Τι γνωρίζουμε αλήθεια για το Πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος;

Επειδή, σαν σήμερα, στις 19 Φεβρουαρίου του 1844, σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο, ψηφίζεται το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας, με το οποίο καθιερώνεται η συνταγματική μοναρχία, ας κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή να δούμε πώς φτάσαμε από τότε στην Δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία και την 21η Απριλίου 1967!..

Ρίχνοντας μια πολύ-πολύ σύντομη ματιά στην ελληνική συνταγματική ιστορία, βλέπουμε ότι αρχίζει έναν περίπου χρόνο μετά την επανάσταση του 1821:
-- 1.1.1822: Η Α' Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου ψηφίζει το πρώτο Σύνταγμα: «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος».
-- 13.4.23: Στο Άστρος Κυνουρίας, η Β' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει το αναθεωρημένο Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος. («Νόμος της Επιδαύρου»).
-- 1.5.27: ΗΓ' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει το «Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος» στην Τροιζήνα, την ισχύ του οποίου θα αναστείλει στις 18.1.28 ο Καποδίστριας, καταλύοντας την πρώτη Ελληνική Δημοκρατία. Πριν από τη δολοφονία του Καποδίστρια (27.9.31) οι τρεις μεγάλες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία), αναγνωρίζουν —με το «Πρωτόκολλο του Λονδίνου»—την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους και λίγο μετά απ' αυτό αποφασίζουν να μας στείλουν τον βαυαρό πρίγκιπα Όθωνα ως πρώτο βασιλιά (Φεβρουάριος '32), ενώ η Ε' Εθνική Συνέλευση (Ναύπλιο), με το Σύνταγμά της (που δεν εφαρμόστηκε ποτέ) καθιερώνει το «μοναρχικό θεσμό».
Ο Όθωνας έρχεται στο Ναύπλιο (25.1.33) και για δέκα χρόνια, γίνεται ο «ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος». (Τα δυο πρώτα χρόνια υπήρχε τριμελής αντιβασιλεία). Πριν εκθρονισθεί (10.10.62), θα υποχρεωθεί από λαό και στρατό (3 Σεπτεμβρίου 1843) να αποδεχθεί τη θέσπιση Συντάγματος, που η Α' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει το 1844 καθιερώνοντας το πολίτευμα της συνταγματικής μοναρχίας.
-- Η Β' Εθνική Συνέλευση θα αναγορεύσει τον Δανό πρίγκιπα Γεώργιο «συνταγματικόν Βασιλέα των Ελλήνων» (18.3.63) και θα καθιερώσει το Σύνταγμα του 1864, με το οποίο έχουμε πια «βασιλευομένη δημοκρατία» και τη δυναστεία των Γλύξμπουργκ.
-- Στις 2.6.11, η Β' Αναθεωρητική Βουλή θέτει σε ισχύ το Σύνταγμα του 1911.
-- Στις 25.3.24, η δυναστεία των Γλύξμπουργκ κηρύσσεται έκπτωτη και στις 3.6.27, τίθεται σε ισχύ το οριστικό Σύνταγμα της Δεύτερης Ελληνικής Δημοκρατίας.
Χάριν της ιστορίας, να αναφέρουμε και ορισμένα .. παρασκηνιακά στοιχεία δεδομένου ότι το Σύνταγμα αυτό, οχτώ χρόνια μετά, θα καταλυθεί μαζί με το δημοκρατικό πολίτευμα, με το πραξικόπημα του '35 (10.10.35). Τυπικά επαναφέρεται το Σύνταγμα του 1864/1911.

Ένα μήνα μετά, έρχεται ο βασιλιάς Γεώργιος. Αρχίζει μια ανώμαλη περίοδος (δικτατορία, πόλεμος, εμφύλιος πόλεμος), η οποία τελειώνει μόλις το... 1951!
Μετά τις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου (Ελληνικός Συναγερμός 36,53% και 114 έδρες, ΕΠΕΚ 23,49% και 74 έδρες, Φιλελεύθεροι 19,04% και 57 έδρες, ΕΔΑ 10,57% και 10 έδρες, Λαϊκό Κόμμα 6,66% και 2 έδρες και Συναγερμός των Αγροτών 1,23% και μια έδρα), σχηματίζεται κυβέρνηση ΕΠΕΚ - Φιλελευθέρων, με τον Νικόλαο Πλαστήρα πρωθυπουργό, τον Σοφοκλή Βενιζέλο αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών και τον Δημήτριο Παπασπύρου Δικαιοσύνης.
Η ψήφιση νέου Συντάγματος είναι από τα πρώτα μελήματα της!..
-- Στις 7 Νοεμβρίου κατατίθεται το κυβερνητικό σχέδιο.
-- Στις 21 Δεκεμβρίου γίνεται η ψηφοφορία. Παρά τις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, η κυβέρνηση δεν έπεισε τη Δεξιά: οι βουλευτές του Ελληνικού Συναγερμού αποχωρούν, ο Παπάγος δηλώνει ότι θεωρεί τη Βουλή «στερούμενη αναθεωρητικών αρμοδιοτήτων». Το Σύνταγμα τελικά ψηφίζεται από 132 βουλευτές: όλους τους παρόντες του Κέντρου, τους δύο του Λαϊκού Κόμματος, τον αγροτικό και τον Λ. Καραμαούνα που ανεξαρτητοποιήθηκε από την ΕΔΑ, η οποία (8 βουλευτές) το καταψηφίζει. (Ο δεύτερος από τους βουλευτές της ΕΔΑ που ανεξαρτητοποιήθηκε, ο Μ. Κύρκος, πατέρας του Λεωνίδα, δηλώνει «παρών»: ούτε ψηφίζει, ούτε καταψηφίζει...).

--Την 1.1.52 το νέο Σύνταγμα (στην ουσία: αναθεώρηση του Συντάγματος του 1911) δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως»!

'Οπως όλοι γνωρίζουν, το Σύνταγμα αυτό, που προσπάθησε να αναθεωρήσει το 1963 ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής, χωρίς επιτυχία, είχε μια ιστορική περιπέτεια με το «συνταγματικό πραξικόπημα» της 15ης Ιουλίου 1965, όπου ο τότε βασιλιάς Κωνσταντίνος ανέτρεψε τη νόμιμη κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, για να φτάσουμε από τα λεγόμενα «Ιουλιανά» στην κατάλυση της δημοκρατίας από τους στρατιωτικούς της 21ης Απριλίου 1967, με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα.

Με σεβασμό και τιμή

ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