Οι Πάπυροι του Ηρακλείου (Αρχαίο Ερκολάνο ή Αρχαία Ηράκλεια) περιέχουν εξαιρετικά σημαντικά φιλοσοφικά και λογοτεχνικά κείμενα από αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους μελετητές. Ωστόσο, οι ανεκτίμητης αξίας πάπυροι, μετατράπηκαν σε ρολά από κάρβουνο, όταν κάηκαν στην καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ
Έγιναν προσπάθειες να ξετυλιχθούν οι πάπυροι, αλλά το αποτέλεσμα ήταν να χαλάσουν ή και να καταστραφούν, μετατρέποντας τα πολύτιμα λείψανα που θυμίζουν κάρβουνο, σε σκόνη.
Έξυπνες τεχνικές σάρωσης
Τώρα, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν έξυπνες τεχνικές σάρωσης για να αναγνωρίσουν το κείμενο που είναι γραμμένο μέσα – χωρίς να χρειάζεται να ξετυλίξουν τις εύθραυστες σελίδες του “πάπυρου”. Η ομάδα που το κάνει έχει ήδη διαβάσει έναν από τους πάπυρους και από την ανάγνωσή του ανακάλυψε πώς ο Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας πέρασε το τελευταίο του βράδυ πριν από 2.500 χρόνια. Ωστόσο δεν αποκλείουν να κάνουν και άλλες τεράστιες αποκαλύψεις ίσως για τον δάσκαλο του Πλάτωνα, τον Σωκράτη.
Ο καθηγητής Graziano Ranocchia του Πανεπιστημίου της Πίζας δήλωσε: “Χάρη στις πιο προηγμένες διαγνωστικές τεχνικές απεικόνισης, είμαστε επιτέλους σε θέση να διαβάσουμε και να αποκρυπτογραφήσουμε νέα τμήματα κειμένων που προηγουμένως φαίνονταν απρόσιτα”. “Αυτό που πρόκειται να ανακαλύψουμε θα πρέπει να είναι επίσης εκπληκτικό”, ανέφερε στους Times.
Η εικόνα από το εσωτερικό του πάπυρου.
Το αρχαίο Ερκολάνο
Μαζί με την Πομπηία, την Τόρρε Ανουνζιάτα και τη Στάμπια, η ιταλική πόλη Ερκολάνο, καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.. Σκοτώθηκαν εκεί περίπου 16.000 άτομα.
Ένα από τα κτήρια που θάφτηκαν στην πόλη ήταν μια μεγάλη βίλα, που πιθανόν ανήκε στον Λεύκιο Καλπούρνιο Πίσο Καισώνιο, τον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα. Η μεγάλη βιβλιοθήκη της βίλας του περιείχε περισσότερους από 1.800 πάπυρους που έγιναν κάρβουνο με την έκρηξη.
Το αρχαίο Ερκολάνο (Φωτό: Shutterstock)
Στη δεκαετία του 1750 άρχισαν οι ανασκαφές στη βίλα και αρκετοί πάπυροι καταστράφηκαν ή πετάχτηκαν, αφού θεωρήθηκαν ότι ήταν κομμάτια κάρβουνου. Εκατοντάδες πάπυροι που κάηκαν κατά την έκρηξη του Βεζούβιου, καταστράφηκαν κατά τις πρώιμες προσπάθειες να ξετυλιχθούν.
Το 1756, ο αββάς Piagio, συντηρητής αρχαίων χειρογράφων στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού, εφηύρε μια μηχανή που μπορούσε να ξετυλίξει ένα μόνο χειρόγραφο σε τέσσερα χρόνια. Το κείμενο αντιγράφονταν γρήγορα, καθώς σύντομα θα αλλοιωνόταν μόλις εκτίθετο στον αέρα.
Ο Πάατζιο έφτιαξε την μηχανή για να ξετυλίξει τους παπύρους, αλλά οι περισσότεροι καταστράφηκαν (Φωτό: Τζιάκομο Καστρούτσι)
Η μηχανή που κατέστρεψε τους παπύρους
Ο Πιάτζιο μπορεί να είχε επαναστατικές ιδέες, αλλά η μηχανή του κατέστρεψε επίσης μεγάλο μέρος του έργου, δεδομένου ότι έπρεπε να αφαιρέσει το πρώτο 0,5 cm-1 cm από τον πάπυρο πριν αρχίσει να αποκαλύπτεται. Οι σύγχρονες απόπειρες έχουν εστιάσει σε ψηφιακές μεθόδους για την ανάγνωση των κειμένων, χωρίς να ξετυλίγεται ο πάπυρος, για να αποτραπεί η ζημιά.
