Υπηρέτης, αλλά όχι δούλος, όχι παιδί για όλες τις δύσκολες δουλειές.
Τσογλάνι (το) (ουσιαστικό), από την τουρκική λέξη ic oglani
< ic- («εσωτερικός», του εσωτερικού παλατιού-σχολείου) + oglan («παιδί»).
Στα τουρκικά,
“coglan” είναι ο «υπηρέτης».
Στην τουρκοκρατία, λοιπόν, «τσογλάνι» ήταν το ελληνόπουλο, από καλή οικογένεια, που υπηρετούσε τους Τούρκους σουλτάνους, αφού είχε πέσει θύμα παιδομαζώματος (τουρκ. devsirme, ντεβσίρμ). Υπηρέτης, αλλά όχι δούλος, όχι παιδί για όλες τις δύσκολες δουλειές.
Τα πιο ικανά τσογλάνια τα έστελναν για να λάβουν ειδική εκπαίδευση σε παλάτια της Αδριανούπολης, του Γαλατά και της Προύσας. Όσοι αρίστευαν, επέστρεφαν στο παλάτι του σουλτάνου και έπαιρναν πολιτικά και στρατιωτικά αξιώματα, έφταναν να γίνουν από προσωπικοί ακόλουθοι του σουλτάνου μέχρι πασάδες και μπέηδες.
Χρόνια αργότερα, το «τσογλάνι» παρέμεινε ως «δάνειο» από την Τουρκία, αλλά… ξέπεσε και έφτασε, παρωχημένα, να σημαίνει τον νεαρό βοηθό του καφετζή.
Μειωτικά και μεταφορικά όταν το «τσογλάνι» ακούγεται στις μέρες μας, συνοδεύει την εικόνα ατόμου νεαρής ηλικίας πάντα, αλλά πλέον, κακής διαγωγής, παλιόπαιδο.
Στα μαθήματά τους είχαν ώρες που μάθαιναν μαθηματικά, διδάσκονταν να μελετούν το κοράνι και τη σαρία στα αραβικά και στα περσικά, έπαιρναν μαθήματα καλής συμπεριφοράς, μάθαιναν να στέκονται απέναντι σε πολλές συνθήκες – πες το και «μαθήματα διπλωματίας».
Κάποιοι, ακόμα και σήμερα, μπερδεύουν τα «τσογλάνια» με τα «ατζεμί ογλάν», τα οποία ήταν ανάμεσα στα παιδιά που «περίσσεψαν» κατά την πρώτη διαλογή τους στο παιδομάζωμα, δεν είχαν πολλές διανοητικές δυνατότητες, αλλά θα μπορούσαν να μετατραπούν σε γενίτσαρους.
Από το ksipnistere
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου