Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2019

Μερικές ακόμα λέξεις που προέρχονται από ανθρώπους

πηγή
Μερικοί άνθρωποι είναι τόσο σημαντικοί στην ιστορία που το όνομά τους μπορεί να δοθεί σε διάφορα πράγματα. Για παράδειγμα, ο Μέγας Αλέξανδρος έχει δώσει το όνομά του σε κάμποσες πόλεις που είτε ίδρυσε είτε μετονόμασε κάποια ήδη υπάρχουσα. Ή, η Θεσσαλονίκη, που ιδρύθηκε από τον Κάσσανδρο και έλαβε το όνομά της προς τιμήν της συζύγου του, Θεσσαλονίκης, η οποία ήταν ετεροθαλής αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και κόρη του Φιλίππου Β' και της πέμπτης συζύγου του, της Θεσσαλής πριγκίπισσας Νικησίπολης. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που το
όνομα κάποιου μπορεί να γίνει μια νέα λέξη και να μπει στο λεξικό. Κάτι τέτοιο συμβαίνει πολύ πιο συχνά απ' ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί.
Λίγο-πολύ, όλοι έχουμε ακουστά τις λέξεις παστερίωση (από τον Γάλλο χημικό Λουί Παστέρ), κώδικας Μορς (από τον Αμερικανό ζωγράφο και φυσικό, τον εφευρέτη του τηλέγραφου και του εν λόγω κώδικα, Σάμιουελ Μορς) και Καζανόβας (από τον Ιταλό τυχοδιώκτη και συγγραφέα, Τζάκομο Καζανόβα). Όμως, υπάρχουν και μερικές, πολύ συνηθισμένες λέξεις, που ίσως σας εκπλήξουν όταν δείτε ότι και αυτές προέρχονται από κάποιον.

Σάντουιτς
Ο John Montagu - πηγή
Κάποια στιγμή γύρω στο 1762, ο Άγγλος ευγενής Τζον Μοντάγκου (John Montagu) καθόταν σε ένα τραπέζι τζόγου όταν άρχισε να πεινάει λίγο. Δεν ήθελε να πάει μέχρι την τραπεζαρία και σίγουρα δεν ήθελε να λερώσει τα χαρτιά με τα χέρια του. Κάλεσε λοιπόν έναν υπηρέτη και ζήτησε λίγο κρέας ανάμεσα σε δύο κομμάτια ψωμιού. Ο τίτλος του Μοντάγκου; Κόμης του Σάντουιτς. Για μικρό χρονικό διάστημα, η Χαβάη ήταν γνωστή στον αγγλόφωνο κόσμο ως "νησιά Σάντουιτς", που ονομάστηκαν για τον ίδιο άνθρωπο.

Μποϊκοτάζ
Καρικατούρα του Charles C. Boycott από το Vanity Fair - πηγή
Ο Άγγλος λοχαγός και γαιοκτήμονας Τσαρλς Μπόικοτ (Charles C. Boycott) υπήρξε το αντικείμενο διαμαρτυριών καθώς ήταν ένας ιδιοκτήτης γης που απαιτούσε άδικα ενοίκια και έκανε έξωση σε εκείνους που δεν μπορούσαν να πληρώσουν. Οι αγρότες της περιοχής απέφευγαν τόσο τον Μπόικοτ όσο και όσους εργάζονταν γι' αυτόν. Το 1888, οκτώ χρόνια μετά τη διαμαρτυρία, η λέξη είχε μπει στο λεξικό -και μάλιστα, τον ακολούθησε και στην Αμερική, όπου πήγε με ένα διαφορετικό όνομα, μέχρι που οι εφημερίδες ξεσκέπασαν την πραγματική του ταυτότητα.

Μεσμερισμός/ Mesmerize
Franz Anton Mesmer - πηγή
Ο μεσμερισμός είναι -κατά κάποιον τρόπο- ο πρόδρομος της ύπνωσης και αναπτύχθηκε από τον Γερμανό γιατρό Φραντς Άντον Μεσμέρ (Franz Anton Mesmer) για την (εσφαλμένη) πεποίθηση ότι όλα οι ζωντανοί οργανισμοί διέπονται εν μέρει από ένα μαγνητικό υγρό. Ο Μέσμερ άρχισε να αντιμετωπίζει τις παθήσεις των ασθενών του με ένα συνδυασμό μαγνητών και τη δύναμη της πρότασης, έως ότου μια επιστημονική επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων των Βενιαμίν Φραγκλίνου και Ζοζέφ Ινιάς Γκιγιοτέν (Joseph-Ignace Guillotin, της γνωστής "γκιλοτίνας") απέδειξαν ότι οι μαγνήτες δεν προσέφεραν σχεδόν τίποτε στη διαδικασία.