Γνωστές ως “εικονική αποκάλυψη”, τέτοιες προσπάθειες συνήθως χρησιμοποιούν ακτίνες Χ και άλλες πηγές φωτός για να σαρώσουν τα αντικείμενα και να αποκαλύψουν άγνωστο προηγουμένως κείμενο.
Ο καθηγητής Ρανόκια και οι συνεργάτες του λένε ότι χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται υπερφασματική απεικόνιση βραχέων κυμάτων, η οποία δέχεται παραλλαγές στον τρόπο που το φως αναπηδά από το μαύρο μελάνι στον πάπυρο.
Ένα πρόσφατα ανακαλυφθέν απόσπασμα από έναν από τους παπύρους, με την χρήση αυτής της τεχνικής αποκάλυψε ότι ο Πλάτωνας πέρασε την τελευταία νύχτα κατηγορώντας ένα κορίτσι που έπαιζε φλάουτο ότι δεν είχε ρυθμό. Ο φιλόσοφος, είχε πυρετό, άκουγε μουσική και δεχόταν καλεσμένους πριν πεθάνει στην ηλικία των 80 ή 81 ετών γύρω στο 348π.Χ.
Ο πάπυρος βοήθησε επίσης να επιβεβαιωθεί ότι ο Πλάτωνας θάφτηκε στην Ακαδημία Αθηνών, την οποία ίδρυσε, αλλά προσθέτει τη λεπτομέρεια ότι η θέση ανάπαυσης του αρχαίου στοχαστή βρισκόταν σε καθορισμένο κήπο εντός του πανεπιστημιακού χώρου.
Ο πάπυρος για τους γιατρούς
Εν τω μεταξύ, ένας πάπυρος για τους γιατρούς στη νότια Ιταλία τον 5ο αιώνα π.Χ. μεταφράστηκε το 1906 – αλλά ο Ranocchia και οι συνάδελφοί του είναι σε θέση τώρα να διαβάσουν 10 φορές περισσότερο.
Νέες λέξεις θα μπορούσαν επίσης να ρίξουν φως σε μια κρίσιμη στιγμή της ιατρικής ιστορίας, όταν ο Έλληνας ιατρικός συγγραφέας Αλκμαίων έκανε πρώιμες μελέτες του εγκεφάλου.
Και μια ιστορία των Στωικών φιλοσόφων (μια ελληνική σχολή σκέψης που υποστηρίζει την εικονικότητα για την επίτευξη της ευτυχίας) αποκαλύπτει τώρα «επιπλέον τρεις έως τέσσερις λέξεις για κάθε δέκα έως 13 γραμμές». Οι λέξεις είναι αρκετές για να αναδομήσουν οι ειδικοί ολόκληρες προτάσεις.
Η ομάδα δουλεύει με ατύλιχτα θραύσματα, αντί για τους 400 έως 500 πάπυρους που δεν έχουν ακόμη ξετυλιχθεί και οι οποίοι θα μπορούσαν να μείνουν ανέγγιχτοι για πολλά χρόνια μέχρι να αναπτυχθεί η τεχνολογία που μπορεί να σαρώσει το μελάνι ακριβώς στο κέντρο τους. Μια άλλη ομάδα έχει χρησιμοποιήσει τεχνητή νοημοσύνη (AI) για να υπολογίσει τι είναι γραμμένο στους πάπυρους.
Οι νικητές ενός διαγωνισμού που ονομάζεται Vesuvius Challenge εκπαίδευσαν τους αλγόριθμους μηχανικής εκμάθησης σε σαρώσεις του τυλιγμένου πάπυρου.
Η καταστροφική έκρηξη του Βεζούβιου
Το όρος Βεζούβιος εξερράγη το 79 μ.Χ., θάβοντας τις πόλεις Πομπηία, Όπλωντη και Στάμπια κάτω από στάχτες και θραύσματα βράχων και την Αρχαία Ηράκλεια κάτω από μια λασποροή. Ο Βεζούβιος, στη δυτική ακτή της Ιταλίας, είναι το μόνο ενεργό ηφαίστειο στην ηπειρωτική Ευρώπη και θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα ηφαίστεια στον κόσμο. Όλοι τότε οι κάτοικοι πέθαναν ακαριαία όταν η νότια ιταλική πόλη χτυπήθηκε από ένα πυροκλαστικό κύμα 500°C.
Οι πυροκλαστικές ροές είναι μια πυκνή συλλογή θερμού αερίου και ηφαιστειακών υλικών που ρέουν προς τα κάτω στην πλευρά ενός ηφαιστείου που εκρήγνυται με μεγάλη ταχύτητα. Είναι πιο επικίνδυνες από τη λάβα επειδή ταξιδεύουν γρηγορότερα, με ταχύτητες γύρω στα 700 km/h και σε θερμοκρασίες 1.000°C.
Ένας διαχειριστής και ποιητής ονόματι Πλίνιος ο νεότερος, παρακολούθησε την καταστροφή να ξεδιπλώνεται από απόσταση. Επιστολές που περιγράφουν αυτά που είδε βρέθηκαν τον 16ο αιώνα. Η γραφή του υποδηλώνει ότι η έκρηξη αιφνιδίασε ρους κατοίκους της Πομπηίας.
Είπε ότι μια στήλη καπνού “σαν ένα πεύκο-ομπρέλα” σηκώθηκε από το ηφαίστειο και έκανε τις πόλεις γύρω από αυτό, κατάμαυρες σαν νύχτα. Οι άνθρωποι έτρεξαν για να σωθούν κρατώντας πυρσούς, ουρλιάζοντας και μερικοί έκλαιγαν, καθώς βροχή από τέφρα και ελαφρόπετρα έπεφτε για αρκετές ώρες.
Ενώ η έκρηξη διήρκεσε περίπου 24 ώρες, οι πρώτες πυροκλαστικές υπερτάσεις άρχισαν τα μεσάνυχτα, προκαλώντας την κατάρρευση της στήλης του ηφαιστείου. Ένα κύμα από καυτή τέφρα, βράχια και δηλητηριώδη αέρια σάρωσε την πλευρά του ηφαιστείου με 199 km/h, θάβοντας θύματα και υπολείμματα της καθημερινής ζωής.
Εκατοντάδες πρόσφυγες που είχαν καταφύγει σε θολωτές στοές στην παραλία του Ερκολάνου, κρατώντας τα κοσμήματά τους και τα χρήματά τους σκοτώθηκαν ακαριαία. Αν και ο Πλίνιος δεν υπολόγισε πόσοι άνθρωποι πέθαναν, το γεγονός λέγεται ότι ήταν «εξαιρετικό» και ο αριθμός των θανάτων πιστεύεται ότι ξεπερνά τους 10.000.
Τι βρήκαν
Αυτό το γεγονός τερμάτισε τη ζωή των πόλεων, αλλά την ίδια στιγμή τις διατήρησε μέχρι την εκ νέου ανακάλυψη τους από τους αρχαιολόγους σχεδόν 1700 χρόνια αργότερα. Η ανασκαφή της Πομπηίας, του βιομηχανικού κέντρου της περιοχής και του Ηρακλείου, ενός μικρού παραλιακού θέρετρου, έχει προσφέρει μια απαράμιλλη εικόνα για τη ρωμαϊκή ζωή.
Το Μάιο, οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ένα στενό των μεγάλων σπιτιών, με μπαλκόνια που είχαν μείνει ως επί το πλείστον άθικτα. Μερικά από τα μπαλκόνια είχαν ακόμη και αμφορείς – τα κωνικού σχήματος αγγεία terra cotta που χρησιμοποιούνταν για να περιέχουν κρασί και λάδι κατά τους αρχαίους ρωμαϊκούς χρόνους.
Η ανακάλυψη έχει χαιρετηθεί ως ‘απόλυτη καινοτομία’ — και το υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας ελπίζει ότι μπορούν να αποκατασταθούν και να ανοίξουν στο κοινό.
Από το enikos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου