Ο σερ Mansfield George Smith-Cumming βοήθησε στην ανάπτυξη της υπηρεσίας κατασκοπείας της Βρετανίας, την MI6
Στις πρώτες μέρες της MI6, ο Βρετανός αξιωματικός του ναυτικού Mansfield Smith-Cumming διοικούσε μια υπηρεσία κατασκόπων που χρησιμοποιούσαν σπαθιά καμουφλαρισμένα σε μπαστούνια, δαχτυλίδια με δηλητηριασμένες άκρες και αόρατο μελάνι φτιαγμένο από ίδια τους τα σωματικά υγρά.
Φορούσε ένα χρυσό μονόκλ και είχε ξύλινο πόδι. Η στριφογυριστή, με πράσινο μελάνι υπογραφή του -μόνο το γράμμα "C"- έδωσε ενέπνευσε τον χαρακτήρα της "Μ" στον Τζέιμς Μποντ. Ήταν ο πλοίαρχος -και κατάσκοπος- σερ Mansfield George Smith-Cumming. Από το 1909 μέχρι το θάνατό του το 1923, ο Smith-Cumming βοήθησε στην ανάπτυξη της νεοσύστατης MI6, της υπηρεσίας πληροφοριών της Βρετανίας.
Μεγάλο μέρος της ζωής του Smith-Cumming καλύπτεται από μυστικότητα, αν και ορισμένα γεγονότα είναι γνωστά, ενώ οι θρύλοι που περιβάλλουν την περίοδο που ήταν επικεφαλής της MI6, έφτασαν μέχρι τις ημέρες μας.
Μεγάλο μέρος της ζωής του Smith-Cumming καλύπτεται από μυστικότητα, αν και ορισμένα γεγονότα είναι γνωστά, ενώ οι θρύλοι που περιβάλλουν την περίοδο που ήταν επικεφαλής της MI6, έφτασαν μέχρι τις ημέρες μας.
Γεννημένος αρχικατάσκοπος
Ο Mansfield Smith-Cumming δεξιά, το 1907. Ο αρχικατάσκοπος αποφεύγει εσκεμμένα την κάμερα
Ο Mansfield Smith-Cumming γεννήθηκε ως Mansfield George Smith την Πρωταπριλιά του 1859. Λίγα είναι γνωστά για την παιδική του ηλικία.
Στα 12 του κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό. Εκεί, είχε την ευκαιρία να δει τον κόσμο. Ταξίδεψε στις Ανατολικές Ινδίες, πολέμησε Μαλαισιανούς πειρατές και παρασημοφορήθηκε για τις ενέργειές του στην Αίγυπτο. Προάχθηκε γρήγορα και το 1885 έγινε υποπλοίαρχος. Ο φάκελός του στο ναυτικό περιγράφει έναν "έξυπνο" αξιωματικό με γνώση της ηλεκτρικής ενέργειας και της φωτογραφίας, ο οποίος μιλούσε γαλλικά και σχεδίαζε αρκετά καλά. Όμως, είχε και ένα χαρακτηριστικό εξαιτίας του οποίου δεν μπορούσε να είναι αποτελεσματικός ναυτικός. Έπασχε από σοβαρές ασθένειες της θάλασσας και το 1885 αναγκάστηκε να αποστρατευτεί από το Βασιλικό Ναυτικό.
Το 1889 παντρεύτηκε την Leslie Marian Valiant-Cumming, της οποίας το επώνυμο έβαλε στο τέλος του δικού του, αλλάζοντας έτσι ταυτότητα -και αποκτώντας το "C" που αργότερα θα ενισχύσει την κληρονομιά του ως αρχικατάσκοπος.
Τα γεγονότα σχετικά με την είσοδό του στον κόσμο της κατασκοπείας είναι -προφανώς- θαμπά. Όμως, μερικά πράγματα είναι γνωστά.
Το 1909, ο Smith-Cumming έλαβε μια μυστηριώδη επιστολή που τον καλούσε να πάει στο Λονδίνο. Η επιστολή -η οποία ίσως προερχόταν από τον Arthur Wilson, έναν από τους πρώην διοικητές του- του υποσχόταν "κάτι καλό".
Αυτό το "κάτι καλό" ήταν η Μυστική Υπηρεσία (Secret Service Bureau), η οποία ιδρύθηκε το 1909. Ο Smith-Cumming ανέλαβε να επεκτείνει το τμήμα των εξωτερικών της SSB, το οποίο ονομαζόταν -μεταξύ άλλων- Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών (Foreign Intelligence Service, FIS).
Το 1889 παντρεύτηκε την Leslie Marian Valiant-Cumming, της οποίας το επώνυμο έβαλε στο τέλος του δικού του, αλλάζοντας έτσι ταυτότητα -και αποκτώντας το "C" που αργότερα θα ενισχύσει την κληρονομιά του ως αρχικατάσκοπος.
Τα γεγονότα σχετικά με την είσοδό του στον κόσμο της κατασκοπείας είναι -προφανώς- θαμπά. Όμως, μερικά πράγματα είναι γνωστά.
Το 1909, ο Smith-Cumming έλαβε μια μυστηριώδη επιστολή που τον καλούσε να πάει στο Λονδίνο. Η επιστολή -η οποία ίσως προερχόταν από τον Arthur Wilson, έναν από τους πρώην διοικητές του- του υποσχόταν "κάτι καλό".
Αυτό το "κάτι καλό" ήταν η Μυστική Υπηρεσία (Secret Service Bureau), η οποία ιδρύθηκε το 1909. Ο Smith-Cumming ανέλαβε να επεκτείνει το τμήμα των εξωτερικών της SSB, το οποίο ονομαζόταν -μεταξύ άλλων- Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών (Foreign Intelligence Service, FIS).
Εκείνη την εποχή, οι Βρετανοί ήταν παρανοϊκοί με τους Γερμανούς κατάσκοπους. "Αρνηθείτε να σας σερβίρει Γερμανός σερβιτόρος", πρότεινε η Daily Mail. "Αν ο σερβιτόρος λέει ότι είναι Ελβετός, ζητήστε να δείτε το διαβατήριό του". Όμως, και οι Βρετανοί αξιωματούχοι ανησυχούσαν για ένα "εκτεταμένο σύστημα γερμανικής κατασκοπείας" που διευθύνονταν από Γερμανούς υπηκόους που ζούσαν στη Βρετανία. Έτσι, αποφάσισαν να "πολεμήσουν τη φωτιά με φωτιά" και ίδρυσαν τη δική τους υπηρεσία κατασκοπείας
Ο Mansfield Smith-Cumming βοηθά στη δημιουργία μιας υπηρεσίας κατασκόπων
Ο Mansfield Smith-Cumming βοηθά στη δημιουργία μιας υπηρεσίας κατασκόπων
Ο γερμανικός στρατός που συστάθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα έκανε τους Βρετανούς αξιωματούχους νευρικούς
Στην αρχή, ο Smith-Cumming δεν είχε πολλά να κάνει.
Τον Οκτώβριο του 1909, μετά την πρώτη του μέρα στη δουλειά, έγραψε στο ημερολόγιό του, "Πήγα στο γραφείο και παρέμεινα όλη μέρα, αλλά δεν είδα κανέναν, ούτε υπήρχε κάτι να κάνω εκεί". Ο Smith-Cumming βρέθηκε σε μια χώρα που, από την εποχή του Ναπολέοντα, δεν ένιωθε την ανάγκη να διατηρεί κατασκόπους. Για δεκαετίες, το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών διατηρούσε ταμείο για την κατασκοπεία αν και οι κατάσκοποι είχαν ανεπίσημα απορροφηθεί από την εποχή ακόμα της βασίλισσας Ελισάβετ Α'.
Όμως, ποτέ δεν είχαν σκεφτεί σοβαρά μια επίσημη υπηρεσία. Αυτό μέχρι που οι Βρετανοί είδαν την αόριστη απειλή μιας γερμανικής εισβολής.
Το SSB ήταν υπό τις διαταγές του ταγματάρχη Vernon Kell, προϊσταμένου του Smith-Cumming, με μικρό προϋπολογισμό, χωρίς οδηγίες και χωρίς πράκτορες. Επιπλέον, ο Στρατός θεωρούσε ότι το SSB ήταν δικό του τμήμα. Ο Smith-Cumming πέρασε αρκετό καιρό προσπαθώντας να πείσει τους ανώτερους αξιωματούχους να του επιτρέψουν να εργάζεται ανεξάρτητα και να χειρίζεται πληροφορίες με τους δικούς του πράκτορες, ενώ ο Kell θα χειριζόταν εσωτερικά θέματα.
Τελικά, μετά από ατελείωτα επιχειρήματα, πήρε την ανεξαρτησία που ήθελε και μετέφερε τις επιχειρήσεις της πρώιμης υπηρεσίας στο Ashely Mansions στην Vauxhall Bridge Road, όπου, η FIS κρυβόταν σε ανοιχτή θέα και δημιούργησε μια ψεύτικη διεύθυνση -την Messrs Rasen, Falcon Limited- στην οποία μπορούσε να λάβει οποιοδήποτε μήνυμα.
Σιγά-σιγά, στρατολόγησε νέους πράκτορες. Μέχρι το 1915, είχε περίπου 1.000 άτομα να εργάζονται υπό τις διαταγές του. Όλοι αναφέρονταν με ένα γράμμα ώστε να διατηρηθεί το απόρρητο. Σύντομα, πράκτορες όπως οι "B", "D", "L" και "K" βρισκόντουσαν στην Γερμανία και τη Δυτική Ευρώπη, συγκεντρώνοντας πληροφορίες για τις γερμανικές ναυτικές επιχειρήσεις. Ο ίδιος ο Smith-Cumming ήταν γνωστός ως "C", το οποίο χρησιμοποιούσε για να υπογράψει επίσημες αναφορές με πράσινο μελάνι.
Όμως, ποτέ δεν είχαν σκεφτεί σοβαρά μια επίσημη υπηρεσία. Αυτό μέχρι που οι Βρετανοί είδαν την αόριστη απειλή μιας γερμανικής εισβολής.
Το SSB ήταν υπό τις διαταγές του ταγματάρχη Vernon Kell, προϊσταμένου του Smith-Cumming, με μικρό προϋπολογισμό, χωρίς οδηγίες και χωρίς πράκτορες. Επιπλέον, ο Στρατός θεωρούσε ότι το SSB ήταν δικό του τμήμα. Ο Smith-Cumming πέρασε αρκετό καιρό προσπαθώντας να πείσει τους ανώτερους αξιωματούχους να του επιτρέψουν να εργάζεται ανεξάρτητα και να χειρίζεται πληροφορίες με τους δικούς του πράκτορες, ενώ ο Kell θα χειριζόταν εσωτερικά θέματα.
Τελικά, μετά από ατελείωτα επιχειρήματα, πήρε την ανεξαρτησία που ήθελε και μετέφερε τις επιχειρήσεις της πρώιμης υπηρεσίας στο Ashely Mansions στην Vauxhall Bridge Road, όπου, η FIS κρυβόταν σε ανοιχτή θέα και δημιούργησε μια ψεύτικη διεύθυνση -την Messrs Rasen, Falcon Limited- στην οποία μπορούσε να λάβει οποιοδήποτε μήνυμα.
Σιγά-σιγά, στρατολόγησε νέους πράκτορες. Μέχρι το 1915, είχε περίπου 1.000 άτομα να εργάζονται υπό τις διαταγές του. Όλοι αναφέρονταν με ένα γράμμα ώστε να διατηρηθεί το απόρρητο. Σύντομα, πράκτορες όπως οι "B", "D", "L" και "K" βρισκόντουσαν στην Γερμανία και τη Δυτική Ευρώπη, συγκεντρώνοντας πληροφορίες για τις γερμανικές ναυτικές επιχειρήσεις. Ο ίδιος ο Smith-Cumming ήταν γνωστός ως "C", το οποίο χρησιμοποιούσε για να υπογράψει επίσημες αναφορές με πράσινο μελάνι.
