Το 1993, στο καρστικό σύστημα Lamalunga έγινε μια εξαιρετική αρχαιολογική ανακάλυψη: Βρέθηκε ένας σκελετός Νεάντερταλ, ο οποίος εκτιμάται ότι έχει ηλικία μεταξύ 130.000 και 172.000 ετών.
Ονομάστηκε ο άνθρωπος της Αλταμούρα, επειδή βρέθηκε κοντά στην πόλη Αλταμούρα, στην Νότια Ιταλία. Η ανακάλυψή υπήρξε σημαντική τόσο λόγω της ηλικίας του, όσο και της εξαιρετικά καλά διατηρημένης κατάστασης του σκελετού. Οι αρχαιολόγοι τον βρήκαν σφηνωμένο ανάμεσα στους σχηματισμούς των
σπηλαιοθεμάτων και καλυμμένο από συμπήξεις που μοιάζουν με κοράλλια.
Το σύστημα σπηλαίων της Lamalunga, χαρακτηρίζει η γεωλογική περιπλοκότητα, με σχηματισμούς από σταλακτίτες και σταλαγμίτες, οι οποίοι, εν προκειμένω, «σφράγισαν» για ολόκληρες χιλιετίες τον σκελετό.
Ο Άνθρωπος της Αλταμούρα ανακαλύφθηκε σε μία μικρή και στενή κοιλότητα του σπηλαίου, το οποίο του πρόσφερε ένα μοναδικό περιβάλλον, ευνοώντας τη διατήρηση των σκελετικών του υπολειμμάτων. Ωστόσο, την ίδια στιγμή, το περιβάλλον περιέπλεξε πολύ την απόσπαση του σκελετού και την μελέτη του.
Γεωγραφική τοποθεσία του σπηλαίου Lamalunga στη νότια Ιταλία. α) Ορθοφωτογραφία με υπερτιθέμενο τον χάρτη του σπηλαίου. β) Το μπλε παραλληλόγραμμο δείχνει την τοπθεσία του βόρειου κλάδου. γ) Τρισδιάστατη μελέτη του βόρειου κλάδου με κάποια απ’ τα ορόσημα που αναφέρονται στο κείμενο, αριθμημένα απ’ τον βορά προς τον νότο
1. Η αψίδα του ανθρώπου 2. Είσοδος 3. Διάδρομος των ζώων 4. Δωμάτιο της ύαινας 5. Σημερινή είσοδος
Το εύθραυστο τοπίο, σε συνδυασμό με τη σπουδαιότητα του δείγματος, οδήγησαν τους μελετητές στην απόφαση να διεξάγουν επιτόπια μελέτη, αξιοποιώντας προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες, προκειμένου να απαθανατίσουν τα ακριβή δεδομένα, χωρίς να διαταράξουν το περιβάλλον.
Μεταξύ 2016 και 2020, το πρόγραμμα «KARST» ηγήθηκε αυτών των προσπαθειών, με την εφαρμογή τεχνικών οπτικής ανθρωπολογίας και με εξοπλισμό ψηφιακής απεικόνισης, ειδικά σχεδιασμένο για τις δύσκολες συνθήκες του υπεδάφους.
Μία από τις βασικές πρωτοπορίες, ήταν η ψηφιακή ανακατασκευή του κρανίου του Νεάντερταλ. Εφαρμόζοντας μεθόδους οπτικής ανθρωπολογίας και δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο μοντέλο που δίνει αναλυτική εικόνα της μορφολογίας του, οι μελετητές κατάφεραν ν’ «αποσπάσουν» το κρανίο από τους σπηλαιοθεματικούς σχηματισμούς, φυσικά σε ψηφιακό περιβάλλον.
Επιπλέον, έκαναν ακτινογραφικές και ενδοσκοπικές μελέτες για την εξέταση των εσωτερικών χαρακτηριστικών του σκελετού και την αξιολόγηση της κατάστασης της συντήρησής του.
Τι αλλάζει σε όσα ξέραμε για τους Νεάντερταλ
α) ο εξοπλισμός Olympus – στην οθόνη είναι ορατός ο δεξιός ακουστικός πόρος του Νεάντερταλ- β) η υπερώα αποκτήθηκε με τη διέλευση του καθετήρα στο μικρό χώρο πάνω από την υπερώα και δείχνει τη σχεδόν τέλεια διατήρηση του δείγματος. γ) ένας σπόνδυλος που έχει κολλήσει μέσα στο οστικό σύνολο, στην κόγχη, δεν είναι ορατός από πάνω (Πηγή: Costantino Buzi et al).
Ο Άνθρωπος της Αλταμούρα αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα απολιθώματα Νεάντερταλ που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ. Η ανάλυση του σκελετού του, έχει αποκαλύψει συνδυασμό αρχαϊκών και κλασικών μορφολογικών χαρακτηριστικών, υποδηλώνοντας εξελικτική περιπλοκότητα που ενδεχομένως θα επαναπροσδιορίσει την αντίληψή μας σχετικά με τη διάδοση και την προσαρμογή του Νεάντερταλ στην Ευρώπη.
Η αναλυτική μελέτη των δοντιών του δείγματος, μαρτυρούν κοινές οδοντικές παθήσεις, αποκαλύπτοντας πτυχές της διατροφής και της γενικής υγείας του Νεάντερταλ.
Επιπλέον, τα ανατομικά χαρακτηριστικά που διακρίνονται στον σκελετό, όπως στις κρανιακές δομές και την ωμοπλάτη, παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την μορφολογική ποικιλομορφία εντός του πληθυσμού των Νεάντερταλ.
Υποθέσεις που περιμένουν επιβεβαίωση
O Άνθρωπος της Αλταμούρα αποτελεί μία πρωτόγνωρη ευκαιρία για εξερεύνηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ της παλαιοοικολογίας και της ανθρώπινης εξέλιξης. Η εξαιρετική κατάσταση συντήρησής του, δίνει στους επιστήμονες τη δυνατότητα να εξετάσουν τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τους οικολογικούς παράγοντες που επηρέασαν τη ζωή των Νεάντερταλ.
Επίσης, το περιβάλλον στο οποίο βρέθηκε ο σκελετός εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη συμπεριφορά του και τη διάθεση του χώρου. Η διάταξη του σκελετού, υποδεικνύει ότι το άτομο μπορεί να είχε πέσει στο σπήλαιο ή να τον έβαλαν εκεί άλλα μέλη της ομάδας του.
Η δεύτερη εκδοχή θα μπορούσε να μαρτυρά κάποιου είδους τελετουργικό ή εθιμική πρακτική, αν και η απάντηση σ’ αυτές τις υποθέσεις, απαιτεί περισσότερη έρευνα.
Τρισδιάστατο μοντέλο με φωτογραμμετρία του πίσω μέρους του θαλάμου, όπως φαίνεται από επάνω.
Τμήμα της οροφής έχει αφαιρεθεί ψηφιακά για να φανεί το εσωτερικό. α)Το κόκκινο παραλληλόγραμμο δείχνει τη θέση του κρανίου και του δεξιού βραχίονα σε κοντινό πλάνο β) Μοντέλο του πίσω μέρους του κρανίου και ψηφιακό μοντέλο του δεξιού βραχίονα που δείχνει τις κατά προσέγγιση θέσεις των δύο δειγμάτων (Φωτογραφία: Costantino Buzi et al.)
Η συνέχιση των μελετών στον Άνθρωπο της Αλταμούρα
Παρά τις σημαντικές προόδους που σημειώθηκαν στη μελέτη του ανθρώπου της Αλταμούρα, το έργο δεν έχει ακόμη τελειώσει. Η έρευνα αντιμετωπίζει υλικοτεχνικές και ηθικές προκλήσεις που σχετίζονται με τη συντήρηση του χώρου και την πιθανή εξαγωγή των λειψάνων για πιο λεπτομερείς μελέτες.
Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι «οι πιο πρόσφατες αναλύσεις, μας επέτρεψαν να συνάγουμε ότι, ο Άνθρωπος της Αλταμούρα, ήταν ένας ενήλικας Νεάντερταλ με ένα σύνολο από αρχαϊκά μορφολογικά χαρακτηριστικά που είναι συχνά στα απολιθώματα ηλικίας περίπου 200.000 χρόνων που βρέθηκαν στην Ισπανία.
Παράλληλα, ο Άνθρωπος της Αλταμούρα φέρει και χαρακτηριστικά από τους μεταγενέστερους, τους αποκαλούμενους κλασικούς Νεάντερταλ, πριν από 60.000 έως 40.000 χρόνια στο παρελθόν.
Σήμερα, μπορούμε να πούμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα ότι ο σκελετός, αν και εξαρθρωμένος και καλυμμένος από συμπήξεις, κείται ολόκληρος κάτω από στρώματα ασβεστίτη, αποτελώντας το πιο αποκαλυπτικό δείγμα Νεάντερταλ έως σήμερα».
Οι ερευνητές ευελπιστούν ότι, με κατάλληλο σχεδιασμό και με το αναγκαίο κουράγιο, το σύστημα της Lamalunga θα καταφέρει ν’ αποτελέσει σημείο αναφοράς στην μελέτη της ανθρώπινης εξέλιξης και παράδειγμα της συνεργασίας μεταξύ επιστήμης και ανθρώπινων κοινοτήτων για τη διατήρηση της παλαιοανθρωπολογικής κληρονομιάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου