Τι αναφέρει ο μύθος της Άγδιστης;

Ο μύθος της Άγδιστης είναι μια ανατολίτικη ιστορία, που προέρχεται από την Πεσσινούντα, τη χώρα της Μεγάλης Μητέρας των θεών (της Κυβέλης)· μας την αφηγείται ο Παυσανίας. Αρ­χίζει με ένα όνειρο του Δία, κατά τη διάρκεια του οποίου άφησε να πέσει στη γη μέρος από το σπέρμα του. Το σπέρμα αυτό γέννησε ένα ερμα­φρόδιτο πλάσμα, που ονομάστηκε Άγδιστη. Εν πάση περιπτώσει ο μύθος του/της Άγδιστης είναι συνδεδεμένος με την ιστορία του Άττη. Η ιστορία τους παραδίδεται σε δύο εκδοχές, η πρώτη από τον Παυσανία, η δεύτερη από
το Λατίνο ρήτορα Αρνόβιο.

ΛΕΝΕ πως ο μύθος της Άγδιστης είναι μια ανατολίτικη ιστορία, που προέρχεται από την Πεσσινούντα, τη χώρα της Μεγάλης Μητέρας των θεών (της Κυβέλης)· μας την αφηγείται ο Παυσανίας. Αρ­χίζει με ένα όνειρο του Δία, κατά τη διάρκεια του οποίου άφησε να πέσει στη γη μέρος από το σπέρμα του.
Το σπέρμα αυτό γέννησε ένα ερμα­φρόδιτο πλάσμα, που ονομάστηκε Άγδιστη. Οι άλλοι θεοί το έπιασαν, το ευνούχισαν και από το κομμένο μέλος φύτρωσε μια αμυγδαλιά. Η κόρη του θεού-ποταμού Σαγγάριου έκοψε ένα αμύ­γδαλο από το δέντρο και το έβαλε στον κόρφο της. Έμεινε έγκυος και έφερε στον κόσμο ένα παιδί, που ονομάστηκε Άττης και που το άφησε έκθετο. Το παιδί το φρόντισε και το ανέθρεψε ένας τράγος.
Όταν αυτό μεγάλωσε, απέκτησε τέτοια υπερφυσική ομορφιά που η Άγδιστη (τό­τε ήταν μόνο γυναίκα) το αγάπησε. Οι γονείς όμως του Άττη, για να τον γλυτώσουν από το κυνηγητό της, τον έστειλαν στην Πεσσινούντα να παντρευτεί την κόρη του βασιλιά. Είχε ήδη , ψαλεί ο Υμέναιος, όταν φάνηκε η Άγδιστη.
Ο Άττης, βλέποντας την, τρελάθηκε και ευνουχί­στηκε. Το ίδιο έκαμε και ο βασιλιάς της Πεσσινούντας, που του έδινε την κόρη του. Η Άγδι­στη, μέσα στον πόνο της, ζήτησε και πέτυχε να μείνει αναλλοίωτο το σώμα του Άττη, που πέ­θανε από το τραύμα του.

Γνωρίζουμε και άλλη παραλλαγή του ίδιου μύθου· στα σύνορα της Φρυγίας υπήρχε ένας έρημος βράχος που λεγόταν Άγδος. Εκεί λά­τρευαν την Κυβέλη με τη μορφή μιας πέτρας. Ο Δίας, ερωτευμένος με τη θεά, προσπάθησε να ενωθεί μαζί της. Επειδή όμως δεν το κατάφερνε, άφησε το σπέρμα του σε ένα διπλανό βράχο.
Από αυτό γεννήθηκε η Άγδιστη, ένα ερμαφρό­διτο πλάσμα, που ο Διόνυσος το μέθυσε και το ευνούχισε. Από το αίμα του γεννήθηκε μια ρο­διά' η Νάνα, η κόρη του θεού Σαγγάριου, έβαλε τον καρπό της ροδιάς στον κόρφο της και έτσι έμεινε έγκυος.
Αυτή ήταν η προέλευση του Άτ­τη. Ο Σαγγάριος διέταξε τότε να αφήσουν έκθε­το το παιδί, το οποίο περισυνέλεξαν διαβάτες και το ανέθρεψαν με μέλι και «γάλα τράγου» (sic). Γι' αυτό πήρε το όνομα Άττης, που στα φρυγικά σημαίνει τράγος (attagus) ή ακόμα ση­μαίνει και «ο ωραίος».
Καθώς η Άγδιστη και η Κυβέλη διεκδικούσαν το νέο, που έγινε πάρα πολύ όμορφος και που ο βασιλιάς της Πεσσι- Άττης και η ακολουθία του, με την επέμβαση της Άγδιστης, έχασαν τα λογικά τους· ο Άττης ευνουχίστηκε κάτω από ένα πεύκο και πέθανε.


Η Κυβέλη έθαψε τα μέλη του, αλλά από το αίμα που κύλισε από την πληγή του φύτρωσαν μενε­ξέδες, που περικύκλωσαν το πεύκο.
Η κόρη του Μίδα σκοτώθηκε από την απελπισία της και από το αίμα της φύτρωσαν επίσης μενεξέδες. Η Κυβέλη την έθαψε και αυτήν και πάνω στον τά­φο της φύτρωσε μια αμυγδαλιά. Ο Δίας συγκινή­θηκε από τις θερμές παρακλήσεις της Άγδιστης και συμφώνησε το σώμα του Άττη να μην απο­συντεθεί, τα μαλλιά του να συνεχίσουν να φυ­τρώνουν και το μικρό του δάχτυλο να κινείται. Η Άγδιστη μετέφερε τότε το σώμα στην Πεσσινούντα, όπου και το έθαψε. Εκεί ίδρυσε μια αδελφότητα ιερέων και καθιέρωσε γιορτή για να τον τιμήσει.

[Παυσ. 7, 17, 9 κ.ε. Πρβ. 1, 4, 5. Αρνόβ., Adv. nat. 5, 5. 5, 12 κ.ε. Πρβ. τα άρθρα Άττης και Κυβέλη.]

Με σεβασμό και τιμή
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ

Follow @tinios