Σιλουέτα
Ως σιλουέτα ορίζεται η μορφή, ο άνθρωπος (ή σπανιότερα κάτι άλλο) του οποίου διακρίνεται μόνο το γενικό σχήμα. Το όνομα της λέξης προέρχεται από έναν Γάλλο υπουργό Οικονομικών του 18ου αιώνα. Μετά τη θέσπιση ενός φορολογικού νόμου που στόχευε τους πλούσιους, ο Étienne de Silhouette ανέπτυξε την φήμη του τσιφούτη. Σύντομα, οτιδήποτε λιτό ή μίζερο και τσιγκούνικο άρχισε να αποκαλείται "a la Silhouette" (όπως κάνει ο Silhouette), συμπεριλαμβανομένης της πολύ πιο οικονομικής μορφής πορτραίτων.

Πομπαντούρ/ Pompadour
Madame de Pompadour - πηγή
Μια σύγχρονη του Silhouette (που λάτρευε τις σιλουέτες σαν μορφή τέχνης τόσο πολύ, που για κάποιο χρονικό διάστημα, ονομάζονταν "a la Pompadour"), η Madame de Pompadour ήταν φίλη, πολιτικός σύμβουλος και ζούσε στην αυλή του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΕ'. Είχε όμως και ένα πολύ εμβληματικό χτένισμα. Το χτένισμα πομπαντούρ πέρασε από πολλές φάσεις δημοτικότητας στο πέρασμα των αιώνων, αλλά έγινε διάσημο από το Τζον Τραβόλτα στο Grease.

Μαυσωλείο
πηγή
Η λέξη πήρε το όνομά της από τον μεγαλειώδη τάφο που έχτισε προς τιμή του σατράπη της Καρίας, Μαύσωλο, η σύζυγός του Αρτεμισία, το γνωστό μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, που θεωρείται ένα τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Shrapnel
Henry Shrapnel - πηγή
Στα αγγλικά Shrapnel σημαίνει θραύσματα, αυτά που προκαλούνται από τις βολές πυροβολικού και πρόκειται για το όνομα του Henry Shrapnel, ο οποίος αφιέρωσε σχεδόν δύο δεκαετίες της ζωής του (εθελοντικά και στον ελεύθερο χρόνο του...) για να επινοήσει έναν καλύτερο τρόπο να ανατινάζει άλλους ανθρώπους.

Dunce
πηγή
Ίσως σαν είναι γνώστη ενός παιδιού που φοράει ένα κωνικό καπέλο και πάνω γράφει dunce που μεταφράζεται ως ντουβάρι, κούτσουρο, τούβλο. Η ειρωνεία όμως είναι ότι ο Άγγλος John Duns Scotus (Ιωάννης Δουνς Σκώτος) από τον οποίο προέρχεται η λέξη ήταν σεβαστός ως ένας από τους πιο έξυπνους στοχαστές της γενιάς του. 


Όντας Φραγκισκανός θεολόγος, είναι ένας από τους πιο γνωστούς στοχαστές του Μεσαίωνα και η διδασκαλία του άσκησε σημαντική επίδραση στη θεολογική και φιλοσοφική σκέψη. Τον 16ο αιώνα, όμως, περίπου δυόμισι αιώνες μετά τον θάνατό του, οι ιδέες του άρχισαν να υποχωρούν και όσοι τις πίστευαν τους περιγελούσαν ως "Dunsmen" ή "Duns". Όσο για το καπέλο; Ο Scotus όντως φορούσε ένα μυτερό καπέλο, όπως και πολλοί από τους οπαδούς του. Ίσως να μην τον σκεφτόμαστε σήμερα, αλλά η εικόνα του διήρκεσε περισσότερο από 800 χρόνια.
από: curiosity
Από το 3otiko

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου