Ο Ουίλιαμ Μπλέικ και το όραμα που του ενέπνευσε ένα από τους πίνακές του

πηγή

Ο Ουίλιαμ Μπλέικ ισχυρίστηκε ότι ζωγράφισε τον πίνακα "The Ghost of a Flea" μετά από ένα συναπάντημα σε ένα όραμα με τη συγκεκριμένη εφιαλτική παρουσία.

Στην Τέιτ Μπρίταιν (Tate Britain), το μουσείο τέχνης στην περιοχή Μίλμπανκ του κεντρικού Λονδίνου, και μέρος του οργανισμού Τέιτ, βρίσκεται ένας μικρός πίνακας -μόλις 21,4 επί 16 εκατοστά- του ποιητή του 18ου αιώνα και καλλιτέχνη, Ουίλιαμ Μπλέικ, ο οποίος ολοκληρώθηκε μεταξύ του 1819 και του 1820. Αποτελεί μέρος μιας
σειράς έργων που απεικονίζουν "Οραματιστές Κεφαλές" που ανέθεσε ο υδατογράφος και αστρολόγος John Varley. Ο Μπλέικ ισχυρίστηκε ότι εμπνεύστηκε τη δημιουργία του πίνακα όταν συνάντησε σε ένα όραμα μια τρομακτική οντότητα που συστήθηκε ως "The Ghost of a Flea" (το φάντασμα ενός ψύλλου).
Ο Μπλέικ γνωρίστηκε με τον John Varley το φθινόπωρο του 1818. Ο Varley ήταν 21 χρόνια νεότερος από τον καλλιτέχνη. Όντας μαθητής της αστρολογίας και της ζωδιακής φυσιογνωμίας, ο Varley είχε ισχυρή πίστη στην ύπαρξη πνευμάτων, αλλά απογοητεύθηκε από την ανικανότητά του να τα δει. Έτσι, ο Μπλέικ του τράβηξε την προσοχή, ο οποίος ισχυριζόταν ότι έβλεπε καθημερινά οράματα από τότε που ως μικρό παιδί είδε ένα δέντρο "γεμάτο από αγγέλους, με φωτεινά αγγελικά φτερά να στολίζουν κάθε κλαδί σαν αστέρια." Κάθε βράδυ, οι δύο τους έπαιζαν ένα παιχνίδι στο σπίτι του Varley, στο οποίο ο Varley προσπαθούσε να καλέσει το πνεύμα ενός ιστορικού ή μυθολογικού προσώπου. Μόλις εμφανιζόταν το πνεύμα, ο Μπλέικ προσπαθούσε να το σκιτσάρει.

Ο Ουίλιαμ Μπλέικ - πηγή

Σύμφωνα με τον Varley, η απεικόνιση του ψύλλου ήρθε στον Μπλέικ κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας το 1819. Ο Μπλέικ ισχυρίστηκε ότι τον "επισκέφτηκε" η οντότητα και πόζαρε γι' αυτόν, ενώ εκείνος έκανε το σκίτσο της. Μπόρεσε να "επικοινωνήσει" με το ον, το οποίο του αποκάλυψε ότι σε όλους τους ψύλλους κατοικούσαν οι ψυχές των ανθρώπων που είναι "αιμοδιψείς στη λαιμαργία από τη φύση τους".

Είναι θέμα επιστημονικής συζήτησης κατά πόσο τα γοτθικά οράματα του Μπλέικ ήταν δημιουργικές ασκήσεις φαντασίας που επέτρεψαν να καλεί κάποιο είδος αρχέτυπου του Ελβετού ιατρού και ψυχολόγου, εισηγητή της σχολής της αναλυτικής ψυχολογίας, Καρλ Γιουνγκ, που αποθανατίστηκε καλλιτεχνικά, ή αν ήταν όντως ψευδαισθήσεις που γεννήθηκαν από μια ψυχική ασθένεια. Άλλοι ισχυρίστηκαν ότι ο καλλιτέχνης χρησιμοποιούσε ψυχεδελικά φάρμακα ή ότι οι ψευδαισθήσεις ήταν, στην πραγματικότητα, πραγματικά θρησκευτικά οράματα. Ίσως, ο Μπλέικ εμπνεύστηκε όταν είδε εικόνες ψύλλων από το βιβλίο Microphagia του Άγγλου φυσικού και αρχιτέκτονα -ο οποίος διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στην επιστημονική επανάσταση τόσο με το πειραματικό όσο και με το θεωρητικό έργο του- του Ρόμπερτ Χουκ, ο οποίος παρήγαγε εικονογραφήσεις βασισμένες στην πρωτοποριακή τεκμηρίωσή του για τους οργανισμούς που φαίνονται μέσω μικροσκοπίων.

Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις ισχυρές πολιτικές και θρησκευτικές/ ανθρωπιστικές πεποιθήσεις του Μπλέικ, ορισμένοι ιστορικοί τέχνης προτείνουν ότι υπάρχουν άλλες, εξίσου συναρπαστικές ερμηνείες αυτού του μυστηριώδους έργου τέχνης. Ο Μπλέικ έζησε μια ταραχώδη περίοδο της ιστορίας που χαρακτηρίστηκε από τεράστιες κοινωνικές αναταραχές, συμπεριλαμβανομένων των επαναστατικών πολέμων στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, της Γαλλικής Επανάστασης, των Ναπολεόντειων Πολέμων, της κατάργησης του δουλεμπορίου και της Βιομηχανικής Επανάστασης. Έτσι, πιστεύουν ότι μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μια εσωτερική μεταφορά των ψυχοπαθητικών ηγετών ή προσώπων εξουσίας που ο καλλιτέχνης πίστευε ότι έπρεπε να συγκρατηθούν μέσω της ανθρώπινης λογικής και της πολιτικής μεταρρύθμισης. Διαφορετικά, οι κατάχρηση εξουσίας θα μπορούσε να τους προκαλέσει πόνο, αιματοχυσία και θάνατο μέσω του πολέμου, της δίωξης ή της πείνας.

Σκίτσο του φαντάσματος

Όσο για τον ίδιο τον πίνακα, αγοράστηκε από τον Varley γύρω στο 1820 και αργότερα πέρασε στον γιο του, Albert Varley. Μια ετικέτα στο πίσω μέρος του καμβά αναφέρει ότι, τον Φεβρουάριο του 1878, ο πίνακας πουλήθηκε από τον Albert γεγονός που επιβεβαιώνεται.
Στις 14 Ιουλίου του 1892, πουλήθηκε στο Sotheby's για 10,50 λίρες Αγγλίας. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Carfax της Οξφόρδης το 1906. Κατά την προετοιμασία για την παρουσίαση, καθαρίστηκε από τη σκόνη και όταν η έκθεση τελείωσε, τον επεξεργάστηκαν περισσότερο. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Τέιτ το 1913 και δωρίστηκε στη γκαλερί το 1948. Το σκίτσο σε χαρτί, μαζί με πολλά άλλα σχέδια και ακουαρέλες του Μπλέικ, δόθηκαν στη γκαλερί το 1940.
από: atlas obscura και wikipedia
Από το 3otiko

Follow @tinios