Ο Manfield Smith-Cumming και οι πρώτες ημέρες της MI6
Οι πρώτες μέρες της MI6 ξετυλίχτηκαν στο 2 Whitehall Court στο Λονδίνο
Οι πρώτες μέρες της FIS, η οποία τελικά θα γινόταν η Secret Intelligence Service (SIS) και μετέπειτα MI6, ήταν γεμάτες τόσο από αποτυχίες και ερασιτεχνισμούς όσο και από επιτυχίες.
Οι πράκτορες που ανέφεραν στο Smith-Cumming ήταν ένα περίεργο μείγμα. Δεδομένου ότι, επίσημα, η υπηρεσία κατασκοπείας δε θα έπρεπε να υπάρχει, ήταν δύσκολο να κάνει κορυφαίες προσλήψεις. Αντ' αυτού, επέβλεπε το έργο ανδρών, όπως ο πανούργος Sidney Reilly (μοντέλο για τον Τζέιμς Μποντ) και έναν στρατολόγο που συνάντησε ο αρχικατάσκοπος, γνωστός μόνο ως "ταγματάρχης H.L.B."
Ο Sidney-Reilly, μερικές πηγές τον αναφέρουν ως την πηγή έμπνευσης για τον Τζέιμς Μποντ
Ο "Ταγματάρχης" ισχυρίστηκε ότι είχε ένα δαχτυλίδι γεμάτο με περουβιανό δηλητήριο που μπορούσε να σκοτώσει μέσα σε τρία δευτερόλεπτα, μια καρφίτσα γραβάτας που στην πραγματικότητα ήταν κάμερα και ήξερε όλους τους Γερμανούς κατασκόπους στο Λονδίνο. Ο Smith-Cumming σημείωσε ότι ο Ταγματάρχης ήταν "αναμφίβολα παλιοτόμαρο (κατεργάρης), αλλά πιθανώς έξυπνος και θα ήθελα να πάρω κάτι από αυτόν. Όλο το προσωπικό μου είναι παλιοτόμαρα". Συχνά, οι πράκτορες του Smith-Cumming υπέβαλαν παράλογα αιτήματα -όπως, επιδόματα για σαμπάνια-, ενώ οι πηγές τους ζητούσαν χρήματα για τις υπηρεσίες τους. Κάποτε, δύο Δανοί πληροφοριοδότες ζήτησαν 5.000 λίρες Αγγλίας (350.000 σημερινά χρήματα) σε αντάλλαγμα για πληροφορίες σχετικά με τις γερμανικές ναυτικές βάσεις. Ο Smith-Cumming τους έδωσε 10 λίρες αλλά κατάφερε να πάρει τις πληροφορίες που χρειαζόταν.
Στα πρώτα της χρόνια, η FIS πάλευε μόνη της. Κάποτε, ένας εμπειρογνώμονας όπλων βγήκε από λάθος ασανσέρ σε ένα γαλλικό ξενοδοχείο και χάθηκε. Ένας ερευνητής που εργαζόταν για τον Smith-Cumming ανακάλυψε ότι το σπέρμα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αόρατο μελάνι -το οποίο οδήγησε στο αστείο ότι "κάθε άντρας έχει το δικό του στυλό"-, αλλά αργότερα η ιδέα απορρίφθηκε λόγω της μυρωδιάς.
Και καθώς η υπηρεσία αναπτυσσόταν, άρχισε να διαδίδεται και η φήμη του Smith-Cumming.
Το 1914, σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, έχασε τον γιο του και μέρος του ποδιού του -αυτό ενθάρρυνε τις φήμες ότι ήταν ικανός να μαχαιρώσει ο ίδιος το πόδι του. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Smith-Cumming κάρφωνε το ξύλινο πόδι του μπροστά σε πιθανούς νεοσύλλεκτους. Αν εκείνοι έκαναν κάποιον μορφασμό, τους έλεγε, "Φοβάμαι ότι δε μας κάνεις" και τους απέρριπτε. Επίσης, φορούσε ένα χρυσό μονόκλ, κουβαλούσε ένα σπαθί καμουφλαρισμένο μέσα σε ένα μπαστούνι και τριγυρνούσε στην έδρα της υπηρεσίας με ένα παιδικό σκούτερ. Του άρεσε να δοκιμάζει μεταμφιέσεις και να τραβάει φωτογραφίες όσους πίστευε ότι είχαν δουλέψει καλά.
Εκτός αυτών, η FIS, υπό τις οδηγίες του Smith-Cumming, είχε και μεγάλες επιτυχίες, ειδικά με το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι επιτυχίες του αρχικατασκόπου στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο
Μέχρι οι πράκτορες του Smith-Cumming να μάθουν την έκταση των γερμανικών απωλειών στη Μάχη της Γιουτλάνδης, ο Τύπος την χαρακτήριζε ήττα του Βασιλικού Ναυτικού και όχι νίκη
Παράλληλα με τους ερασιτεχνισμούς που καθόρισαν τις πρώτες μέρες της MI6, γινόταν και σοβαρή δουλειά.
Στις πρώτες μέρες της υπηρεσίας, ο Smith-Cumming και οι άντρες του είχαν έναν στόχο: τη Γερμανία. Οι πράκτορές του παρείχαν σημαντικές πληροφορίες για την ανάπτυξη των προγραμμάτων κατασκευής του Hochseeflotte (Στόλος Ανοικτής Θαλάσσης) και των υποβρυχίων. Το 1911, μπόρεσαν να παράσχουν "μια πλήρη και εικονογραφημένη περιγραφή" του νέου βαρέως βλήματος που αναπτύχθηκε ένα χρόνο νωρίτερα, και "μια περιγραφή της [εντυπωσιακής] απόδοσής του σε διάφορους θωρακισμένους στόχους".
Όταν το 1941 ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος -επιβεβαιώνοντας έτσι τους μακροχρόνιους βρετανικούς φόβους για τη γερμανική στρατιωτική δύναμη- ο Smith-Cumming και οι κατάσκοποί του ήταν σε θέση να αναλάβουν δράση και, κατά τη διάρκεια του πολέμου, σημείωσαν μια σειρά επιτυχιών. Ο ίδιος χρησιμοποίησε το δίκτυό του για να ανακαλύψει ότι οι γερμανικές ναυτικές απώλειες στη Μάχη της Γιουτλάνδης ήταν τόσο καταστροφικές που ο ισχυρός γερμανικός στόλος θα έμενε εκτός δράσης για το υπόλοιπο του πολέμου. Ήταν μια σημαντική νίκη για τις πληροφορίες και μια σημαντική ώθηση στο δημόσιο ηθικό. Επίσης, συντόνισε ένα δίκτυο 800 πρακτόρων, ανδρών και γυναικών, με την ονομασία La Dame Blanche. Αυτός ο στρατός πρακτόρων, ανέφερε στο Βέλγιο σχετικά με τις κινήσεις των γερμανικών στρατευμάτων, χρησιμοποιώντας συχνά μη συμβατικές μεθόδους για τη μετάδοση πληροφοριών. Επιτράπηκε σε μια πράκτορα -που εμφανίστηκε ως μαία- να διασχίσει τις στρατιωτικές γραμμές και μετέφερε τις αναφορές της που τις είχε τυλίξει στις μπανέλες του κορσέ της. Η ομάδα La Dame Blanche ενημέρωσε τους Βρετανούς σχεδόν καθημερινά παρέχοντας ανεκτίμητες πληροφορίες για το τι έκαναν οι Γερμανοί στο Βέλγιο.
Μετά την ήττα των Γερμανών στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η FIS συνέχισε να δουλεύει αθόρυβα και ο ίδιος ο Smith-Cumming επέβλεπε την περιοχή από τη Γερμανία μέχρι τη Ρωσία. Όμως, το 1923, αρρώστησε βαριά. Στις 23 Ιουνίου του 1923, σε ηλικία 64 ετών, ο πλοίαρχος Mansfield Smith-Cumming πέθανε.
