Το Κίνημα της 25ης Ιουνίου ήταν στρατιωτικό κίνημα που εκδηλώθηκε στις 25 Ιουνίου 1925, με αρχηγό τον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο. Επικράτησε χωρίς να συναντήσει αντίσταση και ο Πάγκαλος ανήλθε στην εξουσία την επόμενη.
Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, έφερε αναταράξεις στο πολιτικό τοπίο της Ελλάδας. Το κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου ανάγκασε τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Α’ να παραιτηθεί για δεύτερη και οριστική φορά, υπέρ του γιου του, Διάδοχο Γεώργιο. Το 1923 ξεσπάει δεύτερο κίνημα των
Λεοναρδόπουλου-Γαργαλίδη, το οποίο αποτυγχάνει, αλλά «ταρακουνάει» περισσότερο το πολιτικό τοπίο.Ο Γεώργιος Β’ εγκαταλείπει την Ελλάδα στις 13 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, ώσπου να αποφασιστεί η τύχη του πολιτεύματος. Τελικά στην Ελλάδα ανακηρύσσεται, στις 25 Μαρτίου 1924, ανακηρύσσεται η Δεύτερη Ελληνική Δημοκρατία, η οποία εγκαθιδρύται επισήμως στις 29 Μαρτίου, μετά από δημοψήφισμα.
Αυτή την εξέλιξη την εκμεταλλεύτηκε ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, ο οποίος ξεκίνησε τις προετοιμασίες κινήματος.
Προετοιμασίες
Προς το τέλος του 1924 ο Πάγκαλος ανέλαβε τον έλεγχο των «Δημοκρατικών Ταγμάτων», ομάδας στρατιωτικών που είχε ως αρχηγούς τον συνταγματάρχη Ντερτιλή και τον στρατηγό Λούφα. Οι δύο τελευταίοι συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό περιορισμό από την κυβέρνηση Μιχαλακόπουλου με την κατηγορία της συνωμοσίας κατά της κυβερνήσεως.
Στις αρχές του 1925, οι φήμες για το κίνημα Πάγκαλου, είχαν κυκλοφορήσει. Οι απεργίες, καθώς και οι προκλήσεις της Τουρκίας, επιδείνωσαν το σκηνικό. Η κυβερνητική διαφθορά, η καθυστέρηση της Δ΄ Συντακτικής Συνέλευσης και η κυβερνητική αστάθεια είχαν διαμορφώσει το κατάλληλο σκηνικό για την επικείμενη επιβολή δικτατορίας.
Την ένταξή τους στην ομάδα του κινήματος, εκδήλωσαν διάφοροι αξιωματικοί της Μακεδονίας όπως ο Αλέξανδρος Οθωναίος κ.ά. Χαρακτηριστική και η συζήτηση του Δημητρίου Γόντικα με τον Πάγκαλο: «Αλήθεια, Θόδωρε, θα κάμης κίνημα;», ρωτάει ο Γόντικας, υπουργός των στρατιωτικών, για να εισπράξει την απάντηση του Πάγκαλου: «Και βέβαια θα κάμω κίνημα. Θα σας φοβηθώ;».
Έκρηξη του κινήματος
Το βράδυ της 24ης Ιουνίου ο Πάγκαλος πληροφορήθηκε ότι επέκειτο σύλληψή του. Αμέσως διέταξε τους μυημένους αξιωματικούς να καταλάβουν στρατηγικές θέσεις. Στο στρατιωτικό νοσοκομείο, στο οποίο βρισκόταν υπό κράτηση ο συνταγματάρχης Ντερτιλής, εκδηλώθηκε αρχικά το κίνημα. Στη Θεσσαλονίκη ο στόλος προσχώρησε στο κίνημα, ενώ το θωρηκτό Αβέρωφ κατελήφθη από μυημένους αξιωματικούς του πολεμικού ναυτικού. Στη συνέχεια ακολούθησε η Καβάλα. Σύντομα η Θράκη και η Μακεδονία ελέγχονταν από τους κινηματίες.
Στην Αθήνα ο πρωθυπουργός Ανδρέας Μιχαλακόπουλος συγκάλεσε σε σύσκεψη τους πολιτικούς αρχηγούς Καφαντάρη και Κονδύλη. Ακολούθησε νέα σύσκεψη υπό τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Παύλο Κουντουριώτη. Ο Μιχαλακόπουλος δεν φάνηκε διατεθειμένος να παραιτηθεί, αλλά ζήτησε τη συμμετοχή του Καφαντάρη και του Κονδύλη στην κυβέρνηση. Και οι δύο αρνήθηκαν οδηγώντας σε παραίτηση τον Μιχαλακόπουλο Στις 10 π.μ. της 25ης Ιουνίου ο Θεόδωρος Πάγκαλος έστειλε τελεσίγραφο στον πρόεδρο της δημοκρατίας, με το οποίο ζητούσε την παραίτηση της κυβέρνησης.
Η χλιαρή στάση που επέδειξε ο Μιχαλακόπουλος ήταν καθοριστική για την επιτυχία του κινήματος. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ύστερα από σύσκεψη μεταξύ του προέδρου της δημοκρατίας και άλλων, πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης κατευθυνόμενος πρώτα στο στρατόπεδο του Ρουφ για να συναντήσει τον Πάγκαλο. Ο Πάγκαλος αρχικά φάνηκε διατεθειμένος να πάρει μέρος στην κυβέρνηση, αλλά στη συνέχεια, και αφού έχει βεβαιωθεί ότι το κίνημα έχει επικρατήσει, του διαμηνύσε ότι μόνο ως πρωθυπουργός θα έπαιρνε μέρος σε κυβέρνηση. Σε νέα συγκέντρωση που έγινε, ο Παπαναστασίου κατέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Έτσι ο Θεόδωρος Πάγκαλος ανέλαβε την πρωθυπουργία την 26η Ιουνίου του 1925. Στην κυβέρνηση που σχημάτισε, κράτησε ο ίδιος το υπουργείο στρατιωτικών. Στη βουλή παρουσιάστηκε ως πρωθυπουργός και πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από όλους τους βουλευτές, πλην δεκατεσσάρων. Τα κόμματα Μιχαλακόπουλου και Καφαντάρη απείχαν.
Με διάταγμα της 30ης Σεπτεμβρίου του 1925 κατήργησε τη βουλή με το αιτολογικό ότι «είχε χάσει την εμπιστοσύνη του Έθνους». Οι πολιτικοί αρχηγοί, πιστεύοντας στις δεσμεύσεις Πάγκαλου, του επέτρεψαν ουσιαστικά να αναλάβει αναίμακτα τα ηνία της χώρας
Από το olympia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου