Η καταστροφική αποστολή στον Βόρειο Πόλο με αερόστατο του 1897

Στα τέλη του 19ου αιώνα είχε γίνει εμμονή το να φτάσει ο άνθρωπος στον Βόρειο Πόλο. Διάφορες χώρες σκέφτηκαν σχέδια για να γίνουν οι πρώτες που θα το κατάφερναν, αλλά κανένα ταξίδι δεν ήταν τόσο συναρπαστικό (ή καταδικασμένο...) όσο η αποστολή του Σουηδού μηχανικού, φυσικού, αεροναυτικού και εξερευνητή, Σάλομον Άουγκουστ Αντρέε, που θέλησε να διασχίσει την Αρκτική με αερόστατο υδρογόνου.
Για να καταλάβουμε τι συνέβη με την αποστολή του Αντρέε, πρέπει πρώτα να αναφερθεί ότι
εκείνα τα χρόνια, τα αερόστατα δεν μπορούσε να τα χειριστεί κανείς. Μόλις ένα αερόστατο βρισκόταν στον αέρα, ήταν στο έλεος του ανέμου και απλά παρασύρονταν. Ο Αντρέε, όντας ο μεγαλύτερος ο καλύτερος Σουηδός στο θέμα των αερόστατων, είχε σκεφτεί πολύ αυτό το θέμα.

Τελικά, παρέκαμψε το πρόβλημα.
Σχεδίασε ένα μηχανισμό για να κατευθύνει το αερόστατο με τη βοήθεια σχοινιών. Μετά από μια σειρά δοκιμών, πείστηκε ότι θα μπορούσε να κατευθύνει ένα γεμάτο υδρογόνο αερόστατο στην Αρκτική και πάνω από τον Βόρειο Πόλο.
Η ιδέα του Αντρέε κατέλαβε την φαντασία της Σουηδίας, αλλά η κατασκευή του αερόστατου και η αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού ήταν κάτι ακριβό. Ευτυχώς για τον Αντρέε, μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της Σουηδίας άνοιξαν τα πορτοφόλια τους. Έλαβε μεγάλες συνεισφορές από τον βασιλιά Όσκαρ Β' και τον Άλφρεντ Νόμπελ για να κατασκευάσει το αερόστατό του, τον Svea, δηλαδή τον Αετό.

Επίσης, βρήκε και δύο ακόμα μέλη για το πλήρωμά του, τον μηχανικό Κνουτ Φρένκελ και τον φωτογράφο Νιλς Στρίντμπεργκ. Οι τρεις τους ξεκίνησαν με το αερόστατο στις 11 Ιουλίου 1897 από το Danskøya (Ντανς), ένα νησί στα δυτικά του αρχιπελάγους του Σβάλμπαρντ.

Τα τρία σχοινιά έλξης του Αετού δεν δούλεψαν ούτε καν στην περιοχή απ' όπου σηκώθηκε στον αέρα. Το αερόστατο έκανε ένα βύθισμα σχεδόν αμέσως μετά την απογείωσή του και σχεδόν βυθίστηκε στο παγωμένο νερό. Ο Αντρέε και το πλήρωμα έπρεπε να πετάξει σάκους με άμμο ώστε να μη βυθιστεί.
Η απώλεια του έρματος ήταν προβληματική, αλλά υπήρξαν ακόμα χειρότερα για τον Αετό. Λίγες στιγμές αφότου το αερόστατο βυθίστηκε, τα τρία σχοινιά έλξης έπεσαν. Με άλλα λόγια, ο Αντρέε δεν μπορούσε να το κατευθύνει με κανένα τρόπο πλέον.
Μετά την απώλεια σχοινιού βάρους πάνω από 450 κιλά αλλά και αρκετά κιλά άμμου στην αποτυχημένη απογείωση, το αερόστατο άρχισε να ανεβαίνει πολύ ψηλά. Το μεγάλο ύψος επιτάχυνε τη διαρροή υδρογόνου και μετά από μόλις 10 ώρες είχε χάσει τόση ποσότητα υδρογόνου που έπεφτε συχνά στον πάγο της Αρκτικής. Τελικά, ο Αετός κατέρρευσε μετά από 65 ώρες ταξιδιού.

Αυτή η τελική πτώση ήταν αρκετά ήπια και τα τρία μέλη του πληρώματος, καθώς και ο εξοπλισμός τους, δεν έπαθαν κάτι. Το αερόστατο διέθετε προμήθειες, όπλα, σκηνές, έλκηθρα, ακόμη και μια φορητή βάρκα σε περίπτωση έκτακτης προσγείωσης. Επίσης, ο Αντρέε είχε κανονίσει να υπάρχου δύο επιπλέον αποθήκες με προμήθειες έκτακτης ανάγκης στον πάγο. Το πλήρωμα τοποθέτησε τα εκατοντάδες κιλά του εξοπλισμού στα έλκηθρα και άρχισε το επίπονο ταξίδι προς μία από αυτές τις αποθήκες. Ο Στρίνμπεργκ χρησιμοποίησε τη φωτογραφική μηχανή του για να τραβήξει φωτογραφίες από τη συντριβή και την πρόοδο της ομάδας.

Η έλλειψη προνοητικότητας για το εναέριο κομμάτι της αποστολής, συνέχισε και στο ταξίδι στον πάγο. Κανένας από τους άντρες δεν ήταν έμπειρος εξερευνητής. Ήταν επιστήμονες και μηχανικοί που σχεδίαζαν να φτάσουν στον Βόρειο Πόλο με ένα αερόστατο. Τα ρούχα τους δεν ήταν αρκετά ζεστά για την πεζοπορία. Οι προμήθειές τους ήταν ανεπαρκείς, αν και μπορούσαν να τραφούν τρώγοντας πολικές αρκούδες και φώκιες. Τα έλκηθρά τους, τα οποία είχε σχεδιάσει ο Αντρέε, ήταν τόσο άκαμπτα που έκαναν άσκοπα δύσκολο το πέρασμα του πάγου.

Ακόμη χειρότερα, ο πάγος απομακρύνονταν από την αποθήκη και δεν κινούνταν προς εκείνη. Μεγάλο μέρος της προόδου της ομάδας χάθηκε οπισθοχωρώντας. Τελικά αποφάσισαν να αντιστρέψουν την πορεία τους και να κατευθυνθούν προς τη δεύτερη αποθήκη. Οι άνεμοι όμως έκαναν και αυτόν τον προορισμό μακρινό. Μετά από σχεδόν δύο μήνες μάταιης πεζοπορίας, το πλήρωμα αποφάσισε να δημιουργήσει έναν χειμερινό καταυλισμό με ένα αυτοσχέδιο ιγκλού.

Αυτό το σχέδιο λειτούργησε αρκετά καλά για τρεις εβδομάδες. Όμως, στις αρχές του Οκτωβρίου άρχισε να διαλύεται ο πάγος που ήταν πάνω του το ιγκλού. Το πλήρωμα μετέφερε τις προμήθειες στο κοντινό νησί Κβίτεγια και ήλπιζε να ξεχειμωνιάσει εκεί. Η μετακίνηση στο νησί είναι η τελευταία αξιόπιστη καταγραφή του πληρώματος. Η αιτία θανάτου τους δεν είναι ξεκάθαρη. Οι ιστορικοί υποθέτουν ότι οι άνδρες αρρώστησαν από την κατανάλωση χαλασμένου κρέατος από πολικές αρκούδες, από την εξάντληση ή την υποθερμία. Τα τρία μέλη του πληρώματος δεν επιβίωσαν για περισσότερο από λίγες μέρες μετά τη μετακίνησή τους στο νησί.

Εν τω μεταξύ, κανείς πίσω στη Σουηδία δεν ήξερε τι είχε συμβεί. Προφανώς δεν είχαν καταφέρει να γυρίσουν από τον πόλο, αλλά το τι τους συνέβη ήταν μεγάλο μυστήριο. Χρειάστηκαν πάνω από τρεις δεκαετίες για άλλους κατοίκους της Αρκτικής να βρουν το πλήρωμα του Αετού. Το 1930, το πλήρωμα του πλοίου Bratvaag ανακάλυψε έναν ερειπωμένο καταυλισμό, τα πτώματα των τριών εξερευνητών, τα ημερολόγιά τους και το -μη αναπτυγμένο- φιλμ του Στρίνμπεργκ.

Το πλήρωμα μετέφερε τα απομεινάρια των τριών ανδρών πίσω στη Σουηδία, όπου τους υποδέχτηκαν σαν ήρωες. Διασώθηκαν 93 από τις 240 φωτογραφίες του Στρίνμπεργκ και σε συνδυασμό με τα ημερολόγια του πληρώματος, υπάρχει ένα καταπληκτικό αρχείο της κατάρρευσης των ανδρών και τους κινδύνους του απροετοίμαστου ταξιδιού μέσω του Αρκτικού Κύκλου.

Μπορεί να δείτε περισσότερες φωτογραφίες της αποστολής εδώ

από: mental floss

Από το 3otiko