Όμως, η υπογραφή του έμεινε. Μέχρι σήμερα, οι διάδοχοί του υπογράφουν τα έγγραφα με το γράμμα "C".
Η σκιερή κληρονομιά του
Το κτήριο της M16 στο Λονδίνο σήμερα
Μετά το θάνατο του Smith-Cumming, η υπηρεσία (μετονομάστηκε το Secret Intelligence Service το 1920 και MI6 στις αρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου) συνέχισε να μεγαλώνει. Λίγοι όμως το γνώριζαν στην Βρετανία -μόλις το 1994 η βρετανική κυβέρνηση αναγνώρισε ότι υπάρχει η MI6.
Όμως, η MI6, τα τελευταία χρόνια, αποκαλύπτεται όλο και περισσότερο -και μαζί και ο Mansfield Smith-Cumming. Μάλιστα, το 2010, για να γιορτάσει τα 100 χρόνια της, η υπηρεσία ανέθεσε τη συγγραφή ενός βιβλίου για την ιστορία της.
"Ο Mansfield Cumming πίστευε με πάθος στο απόρρητο", δήλωσε ο σερ John Scarlett, ο πρώην επικεφαλής της SIS που ανέθεσε το έργο. "Είμαι σίγουρος ότι θα έμενε έκπληκτος βλέποντάς με να παρουσιάζω την ιστορία της υπηρεσίας του. Για τυν MI6, είναι ένα εξαιρετικό γεγονός. Δεν υπήρχε κάτι τέτοιο στο παρελθόν και δεν υπάρχουν σχέδια για κάτι παρόμοιο στο μέλλον".
Το βιβλίο, που γράφτηκε από τον Ιρλανδό ιστορικό Keith Jeffery, ρίχνει φως στις εσωτερικές λειτουργίες της υπηρεσίας και στη ζωή του ίδιου του Smith-Cumming. "Έψαξα πολύ για 'κακά πράγματα', αναφέρει ο Jeffery. "Στο τέλος βρήκα λιγότερα αποδεικτικά στοιχεία απ' ό, τι ίσως θα περίμενε κανείς, σίγουρα λιγότερα αποδεικτικά στοιχεία απ' ό, τι θα περίμενα ως ερασιτέχνης λάτρης της κατασκοπείας που ήμουν".
Ένας μύθος που ο Jeffery μπόρεσε να καταρρίψει ήταν ότι ο Smith-Cumming είχε κόψει το πόδι του με σουγιά μετά το αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Ο θρύλος τον είχε ξεπεράσει, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο αρχικατάσκοπος είχε ακρωτηριαστεί κάποια άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Το 2015, μια μπλε πλάκα τίμησε επίσημα την ζωή και την υπηρεσία του Mansfield Smith-Cumming προς την χώρα του.
Το βιβλίο, που γράφτηκε από τον Ιρλανδό ιστορικό Keith Jeffery, ρίχνει φως στις εσωτερικές λειτουργίες της υπηρεσίας και στη ζωή του ίδιου του Smith-Cumming. "Έψαξα πολύ για 'κακά πράγματα', αναφέρει ο Jeffery. "Στο τέλος βρήκα λιγότερα αποδεικτικά στοιχεία απ' ό, τι ίσως θα περίμενε κανείς, σίγουρα λιγότερα αποδεικτικά στοιχεία απ' ό, τι θα περίμενα ως ερασιτέχνης λάτρης της κατασκοπείας που ήμουν".
Ένας μύθος που ο Jeffery μπόρεσε να καταρρίψει ήταν ότι ο Smith-Cumming είχε κόψει το πόδι του με σουγιά μετά το αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Ο θρύλος τον είχε ξεπεράσει, αλλά η αλήθεια είναι ότι ο αρχικατάσκοπος είχε ακρωτηριαστεί κάποια άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Το 2015, μια μπλε πλάκα τίμησε επίσημα την ζωή και την υπηρεσία του Mansfield Smith-Cumming προς την χώρα του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου