Μια μυστηριώδης μάσκα, φιλοτεχνημένη με υδραυλικό κονίαμα και ενσωματωμένη στο εξωτερικό τοίχωμα μίας δεξαμενής, έχει προκαλέσει τον θαυμασμό των αρχαιολόγων. Την βρήκαν σε μια αρχαία κατοικία, χιλιάδων ετών, που θεωρούν ότι ανήκε σε υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο, ενώ είχε πολλές καινοτομίες στην κατασκευή της.
Στην ακτή της Κυρηναϊκής, στη σημερινή Λιβύη, βρίσκεται η αρχαία πόλη Πτολεμαΐδα, την οποία ίδρυσαν Φαραώ της Δυναστείας των Πτολεμαίων, τον 4ο και τον 3ο αιώνα π.Χ. Η πόλη ήκμασε ως
ανεπτυγμένο αστικό κέντρο, μέχρι την κατάκτησή της από τους Άραβες, τον 7ο αιώνα π.Χ.Σήμερα, χάρη στις προσπάθειες αρχαιολόγων από το πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, ευρήματα έρχονται και πάλι στο φως, προσφέροντας ένα παράθυρο στον ελληνιστικό και Ρωμαϊκό κόσμο.
Η αρχαία Πτολεμαΐδα, στην Λιβύη (Φωτογραφία: : Libyan Studies / Wikimedia Commons).
Κατά τη διάρκεια ανασκαφών που διεξήχθησαν τον Ιούνιο του 2024, οι μελετητές έφεραν στο φως τμήμα αστικής κατοικίας που ανήκε σε έναν υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο. Η ανακάλυψη περιλαμβάνει ένα κεντρικό περιστύλιο, περιβαλλόμενο από λειτουργικά δωμάτια, όπως η κουζίνα, μία σκάλα που οδηγούσε στο επάνω πάτωμα και ένα δωμάτιο, διακοσμημένο με μωσαϊκά. Η τελευταία λεπτομέρεια, ξεχωρίζει λόγω των πολλών διορθώσεων που υπέστη, μαρτυρώντας την μακροζωία και τη σημασία της ιδιοκτησίας.
Ένα από τα πιο συναρπαστικά χαρακτηριστικά της κατοικίας, είναι το προηγμένο σύστημα συλλογής πόσιμου νερού. Πρόκειται για το impluvium, ένα σύστημα λεκάνης, που διευκολύνει την απορροή του νερού από την στέγη του περιστυλίου. Αυτό το σύστημα συνέλεγε το νερό της βροχής και το αποθήκευε σε δύο υπόγειες δεξαμενές.
Η καταστροφή και η νέα ζωή
Ωστόσο, η κατοικία δεν γλίτωσε από την τραγωδία: Οι σεισμοί που έπληξαν την παράκτια περιοχή της Κυρηναϊκής, τον 3ο αιώνα π.Χ., της προκάλεσαν σοβαρές ζημιές. Όμως ξαναχτίστηκε κατά την Ύστερη Ρωμαϊκή Περίοδο, προσαρμοσμένη στις νέες λειτουργικές και κοινωνικές ανάγκες, όπως αποδεικνύεται από τα πέτρινα δοχεία, που πιθανώς χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη φόρων ή εισφορών σε είδος.
Ανάμεσα στα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα, είναι μια μυστηριώδης μάσκα που είναι φιλοτεχνημένη με υδραυλικό κονίαμα, ενσωματωμένη στα τοιχώματα μιας από τις δεξαμενές. Η έλλειψη ιδιαίτερων γνωρισμάτων και η μοναδικότητά της στο αρχαιολογικό περιβάλλον, εγείρουν διάφορες υποθέσεις.
Σύμφωνα με ορισμένους, υποδηλώνει μια σύνδεση με τις τοπικές παραδόσεις της Λιβύης, όπως τα λαξευμένα πρόσωπα στο ιερό της Slonta, νότια της Κυρήνης. Η σύνδεση αυτή, θα μπορούσε να δηλώνει ότι ο κάτοχος της κατοικίας, ή έστω εκείνοι που συνέβαλαν στη δημιουργία της μάσκας, είχαν καταγωγή από τη Λιβύη. Αν και όλα αυτά παραμένουν εικασίες, εξακολουθούν ν’ αντανακλούν τον πολυπολιτισμικό πλούτο της Πτολεμαΐδας.
Τον Δεκέμβριο του 2024, οι αρχαιολόγοι ξεκίνησαν και πάλι να εξερευνούν την ακρόπολη, μια στρατηγική περιοχή που βρίσκεται 285 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. O θύλακας αυτός, θωρακισμένος με στιβαρά τείχη και αμυντικούς πύργους, ξεχωρίζει, όχι μόνο για την στρατιωτική του λειτουργία, αλλά και για την ύπαρξη ενός προηγμένου συστήματος παροχής νερού που απαρτίζεται από δεξαμενές και πηγάδια.
Επιπλέον, δομές όπως το θέατρο, η βόρεια πλαγιά και ένα ιπποδρόμιο στη βάση του, αποκαλύπτουν τον πολυλειτουργικό χαρακτήρα του θύλακα. Πρόσφατες μελέτες αποσκοπούν στην καλύτερη κατανόηση των αρχιτεκτονικών δομών που αναγνωρίστηκαν με τη χρήση μη παρεμβατικών τεχνολογιών, όπως τρισδιάστατα μοντέλα και ορθοφωτογραφικoί χάρτες.
Αρχαιολόγοι από το πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, εργάζονται στην Πτολεμαΐδα (Φωτογραφία: Piotr Jaworski / University of Warsaw).
Τα εργαλεία αυτά, αποκάλυψαν σημάδια από κτίρια τα οποία εξυπηρετούσαν οικιστικούς, αμυντικούς ή θρησκευτικούς σκοπούς. Το έργο υπόσχεται να ρίξει φως στον αστικό σχεδιασμό και τη ζωή στην ακρόπολη, την περιοχή που μέχρι πρότινος δεν είχε εξερευνηθεί.
Οι αρχαιολογικές μελέτες στην Πτολεμαΐδα, οι οποίες ξεκίνησαν το 2001, από τον καθηγητή Tomasz Mikocki, διακόπηκαν το 2010 λόγω του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη. Μόλις το 2023, οι μελέτες ξεκίνησαν και πάλι, σηματοδοτώντας ένα νέο στάδιο στην κατανόηση της συναρπαστικής αυτής πόλης.
Χάρη στη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών και της διεθνούς συνεργασίας, η αρχαία Πτολεμαΐδα, αναδύεται ξανά, ως απόδειξη της αντοχής και της δημιουργικότητας των αρχαίων πολιτισμών.
Από το enikos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου