλά η κατάληξη δεν ήταν καθόλου καλύτερη.
Όταν και η δεύτερη και η τρίτη επίθεση κατέληξαν σε περσικό μακελειό και οι προσδοκίες του Ξέρξη σχετικά με τη μειωμένη δυνατότητα άμυνας των Ελλήνων -λόγω θανάτων και τραυματισμών- διαψεύστηκαν, εμφανίστηκε στο στρατόπεδο του Πέρση βασιλιά ένας άνδρας από την τοπική Μαλίδα (στην ανατολική κοιλάδα του Σπερχειού Ποταμού, κοντά στη σημερινή Λαμία) για να τον βγάλει από το αδιέξοδο. Ο ντόπιος που γνώριζε πολύ καλά την περιοχή, του υπέδειξε ένα μυστικό μονοπάτι που θα τον οδηγούσε στα νώτα του ελληνικού στρατού, με αντάλλαγμα αδρά αμοιβή.
Ο ίδιος ο Εφιάλτης προσφέρθηκε να οδηγήσει τους Πέρσες από τη στενή διάβαση που οδηγούσε από το όρος Καλλίδρομο στις Θερμοπύλες. Ονομαζόταν Ανοπαία Ατραπός, εκ της Ανόπης, που ήταν τότε η ονομασία του Καλλίδρομου. Για την κυκλωτική κίνηση των Περσών, επιλέχθηκαν οι 10.000 «Αθάνατοι», που ξεκίνησαν να διαβαίνουν το μονοπάτι τη δύση του ηλίου.
Οι ελληνικές δυνάμεις γνώριζαν ασφαλώς την ύπαρξή του και είχαν θέσει ως φρουρούς του περάσματος 1.000 Φωκείς. Όταν οι Φωκείς αντιλήφθηκαν την εχθρική παρουσία, υποχώρησαν στο υψηλότερο σημείο του βουνού και ετοιμάστηκαν να αντιμετωπίσουν το θάνατο. Οι Πέρσες όμως δεν ασχολήθηκαν καθόλου μαζί τους. Συνέχισαν το δρόμο τους, φτάνοντας τα ξημερώματα στην πλάτη των Σπαρτιατών.
Όλα αυτά προέρχονται από τις καταγραφές του Ηροδότου, ο οποίος αναφέρει ότι υπάρχουν και άλλες εκδοχές για την ταυτότητα του προδότη. Συγκεκριμένα κατονομάζει τον Ονήτη, γιο του Φαναγόρα από την Κάρυστο και τον Κορυδαλλό από την Αντίκυρα ως πιθανούς υπαίτιους άλλων πηγών για την αποκάλυψη του ορεινού μονοπατιού στους Πέρσες.
Μόνος του όμως απορρίπτει και τα δύο σενάρια, καταλήγοντας ότι «αυτόν θεωρώ ένοχο». Οι λόγοι που επικαλείται είναι δύο. Ο πρώτος ότι η Αμφικτυονία (ομοσπονδία 12 φυλών της Κεντρικής Ελλάδας, που με τα χρόνια απέκτησε πανελλήνιο χαρακτήρα και ισχυρή πολιτική εξουσία) επικήρυξε έναντι χρηματικής αμοιβής τον Εφιάλτη, «μετά από επισταμένες έρευνες», όπως γράφει. Και ο δεύτερος ότι ήταν ακριβώς η κατηγορία της προδοσίας που οδήγησε τον Εφιάλτη να το σκάσει από την πατρίδα του και να καταφύγει για χρόνια, φυγόδικος, στη Θεσσαλία.
Αυτός πάντως δεν του έσωσε τη ζωή, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος. Αφήνει να εννοηθεί ότι οι Σπαρτιάτες τον έψαχναν και θα τον έβρισκαν για να τον τιμωρήσουν παραδειγματικά, αλλά δεν πρόλαβαν. Όταν επέστρεψε στη Σπερχειάδα, το 469 π.χ., δολοφονήθηκε από έναν συντοπίτη του, τον Αθηνάδη τον Τραχίνιο.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο Αθηνάδης δεν τον σκότωσε για την προδοσία του, αλλά για άλλο λόγο, τον οποίο ο ιστορικός αναφέρει ότι θα αποκαλύψει σε άλλο σημείο του συγγραφικού έργου του. Τελικά δεν τον αποκαλύπτει ποτέ και μένει αυτό το ιστορικό κενό σχετικά με τους λόγους που έχασε τη ζωή του ο Εφιάλτης. Αν και είναι σχεδόν βέβαιο ότι από τη στιγμή που επέστρεψε στην πατρίδα του, η (επικηρυγμένη) μοίρα του ήταν προδιαγεγραμμένη.
menshouse.gr και arxaia-ellinika
Από το diadrastika
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου