Η σπουδαία φαραωνική Αίγυπτος και τα θαυμαστά κληροδοτήματά της! - Καθημερινά αντικείμενα που χρωστάμε στους αρχαίους Αιγυπτίους

Την ώρα που δεν υπάρχει μεγαλύτερος φόρος τιμής στην επινοητικότητα και το όραμα μιας κοινωνίας από την αιγυπτιακή Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δεν ήταν μόνο μεγαλομανείς αρχιτεκτονικά.

Στις τόσες χιλιάδες χρόνια της πλούσιας ιστορίας του, ο ακμαίος αιγυπτιακός πολιτισμός άνθισε πρόωρα και παρέδωσε στους συγχρόνους του έτοιμες όλες τις εφευρέσεις που τον μετέτρεψαν στον πιο προωθημένο πολιτισμό του καιρού του, πολλούς αιώνες πριν οι
κοντινοί και μακρινοί γείτονες πάρουν τα πάνω τους κοινωνικά.
Πολλές μάλιστα από τις καθημερινές πρακτικές των Αιγυπτίων παραμένουν ακόμα και σήμερα κοινός τόπος, καθώς οι Αιγύπτιες περιποιούνταν τον εαυτό τους μοστράροντας περίτεχνα κοσμήματα και περούκες, οι άντρες αθλούνταν στη ξιφομαχία και την πάλη και τα παιδιά έπαιζαν με επιτραπέζια, κούκλες και άλλα παιχνίδια.
Ταυτοχρόνως, άκμασαν και ως εφευρέτες, με τις συνεισφορές τους να αλλάζουν δραστικά το πρόσωπο της καθημερινότητας επηρεάζοντας τα πάντα: από τη γεωργία μέχρι και τη μόδα…

Οδοντόκρεμα
Η ζωή ήταν δύσκολη για τα δόντια των αρχαίων Αιγυπτίων, εν μέρει γιατί το ψωμί τους περιείχε άμμο και χαλίκια εντός του, εκείνοι έκαναν όμως ό,τι μπορούσαν για τη στοματική υγιεινή. Κι έτσι στους πανάρχαιους τάφους οι αρχαιολόγοι έχουν βρει από οδοντογλυφίδες μέχρι και οδοντόπαστα, καθώς οι Αιγύπτιοι έδιναν ιδιαίτερο βάρος στο να κρατούν τα δόντια τους καθαρά και λευκά.
Η μαγική συνταγή για τη λευκαντική οδοντόκρεμα αποτελούταν από μύρο, κελύφη αυγών, ελαφρόπετρα, στάχτη και οπλές βοδιών, αν και πάπυρος που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. και θεωρείται η πρώτη γραπτή φόρμουλα οδοντόκρεμας του κόσμου εκσυγχρόνισε τη συνταγή: αλάτι, δυόσμο, αποξηραμένα λουλούδια και πιπέρι. Και βέβαια, από κοινού με τους Βαβυλώνιους, θεωρούνται οι εφευρέτες της οδοντόβουρτσας (από ξεφτισμένα άκρα ξύλινων κλαδιών)!

Ημερολόγιο
Ήταν και πάλι οι Αιγύπτιοι που έφτιαξαν το πρώτο καλεντάρι 365 ημερών. Το δικό τους ημερολόγιο δεν χωριζόταν βέβαια στις τυπικές τέσσερις εποχές που έχουμε σήμερα, αλλά σε τρεις περιόδους καλλιέργειας: πλημμύρα, καλλιέργεια και συγκομιδή. Οι εποχές τους χωρίζονταν σε 4 μήνες των 30 ημερών έκαστος, προσθέτοντας 5 ακόμα μέρες μεταξύ συγκομιδής και πλημμύρας για θρησκευτικούς εορτασμούς.
Το ημερολόγιο ήταν για την κοινωνία αποφασιστικής σημασίας, καθώς έπρεπε πάση θυσία να προβλέπονται επακριβώς οι ετήσιες πλημμύρες του Νείλου, θέμα ζωτικό για τις σπορές και την επιβίωση του λαού. Μια απρόβλεπτη πλημμύρα σήμαινε καταστροφή των γεωργικών προϊόντων και τελικά λιμό…

Μακιγιάζ ματιών
Γυναίκα που δεν φορά eyeliner δύσκολα συναντάς σήμερα και είναι οι Αιγύπτιοι που πρέπει να ευχαριστούν οι κυρίες του σήμερα. Το μαύρο περίγραμμα που τονίζει το μάτι ήταν κοινός τόπος για τον καλλωπισμό των γυναικών της χώρας, με τις συνταγές που χρονολογούνται από το 4000 π.Χ. και πολλές να είναι και να διαφέρουν καθοριστικά, εφαρμόζοντας πληθώρα συστατικών: από μαύρο οξείδιο του χαλκού μέχρι και καβουρδισμένα αμύγδαλα, το eyeliner της εποχής αποθηκευόταν κατόπιν σε γρανιτένια δοχεία (για πράσινο eyeliner, αναμείγνυαν μαλαχίτη και γαληνίτη).
Η περίφημη σήμερα μόδα γινόταν βέβαια τότε για να τιμήσουν τον θεό του ήλιου, τον Ρα, μιμούμενες την εικόνα του, την ίδια ώρα που είχε και χρηστική αξία, καθώς το eyeliner κρατούσε βακτήρια και βλαβερούς μικροοργανισμούς μακριά από τα μάτια και θεράπευε ακόμα και μολύνσεις των οφθαλμών. Ταυτοχρόνως, βοηθούσε και στην καλύτερη όραση, περιορίζοντας το έντονο ηλιακό φως που τύφλωνε το βλέμμα…

Γραπτή γλώσσα
Η χρήση σχεδίων για τη διήγηση ιστοριών δεν ήταν φυσικά καινούρια ιστορία, καθώς αυτό έκανε και ο προϊστορικός άνθρωπος από το 30000 π.Χ. (όπως στα σπήλαια που βρέθηκαν στην ισπανική Αλταμίρα και στο γαλλικό Λασκό). Οι πρωτόγονες αυτές παραστάσεις εξελίχθηκαν βέβαια με τον χρόνο και έδωσαν έτσι τη θέση τους στις πρώτες γραπτές γλώσσες του κόσμου, που αναπτύχθηκαν όπως ξέρουμε στην Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία. Αυτό που έκαναν οι Αιγύπτιοι και το σύστημα γραφής τους θεωρήθηκε γλώσσα (ενώ οι προϊστορικές παραστάσεις όχι) ήταν η χρήση των εικονογραμμάτων για να αντιπροσωπεύουν λέξεις (ήδη από το 6000 π.Χ.)!
Αυτό οδήγησε στα γνωστά μας ιερογλυφικά, με την πληθώρα της χρήσης τους και τη διπλή άρθρωση που συναντάμε στις σύγχρονες γλώσσες να γεννά πράγματι τη γραφή: ένα σύμβολο μπορούσε να αντιπροσωπεύει αντικείμενο, ιδεόγραμμα, ήχο, ακόμα και φωνόγραμμα. Αργότερα προστέθηκαν κι άλλα στοιχεία στη γραπτή γλώσσα, περιλαμβάνοντας αλφαβητικούς χαρακτήρες που αντιπροσώπευαν συγκεκριμένους ήχους, κάτι που επέτρεψε τη γραφή ονομάτων και αφηρημένων ιδεών.
Τα ιερογλυφικά, η μείξη δηλαδή αλφαβητικών χαρακτήρων, συλλαβικών συμβόλων και ιδεογραμμάτων, μπορούσαν πια να διηγούνται πολεμικές ιστορίες, πολιτικά κατορθώματα και πολιτισμικά ήθη και έθιμα. Και βέβαια έχουμε τη Στήλη της Ροζέτας να ευχαριστούμε για την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών, η ανακάλυψη της οποίας το 1799 έκανε δυνατή την ανάγνωση των περίεργων και ακατανόητων μέχρι τότε αιγυπτιακών γραπτών παραστάσεων…

Τσίχλα
Τι θα κάναμε χωρίς τη βοήθεια της μέντας για να απαλλαγούμε από τα δύσοσμα πρωινά χνώτα; Και βέβαια είναι και πάλι οι Αιγύπτιοι που πρέπει να ευχαριστούμε για τη φρεσκάδα της αναπνοής! Είπαμε, η στοματική υγιεινή ήταν μεγάλο πράγμα για την αιγυπτιακή κοινωνία, καθώς το ψωμί τους διέλυε κυριολεκτικά το σμάλτο των δοντιών και έφερνε τον όλεθρο στο στόμα (οι πέτρες που χρησιμοποιούσαν για το άλεσμα του αλευριού άφηναν μικρά χαλίκια και άμμο στο ψωμί).
Κι έτσι πλάι στην οδοντόβουρτσα και την οδοντόκρεμα, οι Αιγύπτιοι πιπιλούσαν τσίχλες για καθαρή αναπνοή, καθώς τα δύσοσμα χνώτα ήταν δείκτης χαμηλού εισοδήματος (και κατώτερης κοινωνικής τάξης)! Οι δικές τους τσίχλες βέβαια, σε σχήμα σφαιριδίου, περιείχαν μείγμα από λιβάνι, μύρο και κανέλα, το οποίο βραζόταν σε μέλι. Κι έτσι αντίο κακή αναπνοή…

Κλειδαριά
Η παλιότερη κλειδαριά που έχει ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής ήταν ξύλινη, χρονολογείται τουλάχιστον από το 4000 π.Χ. και εντοπίστηκε σε αιγυπτιακό παλάτι. Δούλευε μάλιστα όπως ακριβώς και οι σημερινές, με κλειδί που άνοιγε αυτή και μόνο αυτή και καμιά άλλη! Το μόνο τους μειονέκτημα; Το θεόρατο μέγεθός τους, καθώς οι μεγαλύτερες που έχουν βρεθεί έφταναν σε μήκος 0,6 μέτρων. Οι Ρωμαίοι πάτησαν αργότερα πάνω στην αιγυπτιακή εφεύρεση ασφαλείας και έφτιαξαν τις πρώτες μεταλλικές κλειδαριές του κόσμου, αν και οι δικές τους δεν ήταν τόσο ασφαλείς όσο οι ξύλινες αιγυπτιακές, παρά το γεγονός ότι οι ρωμαϊκές ήταν θαμμένες μέσα στην πόρτα…

Ξύρισμα/κούρεμα
Η εμφάνιση και η προσωπική υγιεινή ήταν αποφασιστικής σημασίας στην κοινωνία των αρχαίων Αιγυπτίων, γι’ αυτό και θεωρούνται εν πολλοίς ο πρώτος πολιτισμός που ενδιαφέρθηκε για το ξύρισμα! Η απαλλαγή από τις τρίχες του προσώπου ήταν απαραίτητη, κόβοντας κοντά τα μαλλιά και ξυρίζοντας το πρόσωπο συχνά, φτάνοντας αργότερα να ξεφορτώνονται όλες τις τρίχες του σώματος (εκτός από τα φρύδια), αντισταθμίζοντας τις χαμένες τρίχες του κεφαλιού με περούκες (στο ιερατείο αυτό, που ξύριζε όλο του το σώμα κάθε τρεις μέρες).
Οι τρίχες στο σβέρκο θεωρούνταν μάλιστα αντιαισθητικές και ήταν σημάδι προσωπικής παραμέλησης (όπως και τα μακριά μαλλιά και το μούσι σήμαιναν χαμηλή εισοδηματική τάξη). Το ξύρισμα και η απαλλαγή από κάθε τρίχα δεν ήταν βέβαια μόνο για ωραιότερη εμφάνιση, καθώς το γουλί παντού σήμαινε μικρότερη εξάπλωση ψειρών και δερματικών παθήσεων. Όσο για το πώς γινόταν, εφάρμοζαν πολλές στρώσεις αποτριχωτικής κρέμας ή τις αφαιρούσαν τρίβοντας πάνω τους κοφτερές πέτρες, ενώ αργότερα κατέληξαν σε κοφτερή πέτρα προσαρμοσμένη πάνω σε ξύλινη λαβή και ακόμα πιο μετά σε λεπίδες καμωμένες από χαλκό. Στην υιοθέτηση της παραδοσιακής τεχνικής του ξυρίσματος έπαιξε σαφώς λόγο η αφόρητη ζέστη της ερήμου. Και βέβαια ήταν η πρώτη κοινωνία που έφτιαξε μια νέα θέση εργασίας, αυτή του μπαρμπέρη: οι κουρείς έκαναν κατ’ οίκον επισκέψεις στα σπίτια της αριστοκρατίας, ενώ τους φτωχότερους τους ξύριζαν στον δρόμο.
Παρά την απέχθεια που ένιωθαν όμως για τα μαλλιά, αισθάνονταν έναν περίεργο θαυμασμό για τις τρίχες: έπαιρναν τα κουρεμένα μαλλιά και το μαλλί των προβάτων και τα έφτιαχναν περούκες και ψεύτικα μούσια, τα οποία ακόμα πιο παράξενα φορούσαν φαραώ, αριστοκράτες, ακόμα και βασίλισσες! Τα διαφορετικά σχέδια που είχαν τα ψεύτικα μούσια φανέρωναν μάλιστα την κοινωνικο-οικονομική θέση του κατόχου: ο απλός κόσμος φορούσε ψεύτικα μούσια που έφταναν τα 5 εκατοστά μήκος, ενώ οι φαραώ έκαναν εξαλλοσύνες τόσο στο μήκος όσο και το σχήμα (όπως οι τετράγωνες απολήξεις!)…

Άροτρο
Την ώρα που αρχαιολόγοι και ιστορικοί δεν είναι ακριβώς σίγουροι από πού προήλθε το αλέτρι, τα ευρήματα αποδεικνύουν ότι τόσο οι Αιγύπτιοι όσο και οι Σουμέριοι ήταν μεταξύ των πρώτων πολιτισμών που το χρησιμοποίησαν, ήδη από το 4000 π.Χ. Τα πρώιμα αυτά άροτρα είχαν βέβαια πολύ χώρο για βελτίωση, καθώς επρόκειτο για τροποποιημένα εργαλεία χειρός που ήταν τόσο ελαφριά και αναποτελεσματικά που άνοιγαν ιδιαιτέρως ρηχές τρύπες στο έδαφος. Όλα όμως άλλαξαν περί το 2000 π.Χ., όταν οι Αιγύπτιοι σκέφτηκαν να τα προσαρμόσουν στα βόδια!
Οι πρώτες απόπειρες ήθελαν το αλέτρι να προσαρμόζεται στα κέρατα του ζώου, κάτι που δεν ήταν καθόλου βολικό για το βόδι, κι έτσι οι κατοπινοί σχεδιασμοί εφάρμοσαν ένα σύστημα ιμάντων που έκανε το πράγμα πολύ πιο αποτελεσματικό. Ήταν το αλέτρι που επαναστατικοποίησε τις καλλιέργειες στην αρχαία Αίγυπτο, κάνοντας τις αγροτικές εργασίες ευκολότερες από κάθε άλλο πολιτισμό. Η ιστορική σπουδαιότητά του είναι περιττό να αναφερθεί…

Μπόουλινγκ
Ήταν σε οικισμό κάπου 90 χιλιόμετρα νότια του Καΐρου που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή κατοχή της Αιγύπτου (2ος-3ος αιώνας μ.Χ.) που έφερε η αρχαιολογική σκαπάνη στο φως ένα δωμάτιο με μια σειρά διαδρόμων και με μπάλες διαφορετικών μεγεθών. Οι διάδρομοι είχαν μάλιστα ακριβείς και τις ίδιες πάντα διαστάσεις: 3,9 μέτρα μήκος και 20 εκατοστά πλάτος, φέροντας ένα τετράγωνο άνοιγμα στο κέντρο τους.
Αντίθετα με το σύγχρονο μπόουλινγκ που ο παίκτης προσπαθεί να ρίξει τις κορύνες, οι Αιγύπτιοι της εποχής στόχευαν την τρύπα στο κέντρο του διαδρόμου. Οι αντίπαλοι στέκονταν στις δύο άκρες του διαδρόμου και προσπαθούσαν να βάλουν την μπάλα τους στην κεντρική τρύπα, κάνοντάς το με μπάλες διαφορετικών μεγεθών. Και βέβαια είχαν πάντα τη δυνατότητα να χτυπούν τις μπάλες του αντιπάλου για να ξεστρατίζουν από την πορεία τους…


Προφυλακτικό

Ω ναι, είναι και πάλι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι που πρέπει να ευχαριστούμε για το ασφαλές σεξ! Ζωγραφική παράσταση που χρονολογείται από το 1350 π.Χ. παρουσιάζει άντρες που φορούν μια ειδική θήκη στα απόκρυφά τους, με τον ίδιο τρόπο που εφαρμόζονται τα σύγχρονα καουτσουκένια προφυλακτικά. Αν και η χρήση τους δεν ήταν τόσο για ασφαλές σεξ όσο για την υγιεινή των ανδρικών οργάνων: το υλικό προστάτευε την επίμαχη περιοχή από μολυσματικές ασθένειες, την ίδια στιγμή που είχε και μια σαφώς πιο πρακτική χρήση, να σταματά δηλαδή τα έντομα από το εισβάλουν εκεί κάτω!
Οι αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι η χρήση του προφυλακτικού πρέπει να είχε και άλλες λειτουργίες, όπως ας πούμε ότι ήταν μέρος τελετουργικού ή σύμβολο ανώτερης κοινωνικής τάξης, αν και δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής αποδείξεις που να το υποστηρίζουν αυτό. Παρά ταύτα, ο σχεδιασμός και η καινοτομία στη χρήση των προφυλακτικών θυμίζει πολύ τα σημερινά προφυλακτικά, έστω κι αν η λειτουργία τους δεν ήταν η αντισύλληψη…

Πηγή: newsbeast.gr
Από το amfipolinews