Μελαμπόδεια -Ένα ψευδοησιόδειο έπος

Η Μελαμπόδεια ή Μελαμποδία ήταν επικό ποίημα του 7ου ή 6ου π.Χ. αιώνα, το οποίο αρχαίοι συγγραφείς (όπως ο Αθήναιος και ο Παυσανίας) απέδιδαν στον Ησίοδο, ενώ αντίθετα οι σύγχρονοι φιλόλογοι το κατατάσσουν στα ψευδοησιόδεια έπη. Αποτελούνταν από τρία τουλάχιστον βιβλία και διηγιόταν την ζωή και τα κατορθώματα του μυθικού ήρωα, μάντη και θεραπευτή Μελάμποδα.
Ο Μελάμπους, κατά τον Ηρόδοτο, ήταν αυτός που εισήγαγε την λατρεία του
Διονύσου στην Ελλάδα και καθιέρωσε τις φαλλικές τελετουργίες (Φαλληφόρια). Ήταν επίσης ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο οι θεοί προσέδωσαν προφητικές και θεραπευτικές ικανότητες. Ως θεραπευτής απήλλαξε τις κόρες του Προίτου, του μυθικού βασιλιά της Τίρυνθας, από την μανία που τις είχε καταλάβει, επειδή αψήφησαν τον Διόνυσο, και έλαβε ως αμοιβή τα δύο τρίτα του βασιλείου του.

Θεράπευσε επίσης τον Ίφικλο, τον γιό του Φυλάκου, από τα προβλήματα στειρότητας που είχε, παίρνοντας ως αντάλλαγμα το περίφημο κοπάδι αγελάδων του πατέρα του (που ο Μελάμπους το ήθελε για να το χαρίσει στον αδελφό του Βίαντα προκειμένου αυτός να μπορέσει να παντρευτεί την Πηρώ, την κόρη του Νηλέως)

Αυτούς τους μύθους το δίχως άλλο θα διηγιόταν η Μελαμπόδεια – άλλωστε ένα από τα διασωθέντα αποσπάσματα αναφέρεται ρητά στην ιστορία με τον Ίφικλο. Εκτός όμως από τις ιστορίες για τον Μελάμποδα, περιείχε επίσης και διηγήσεις για τους άλλους μεγάλους μάντεις της μυθικής εποχής.

Διαβάζουμε έτσι σε κάποιο απόσπασμα τον μύθο του Τειρεσία που μεταμορφώθηκε σε γυναίκα, επειδή σκότωσε ένα θηλυκό φίδι την ώρα που ζευγάρωνε. Έχοντας γνωρίσει τον έρωτα και σαν άνδρας και σαν γυναίκα, κλήθηκε ως διαιτητής στην λογομαχία μεταξύ Δία και Ήρας για το ποιο από τα δύο φύλα απολαμβάνει περισσότερο την ερωτική ηδονή. Ο Τειρεσίας είπε πως από τα δέκα μέρη ηδονής η γυναίκα γεύεται τα εννιά και ο άνδρας μόνο το ένα. Η Ήρα τότε θυμωμένη (επειδή αποκάλυψε τα μυστικά της γυναικείας φύσης) τον τύφλωσε, αλλά ο Δίας ως αντιστάθμισμα του χάρισε προφητική ικανότητα και μακροζωία.

Ένα άλλο απόσπασμα αναφερόταν στην συνάντηση του Κάλχαντος με τον Μόψο και στον αγώνα μαντικής ικανότητας που επακολούθησε. Νικητής ανακηρύχθηκε ο Μόψος και ο Κάλχας ντροπιασμένος πέθανε από την λύπη του.

Συνολικά, από την Μελαμπόδεια διασώθηκαν εννιά αποσπάσματα. Αναφέρονται από τον Αθήναιο, τον Στράβωνα,τον Σχολιαστή της Οδύσσειας, τον Κλήμη τον Αλεξανδρέα και τον Ιωάννη Τζέτζη.

wikipedia

Από το olympia