Παρασκευή 8 Μαΐου 2020

Τι γνωρίζετε, άραγε για … τα Αστρικά Νησιά;

από τον Διονύση Σιμόπουλο

Στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος τα άστρα δεν βρίσκονται διασκορπισμένα ομοιόμορφα. Αντίθετα συγκεντρώνονται σε τεράστιες αστρικές πολιτείες που ονομάζονται γαλαξίες. Στο Σύμπαν σήμερα πρέπει να υπάρχουν πάνω από 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες και καθένας τους περιλαμβάνει πάνω από 100 δισεκατομμύρια άστρα. Η φύση όμως των αστρικών αυτών νησιών ανακαλύφτηκε σχετικά πρόσφατα, πριν από 75 περίπου χρόνια.

Λεβιάθαν και νεφελοειδείς; Το 1850 ο
Γουίλιαμ Πάρσονς (1800-1867) στην Ιρλανδία, κατασκεύασε το μεγαλύτερο μέχρι τότε τηλεσκόπιο στον κόσμο που ονομάστηκε «Λεβιάθαν του Πάρσονσταουν» (Λεβιάθαν είναι η ονομασία ενός τεράστιου θαλάσσιου τέρατος που περιγράφεται με λεπτομέρεια στο βιβλίο του Ιώβ στην Παλαιά Διαθήκη). Με το τηλεσκόπιο αυτό που είχε μήκος 16 μέτρων και διάμετρο κατόπτρου που έφτανε τα 183 εκατοστά, ο Πάρσονς επιδόθηκε στη μελέτη των νεφελοειδών, που ήσαν ορισμένα παράξενα αντικείμενα τα οποία δεν φαίνονταν να είναι ούτε αστρικά σμήνη (ανοιχτά ή σφαιρωτά) αλλά ούτε και νεφελώματα αερίων και σκόνης. Για πρώτη φορά το τεράστιο τηλεσκόπιο του Πάρσονς κατόρθωσε να αποκαλύψει μια ξεχωριστή σπειροειδή μορφή που είχαν ορισμένοι από τους νεφελοειδείς. Έτσι συμπέρανε ότι οι νεφελοειδείς ίσως να ήσαν στην πραγματικότητα μεμονωμένα και ξεχωριστά αστρικά νησιά παρόμοια με τον Γαλαξία μας, σε μεγάλες από τη Γη μας αποστάσεις. Άλλοι πάλι έλεγαν «Αδύνατον, το Σύμπαν δεν μπορεί να είναι τόσο τεράστιο».

Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας: Στις 6 Οκτωβρίου 1923, με την ραγδαία εξέλιξη της φωτογραφικής τέχνης και με την βοήθεια του τεράστιου για την εποχή εκείνη τηλεσκοπίου με κάτοπτρο διαμέτρου 2,5 μέτρων στο Όρος Ουίλσον στην Καλιφόρνια, ο αστρονόμος Έντουιν Χάμπλ (1889-1953) απέδειξε ότι ο νεφελοειδής της Ανδρομέδας ήταν ένας απόμακρος αστρικός κόσμος, μία τεράστια πολιτεία δισεκατομμυρίων άστρων έξω και πέρα από τον δικό μας Γαλαξία, σε απόσταση πάνω από δύο εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας, αν και οι αρχικοί υπολογισμοί ήσαν πολύ μικρότεροι. Έτσι οι νεφελοειδείς αποδείχτηκαν ότι είναι απόμακροι γαλαξίες σαν τον δικό μας. Σκεφτείτε ότι το φως από τον γαλαξία της Ανδρομέδας που φτάνει τώρα στη Γη μας ξεκίνησε το ταξίδι του προς τα εδώ πριν από 2,5 περίπου εκατομμύρια χρόνια, πριν δηλαδή ο άνθρωπος περπατήσει πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη. Κι αυτός είναι ένας από τους πλησιέστερους σε ‘μας γαλαξίες.

Η ταξινόμηση των γαλαξιών: Φυσικά ο Έντουιν Χαμπλ έκανε τις ανακαλύψεις του χρησιμοποιώντας επίγεια τηλεσκόπια, και δεν μπορούσε τότε να φανταστεί την ύπαρξη τηλεσκοπίων στο διάστημα. Σήμερα ένα τεράστιο διαστημικό αστεροσκοπείο έχει πάρει το όνομα του ανθρώπου που απέδειξε τις τεράστιες αποστάσεις που μας χωρίζουν από τους γαλαξίες και που πρώτος μας έδωσε έναν τρόπο ταξινόμησής τους. Γιατί πράγματι η πρώτη προσπάθεια ταξινόμησης των γαλαξιών έγινε την δεκαετία του 1920 από τον Έντουιν Χαμπλ. Σύμφωνα με την ταξινόμηση του Χαμπλ οι γαλαξίες μπορούν να διαχωριστούν, ανάλογα με την εμφάνιση που έχουν, σε τέσσερις γενικές κατηγορίες: τους ελλειπτικούς, τους σπειροειδείς, τους ραβδωτούς και τους ακανόνιστους γαλαξίες. Παρ’ όλα αυτά μόλις πρόσφατα οι αστρονόμοι κατανόησαν ότι όλες αυτές οι διαφορετικές μορφές γαλαξιών δεν είναι τίποτα άλλο παρά διαφορετικές φάσεις της εξέλιξής τους.

Η μορφή ενός γαλαξία : Σε γενικές πάντως γραμμές κάθε γαλαξίας αποτελείται από τρία κύρια τμήματα: ένα λεπτό δίσκο αποτελούμενο από άστρα, αέρια και διαστημική σκόνη, έναν κεντρικό σφαιροειδή πυρήνα που αποτελείται μόνο από άστρα και τέλος ένα διάχυτο σφαιρικό φωτοστέφανο αποτελούμενο από αρχέγονα άστρα που περιβάλλει τα ακραία όρια του γαλαξία. Διάσπαρτα γύρω από τον κεντρικό πυρήνα βρίσκονται τα σφαιρωτά σμήνη γέρικων άστρων που αντιπροσωπεύουν κατά κάποιο τρόπο τον σκελετό του σώματος του γαλαξιακού συστήματος. Στον δικό μας Γαλαξία, για παράδειγμα, η χωροταξική διάταξή τους δείχνει ότι το κέντρο του Γαλαξία μας, όπως φαίνεται από τη Γη, βρίσκεται προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη, διότι προς τα εκεί βρίσκεται και το κέντρο του συστήματος των σφαιρωτών σμηνών.

Σπειροειδείς γαλαξίες: Οι Κανονικοί Σπειροειδείς έχουν βραχίονες οι οποίοι πηγάζουν απ’ ευθείας από τον κεντρικό πυρήνα του γαλαξία και μ’ αυτόν τον τρόπο τον αγκαλιάζουν. Αντίθετα οι Ραβδωτοί Σπειροειδείς διαθέτουν μία αστρική σύνθεση που μοιάζει με «ράβδο» και η οποία διαπερνάει τον γαλαξιακό πυρήνα προεξέχοντας απ’ αυτόν. Οι σπείρες στους γαλαξίες αυτούς ξεκινάνε από τα άκρα της «ράβδου» αγκαλιάζοντας πιο ανοιχτά τον πυρήνα. Κάθε μία από τις κατηγορίες αυτές διαχωρίζεται σε τέσσερις υποκατηγορίες ή τύπους ανάλογα με το μέγεθος του πυρήνα και το άνοιγμα των σπειρών τους.

Ελλειπτικοί γαλαξίες: Οι ελλειπτικοί γαλαξίες αντίθετα φαίνονται σαν τεράστιες αστρικές μπάλες με διαφοροποιημένη φωτεινότητα καθώς προχωράμε προς τα άκρα. Έχουν μία σφαιρική-ελλειπτική μορφή και χρωματισμούς λίγο πιο κοκκινωπούς απ’ ότι είναι ο Ήλιος. Τα άστρα που τους αποτελούν έχουν διαφοροποιημένες και μεγαλύτερες ταχύτητες από την ταχύτητα περιστροφής του όλου γαλαξιακού συστήματος και γι’ αυτό τον λόγο οι ελλειπτικοί γαλαξίες δεν έχουν ούτε λεπτούς δίσκους αλλά ούτε και σπειροειδείς βραχίονες. Τα περισσότερα μάλιστα άστρα τους είναι πολύ μεγάλης ηλικίας γιατί η ποσότητα των αερίων και της σκόνης που διαθέτουν είναι ελάχιστη και δεν έχουν την δυνατότητα να υποστηρίξουν τις διαδικασίες που απαιτούνται στην αστρογένεση.

Ακανόνιστοι γαλαξίες: Όσοι γαλαξίες δεν μπορούν να ταξινομηθούν στις προηγούμενες κατηγορίες αποτελούν τους ακανόνιστους ή ανώμαλους γαλαξίες. Μερικοί από τους γαλαξίες αυτούς περιλαμβάνουν και ορισμένες αστρικές «ράβδους» σαν τους Σπειροειδείς Ραβδωτούς γαλαξίες, ενώ ένα χαρακτηριστικό δείγμα τέτοιου γαλαξία είναι και το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου στο νότιο ουράνιο ημισφαίριο. Ο πιο συνηθισμένος τύπος όμως μοιάζει να είναι μία συγγενική προέκταση των σπειροειδών γαλαξιών χωρίς να μπορούμε διακρίνουμε κάποιο είδος σπειροειδούς δομής. Έχουν ένα γαλαζωπό χρωματισμό με δίχως κάποιον αξιόλογου μεγέθους πυρήνα. Αντίθετα οι ακανόνιστοι ενός δεύτερου τύπου είναι αρκετά σπάνιοι με χαοτική δομή.



Παράξενοι γαλαξίες: Υπάρχουν φυσικά και άλλων ειδών ταξινομήσεις των γαλαξιών ανάλογα με την συμπεριφορά τους: παράξενοι γαλαξίες, εκρηγνυόμενοι γαλαξίες, γαλαξίες «Σέυφερ», αντικείμενα «BL Σαύρας», και Κβάζαρ, είναι μερικές μόνο από τις ονομασίες που έχουν δοθεί κατά καιρούς στα παράξενα αυτά αστρικά νησιά.
Η αποκρυπτογράφηση των μυστικών τους από τους αστρονόμους είναι μία συνεχής διαδικασία έρευνας και μελέτης του υπέροχου Σύμπαντος στο οποίο ζούμε. Είναι μια προσπάθεια να δώσουμε απάντηση στα ερωτηματικά που περιβάλουν την προέλευσή μας, θεατές κι εμείς του εξελισσόμενου θεατρικού έργου των ουρανών που ξετυλίγεται μπροστά μας. Ενός έργου που έχει σκηνικό το Σύμπαν, ηθοποιούς τα φαινόμενα του ουρανού και πλοκή την ιστορία της φύσης.

πηγή: https://www.facebook.com/Dionysios-Simopoulos-544119439081811/?nr
physicsgg.me
Από το thesecretrealtruth

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου