Αναζητώντας τη ζωή στον Άρη και… φτιάχνοντας οξυγόνο

Mια «ασπίδα» για την προστασία των αστροναυτών κατά τις εξερευνήσεις τους σε πλανήτες που κρύβουν απρόβλεπτες …επιθέσεις, ανέπτυξε μια ελληνική ερευνητική ομάδα που συνεργάζεται πλέον με την ESA (την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία).

Κι αυτό γιατί ένα από τα εμπόδια που προέκυπταν κατά τις διαστημικές αποστολές στην Σελήνη ή τον Άρη, ήταν οι επιφάνειες των πλανητών και οι περιοχές στις οποίες

εμφανίζονταν κάποιες άκρως οξειδωτικές χημικές ενώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν χημικά εγκαύματα στους αστροναύτες.

Έτσι, η ελληνική ερευνητική ομάδα, στην προσπάθεια να βοηθήσει τις προσπάθειες αναζήτησης ζωής στον Άρη, ανέπτυξε μια συσκευή για την ανίχνευση αυτών των ουσιών, τις οποίες και ανακάλυψε ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την παραγωγή οξυγόνου κατά τη διάρκεια μιας αποστολής, ή να βγάλουμε συμπεράσματα (από την απουσία τους) για το αν ένας πλανήτης …κατοικείται. Στην ομάδα συμμετέχουν επιστήμονες του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και του πανεπιστημίου Πατρών.

Ως γνωστόν, τα Viking 1 και 2 αποτελούν τις πρώτες «διαστημομηχανές» που προσεδαφίστηκαν στον Άρη το 1976, με σκοπό τον εντοπισμό μικροοργανισμών. Τα πειράματα που έγιναν όμως σήμερα από την ελληνικη ομάδα περιλάμβαναν την ανάμιξη αρειανού επιφανειακού εδάφους με θρεπτικό υγρό για μικροοργανισμούς όπως αυτοί που υπάρχουν στη Γη.

Φέρνοντας το οξυγόνο στον Άρη

Εκείνο που ανακάλυψαν οι Έλληνες επιστήμονες, ήταν η έκλυση αερίου οξυγόνου από το χώμα, παρότι αυτό απουσιάζει από την ατμόσφαιρα του Άρη.

Ακόμα σημαντικότερη ανακάλυψη, ήταν η έκλυση οξυγόνου από αρειανό χώμα παρότι είχε αποστειρωθεί στους 160 βαθμούς Κελσίου, όπου κάθε πιθανός μικροοργανισμός θα καταστρεφόταν! Επιπλέον, εκλύθηκε διοξείδιο του άνθρακα, που όμως προήλθε από τις οργανικές ύλες του θρεπτικού υλικού, καθότι άλλα πειράματα έδειξαν ότι αυτές απουσίαζαν από το αρειανό χώμα.

Τα ερωτηματικά για ύπαρξη ζωής στον Άρη παραμένουν αναπάντητα για τουλάχιστον τέσσερεις δεκαετίες. Από την άλλη πλευρά όμως, οι προσπάθειες συνεχίστηκαν για την ανακάλυψη των πιθανών χημικών μορίων-πηγών του εκλυθέντος οξυγόνου από το αρειανό χώμα μετά το ανακάτεμα του με το υδατικό θρεπτικό υλικό.

Με βάση αυτές τις μεθόδους, ξεκίνησε η ιδέα ενός ειδικού οργάνου ταυτόχρονης ποσοτικοποίησης αυτών των τοξικών μορφών οξυγόνου, μετά από τη σταδιακή μετατροπή τους σε εκλυόμενο οξυγόνο.

Ο εντοπισμός αυτών των -κατά τα άλλα επικίνδυνων- αυτών μορφών οξυγόνου σε εδάφη του Άρη και της Σελήνης θα μπορούσε να τις μετατρέψει σε πολύτιμες πηγές αέριου οξυγόνου για αστροναύτες. Από την άλλη πλευρά, η απουσία τους από την επιφάνεια πλανητών θα μπορούσε να αποτελέσει κριτήριο επιλογής τους για τη διερεύνηση της ύπαρξης βιοδεικτών εξωγήινης ζωής.

Για παράδειγμα, εδάφη που περιέχουν αυτές τις τοξικές ουσίες δεν αναμένεται να περιέχουν ίχνη ζωής, διότι θα καταστρέφουν οποιουσδήποτε οργανικούς βιοδείκτες μπορεί να έχουν παραμείνει στο έδαφος ή στο υπέδαφος, λόγω της ισχυρής οξειδωτικής τους δράσης που διασπά τα οργανικά μόρια. Αντίθετα, εάν δεν ανιχνεύσουμε τις ενώσεις αυτές, η πιθανότητα να βρούμε ζωή ή ίχνη αυτής είναι μεγάλη, εάν φυσικά υπήρξε ποτέ ζωή στον Άρη.

Η κατασκευή αυτού του ειδικού οργάνου που θα ανιχνεύει αυτές τις τοξικές ουσίες θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο χαρτογράφησης των εδαφών του Άρη και της Σελήνης, δηλαδή εδάφη που είτε είναι πλούσια σε αυτές τις ουσίες και δεν περιέχουν ζωή ή εδάφη που έχουν έλλειψη σε αυτές και η πιθανότητα ύπαρξης ζωής είναι μεγάλη.

Οπότε τέτοια εδάφη, δυνητικά, θα μπορούν να περιέχουν ζωή ακόμη και σήμερα, ή να έχουν διασωθεί ίχνη αυτής και να αποτελούν απόδειξη ύπαρξης της ζωής στο παρελθόν.

Πάντως, με βαση τα παραπάνω αποτελέσματα, και μετά από τροποποιήσεις, το ίδιο το όργανο θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε μεγάλη κλίμακα ώστε να πραγματοποιεί την «συγκομιδή» του οξυγόνου που θα εκλύεται από τα εδάφη, ομοίως με αυτόματο τρόπο, ιδιαίτερα όταν πλέον τοποθετηθεί πάνω σε ένα αυτόνομο ρομποτικό όχημα.

Η ιδέα αυτή υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Εταιρεία Διαστήματος που ενέκρινε την χρηματοδότηση του έργου.

Μάρνυ Παπαματθαίου

Πηγή ot.gr

* Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απόψεις του/της αρθρογράφου ή τα περιεχόμενα του άρθρου.

Από το stergiog