Μελέτη, έχει αποκαλύψει τον τρόπο με τον οποίον, μία Ελληνική πόλη κατάφερνε να επιβιώνει μετά από πολλές σεισμικές καταστροφές, προσαρμοζόμενη κάθε φορά στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Η αρχαία πόλη Ελίκη, πρωτεύουσα τότε της Αχαΐας, στην ακτή του Κορινθιακού Κόλπου, είχε πληγεί πολλές φορές στην ιστορία της από σεισμούς, ωστόσο, οι κάτοικοί της έβρισκαν πάντα τον τρόπο να “ξανασηκώνονται”.
Μία ομάδα που αποτελείται από Έλληνες και Βρετανούς ερευνητές, αφιέρωσε
περισσότερα από 30 χρόνια στην μελέτη της πόλης αυτής και των περιχώρων της, ανακαλύπτοντας πώς, οι κάτοικοί της, κατάφερναν να προσαρμόζονται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο φυσικό περιβάλλον.Η Ελίκη, ιδρύθηκε κατά την περίοδο του Χαλκού, πάνω από 5.000 χρόνια στο παρελθόν. Από την ίδρυσή της, η πόλη έχει υποστεί τουλάχιστον έξι μεγάλους σεισμούς, σχεδόν έναν κάθε 300 χρόνια. Ο πιο διάσημος έπληξε την πόλη το 373 π.Χ. όταν, μετά από έναν βίαιο σεισμό, η πόλη βυθίστηκε στο νερό από το τσουνάμι που ακολούθησε.
Τεκτονικός χάρτης της ευρύτερης περιοχής. Παρουσιάζει τα κύρια ενεργά ρήγματα σε εγγύτητα με τον χώρο της Ελίκης, που σημειώνεται μέσα στο μαύρο ορθογώνιο. Στο ένθετο απεικονίζεται η γεωτεκτονική θέση της περιοχής μελέτης στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και η θέση της Ελίκης. Σημείωση: R = Ριζόμυλος, N = Νικολαίικα, και V = Βαλιμίτικα δηλώνουν τους κύριους αρχαιολογικούς χώρους στην περιοχή της Ελίκης (Φωτογραφία: D. Katsonopoulou κ.ά.)
Το γεγονός ήταν τόσο σημαντικό, που έχει καταγραφεί σε πολλά κείμενα της αρχαιότητας. Για αιώνες, θεωρούταν πως, η Ελίκη είχε εξαφανιστεί για πάντα. Ωστόσο, αρχαιολογικές ανασκαφές, έχουν δείξει πως, η πόλη γεννιόταν ξανά και ξανά, σε διαφορετικές βέβαια τοποθεσίες, διατηρώντας ωστόσο, την ταυτότητά της.
Πώς επιβίωσε η Ελίκη
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Land, είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού αρχαιολογίας, γεωλογίας και ψηφιακής τεχνολογίας, με σκοπό την ανασύσταση της ιστορίας της Ελίκης. Οι ερευνητές, ανακάλυψαν πως, μετά από κάθε σεισμό, οι κάτοικοι δεν εγκατέλειπαν την περιοχή, αλλά μετακινούνταν προς ασφαλέστερες τοποθεσίες μέσα στην ίδια, παράκτια πεδιάδα.
Τα πορίσματα της μελέτης μαρτυρούν ότι οι αρχαίοι κάτοικοι της Ελίκης, πάντα επέλεγαν την μετοίκηση εντός της ίδιας περιοχής, προσαρμόζοντας τον τρόπο ζωής τους στη γεωμορφολογία και τους φυσικούς κινδύνους κάθε περιοχής, σύμφωνα με τους συγγραφείς.
Αρχαιολογική ανασκαφή αποκαλύπτει αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της Γεωμετρικής Περιόδου και στρώμα καταστροφής που έχει μετατοπιστεί από το Ρήγμα της Ελίκης (ΡΕ). Η διακεκομμένη γραμμή υποδεικνύει την προτεινόμενη συνέχεια του ρήγματος κάτω από το στρώμα καταστροφής. Το τμήμα του υποτοίχου αποτελείται από καλά συγκολλημένα κροκαλοπαγή, ενώ το τεμάχιο του υπερτοίχου συνίσταται από διαδοχικά πλημμυρικά υλικά (Credit: D. Katsonopoulou κ.ά.).
Γι’ αυτό, μετά το τσουνάμι που βύθισε την πόλη το 373 π.Χ., την ξανάχτισαν λίγα χιλιόμετρα προς τα δυτικά σε μια λιγότερο εκτεθειμένη περιοχή. Εκεί, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν εργαστήρια υφαντικής που μαρτυρούν πως η Ελίκη απέκτησε και πάλι την εμπορική της ευημερία και πως οι κάτοικοί της υιοθέτησαν πιο ανθεκτικές κατασκευαστικές τεχνικές, όπως τα πολύγωνα πέτρινα τείχη, προκειμένου ν’ αποτραπεί η κατάρρευσή τους στο μέλλον.
Η μελέτη, αξιοποίησε μοντέλα ανασύνθεσης του φυσικού τοπίου σε διαφορετικές περιόδους, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως, η στάθμη της θάλασσας, τα ιζήματα που αποτίθεντο κοντά στα ποτάμια και οι τεκτονικές κινήσεις.
Με αυτά τα μέσα, οι ερευνητές κατάφεραν ν’ ανασυνθέσουν την εξέλιξη της ακτογραμμής ή την μετασεισμική της υποχώρηση, και τον τρόπο με τον οποίον αυτές επηρέαζαν την τοποθεσία της πόλης.
Στην Εποχή του Χαλκού, (περί το 2100 π.Χ.) για παράδειγμα, η Ελίκη ήταν κοντά σε κάποια παράκτια λίμνη. Μετά από έναν σεισμό, η περιοχή πλημμύρισε και η πόλη θάφτηκε κάτω από τα ιζήματα.
Αιώνες αργότερα ωστόσο, στη Ρωμαϊκή Περίοδο, η γη αναδύθηκε αρκετά, ώστε οι κάτοικοι να μπορέσουν να κατασκευάσουν έναν δρόμο πάνω από εκεί που, άλλοτε υπήρχε μόνο νερό. Σ’ έναν κόσμο όπου οι φυσικές καταστροφές, γίνονται όλο και πιο συχνές λόγω της κλιματικής αλλαγής, η κατανόηση του τρόπου με τον οποίον αντιμετώπιζαν τις προκλήσεις αυτές, οι κοινωνίες του παρελθόντος, μπορεί να είναι το κλειδί για τη δημιουργία πιο ανθεκτικών κοινωνιών σήμερα.
(a) Κομμάτι του ρωμαϊκού δρόμου και των ελληνιστικών αρχιτεκτονικών ευρημάτων των τειχών που ανακαλύφθηκαν στην Πεδιάδα της Ελικής. (b) Σκελετικά ευρήματα ενός άνδρα, που βρέθηκε σε θέση έκτασης, τα οποία ανακαλύφθηκαν κάτω από τα ερείπια ενός ρωμαϊκού κτιρίου που είχε καταρρεύσει στο σημερινό χωριό Νικολαίικα (Φωτογραφία: D. Katsonopoulou κ. ά.).
Μαθήματα ανθεκτικότητας από την αρχαία πόλη
Ανθεκτικότητα, είναι η εγγενής ικανότητα ενός οικοσυστήματος ή κοινωνίας να προσαρμόζει τη λειτουργία της πριν, στη διάρκεια και κατόπιν των περιβαλλοντικών αλλαγών ή των φυσικών καταστροφών, ώστε να διατηρήσει την κατάστασή της, επισημαίνεται στην μελέτη. Με άλλα λόγια, οι κάτοικοι της Ελίκης, είχαν μάθει να ζουν με τους σεισμούς, έχοντας προσαρμόσει τον τρόπο ζωής τους, χωρίς να χάσουν την ταυτότητά τους.
Μπορεί τελικά, στην Ύστερη Αρχαιότητα (5ος αιώνας μ.Χ.), η Ελίκη να εγκαταλείφθηκε, ωστόσο, οι ερευνητές ελπίζουν πως, η ιστορία της αρχαίας πόλης θα αναθεωρήσει τον σχεδιασμό των πόλεων που χτίζονται σε σεισμικές ζώνες.
Άλλωστε, όπως καταλήγουν οι ερευνητές: Τα δεδομένα που έχουμε συλλέξει, καλύπτουν την κατοίκηση στην περιοχή σε μια μακρά χρονολογική περίοδο, η οποία εκτείνεται από την Εποχή του Χαλκού, έως την Ύστερη Αρχαιότητα και μαρτυρούν τον τρόπο αλληλεπίδρασης των κοινωνιών του παρελθόντος, με το περιβάλλον τους, συντελώντας με τον τρόπο αυτό, στην κατανόηση του συστήματος καταστροφής και ανθεκτικότητας, που ενδέχεται ν’ αποβεί χρήσιμο για ένα βιώσιμο μέλλον.
Από το enikos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου