H θεωρία των «πολλών κόσμων»

Κάποτε οι μακρινοί μας πρόγονοι πιστεύανε πως το μόνο που υπάρχει είναι η Γη. Στο μέλλον ίσως ειπωθεί πως «κάποτε οι μακρινοί μας πρόγονοι πιστεύανε πως το μόνο που υπάρχει είναι το Σύμπαν».

Η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη που βιώνει ο ανθρώπινος πολιτισμός τις τελευταίες δεκαετίες, έχει πυροδοτήσει εξελίξεις και αναθεωρήσεις σχεδόν σε κάθε πτυχή της πραγματικότητας. Ειδικά στον τομέα της εξερεύνησης του διαστήματος συντελούνται
«κοσμογονικές» αλλαγές που έχουν -μοιραία- άμεσο αντίκτυπο στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το Σύμπαν.
Για παράδειγμα, η αναβάθμιση του ρόλου των μαύρων τρυπών (οι οποίες πλέον δεν αντιμετωπίζονται απλά ως σκόρπιες τρύπες στο διάστημα, αλλά και ως «πυρήνες» στο κέντρο των γαλαξιών), η ανακάλυψη της σκοτεινής ύλης (και του πιθανώς κυρίαρχου ρόλου που αυτή έχει), αλλά και η (για πρώτη φορά) καταγραφή βαρυτικών κυμάτων (κάτι που προέβλεπε ο Αινστάιν στη Θεωρία της Σχετικότητας χωρίς να μπορεί να το αποδείξει), έχουν διαμορφώσει ένα εντελώς νέο πλαίσιο σχετικά με την κατανόηση του «Κόσμου».

Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως «ανακαλύψαμε το σύμπαν», ωστόσο σίγουρα μπορούμε να κοιτάμε τον ουρανό από σαφώς καλύτερη βάση. Μπορούμε για παράδειγμα για πρώτη φορά, να υποθέτουμε πως το Σύμπαν μας (αυτό το απέραντο και στο μεγαλύτερο ποσοστό του μη παρατηρούμενο από τον άνθρωπο σύμπαν) δεν είναι το μόνο. Ακούγεται τρελό, αλλά οι πιθανότητες να ισχύει δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητες.

Το μεγαλύτερο επιχείρημα της κοινότητας των επιστημόνων που υποστηρίζουν την Θεωρία του Πολυσύμπαντος (Multiverse Theory) είναι πως αν ισχύει, λύνει πολλά προβλήματα. Καλύπτει, δηλαδή, κενά που υπάρχουν στις σύγχρονες επιστημονικές θεωρήσεις. Για παράδειγμα, δύο από τις σπουδαιότερες θεωρίες στη Φυσική, Η Θεωρία της Σχετικότητας και η Κβαντική Μηχανική, «συγκρούονται» σε αυτό που ονομάστηκε «παράδοξο της χαμένης πληροφορίας» και σχετίζεται με το τι συμβαίνει σε μια πληροφορία, όταν αυτή πλησιάσει μια μαύρη τρύπα.

Ο Στίβεν Χόκινγκ πρότεινε την ύπαρξη της (λεγόμενης) ακτινοβολίας Χόκινγκ που θεωρητικά εκλύεται από τις μαύρες τρύπες, προκειμένου να συμβιβάσει τις δύο σπουδαίες θεωρίες και να απαντήσει στο τι συμβαίνει με την «πληροφορία». Η πρότασή του έτυχε ευρείας αποδοχής και θεωρείται μία από τις σημαντικότερες στιγμές του. Η αλήθεια όμως είναι, πως η ύπαρξη πολλαπλών συμπάντων θα απλοποιούσε ακόμη περισσότερο τα πράγματα (η πληροφορία ταξιδεύει ως ενέργεια μεταξύ παράλληλων συμπάντων), κάτι με το οποίο θα συμφωνούσε ίσως και ο ίδιος ο Χόκινγκ, καθώς υπήρξε θετικός απέναντι στην ερμηνεία των πολλών κόσμων. Μάλιστα, μετά το θάνατό του το Πανεπιστήμιο του Cambridge δημοσιεύσε στο περιοδικό Journal of High Energy Physics, κείμενο του Χόκινγκ στο οποίο αναφέρει πως «δεν βρισκόμαστε σε ένα μοναδικό σύμπαν».
Και βέβαια δεν ήταν ο μόνος. Τόσο η Κβαντομηχανική (η οποία πειραματικά συνεχίζει να επιβεβαιώνεται εδώ και έναν αιώνα) όσο και η Θεωρία Χορδών (που επιστρατεύθηκε για να καλύψει την ελλιπή μας κατανόηση σχετικά με το τι εστί βαρύτητα) εξετάζουν σοβαρά την πιθανότητα ύπαρξης πολλαπλών συμπάντων.

Στον αντίποδα, υπάρχουν επιστήμονες που διαφωνούν με αυτή την προσέγγιση, θεωρώντας την αποκύημα της φαντασίας των συναδέλφων τους και αμφισβητώντας πως κάτι τέτοιο μπορεί να αποδειχθεί. Ωστόσο, οφείλουμε να έχουμε κατά νου πως όσες φορές η επιστημονική κοινότητα χρησιμοποίησε τη φαντασία της προκειμένου να λύσει γρίφους, εκ του αποτελέσματος δικαιώθηκε.
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν δεν είχε δει ποτέ του βαρυτικό κύμα. Πρότεινε την ύπαρξη τους, θεωρώντας πως αυτό θα εξηγούσε πολλά. 100 χρόνια μετά (2016) η ανθρωπότητα θα παρατηρούσε για πρώτη φορά βαρυτικά κύματα κατά τη διάρκεια της συγχώνευσης δύο μαύρων τρυπών. Το ίδιο ισχύει και για την έτερη σπουδαία θεωρία, αυτή της Κβαντομηχανικής, η οποία αναπτύχθηκε ως αξίωμα για να ερμηνεύσει φαινόμενα που η Νευτώνεια Μηχανική αδυνατούσε να εξηγήσει. Ο ίδιος ο Αϊνστάιν μάλιστα, διαφωνούσε με όσα πρότεινε η Κβαντομηχανική, ωστόσο ένας αιώνας πειραματικών δεδομένων, δεν έχει σταθεί αρκετός μέχρι στιγμής να την διαψεύσει.

Πρέπει να σημειωθεί, πως αν ψάξει κανείς την διεθνή αρθρογραφία, θα βρει κείμενα που ασκούν έντονη κριτική στις θεωρίες παράλληλων ή πολλαπλών συμπάντων, τις οποίες κάποιες φορές χαρακτηρίζουν αντι-επιστημονικές. Από τη μία μεριά όμως είναι σαφές πως καθήκον της επιστημονικής κοινότητας είναι να θέτει συνεχώς νέα ερωτήματα, ενώ από την άλλη έχει αποδειχθεί ιστορικά πως κάθε ριζική αναθεώρηση συναντά την έντονη αντίδραση των υπερασπιστών του λεγόμενου «παλιού κόσμου». Και δυστυχώς, αυτό το φαινόμενο που παρατηρείται συχνά σε κάθε πτυχή του πολιτισμού μας, έχει αποδειχθεί κάτι παραπάνω από σύνηθες ακόμα και στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας.

Από το apocalypsejohn