Ξένο σώμα στο μάτι. Τι πρέπει να κάνετε αν μπει κάτι στο μάτι σας; Πρώτες βοήθειες.

Από το medlabgr

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Σχεδόν οι μισοί τραυματισμοί στα μάτια συμβαίνουν στο σπίτι και όχι στην εργασία. 

Τι είναι το ξένο σώμα;
Ο ιατρικός όρος για το «κάτι» που μπήκε στο μάτι σας είναι ξένο σώμα. Αυτό μπορεί να είναι οτιδήποτε, από κόκκος σκόνης και άμμου, φυτικό υλικό, ακίδα ξύλου, ρινίσματα μετάλλου, γυαλί έως και μικρά
έντομα. Τα ξένα σώματα μπορεί να μετακινηθούν, να κολλήσουν στην επιφάνεια του ματιού ή να μπουν κάτω από το βλέφαρο.

Μπορεί να συμβεί σε όλους αλλά πολύ περισσότερο σε όσους εργάζονται σε περιβάλλον όπου πραγματοποιείται κοπή ή τρόχισμα, όπως είναι τα εργοτάξια, αλλά και η κουζίνα.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις που αισθανθείτε ξένο σώμα θα θέλετε να ανοιγοκλείσετε και να τρίψετε το μάτι σας. Προσπαθήστε να μην τρίψετε το μάτι σας. 
Συνήθως το ξένο σώμα θα παρασυρθεί από τα δάκρυα στη γωνία του ματιού και δεν θα αποτελεί πλέον πρόβλημα. 
Θα έχετε συμπτώματα αν το ξένο σώμα παραμένει εντός του ματιού ή προκαλεί εκδορές στην επιφάνεια του κερατοειδούς χιτώνα (το διαφανές τμήμα του ματιού).

Στα συμπτώματα περιλαμβάνεται ο πόνος όταν ανοιγοκλείνετε ή μετακινείτε την κόρη του ματιού όταν το βλέφαρο είναι κλειστό και η αίσθηση ότι υπάρχει κάτι μέσα στο μάτι σας. Το μάτι μπορεί να κοκκινίσει και να αρχίσουν να τρέχουν δάκρυα. Εάν το ξένο σώμα είναι αρκετά μεγάλο ή βρίσκεται εντός του οπτικού σας πεδίου, τότε μπορεί να έχετε θολή όραση ή να παρουσιάσετε ευαισθησία στο φως.

Δημιουργούν πρόβλημα τα ξένα σώματα;

Οποιοδήποτε ξένο σώμα ή αίσθηση ξένου σώματος ενδέχεται να υποδεικνύει εκδορά του κερατοειδούς χιτώνα, η οποία μπορεί να προκαλέσει μόλυνση και ουλές εάν δεν αντιμετωπιστεί. Αν επισκεφθείτε ιατρό είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα σας συνταγογραφήσει ή θα σας χορηγήσει κολλύριο ή αλοιφή με αντιβιοτικά για χρήση μετά την απομάκρυνση του ξένου σώματος ή τη διάγνωση εκδορών του κερατοειδούς. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι τραυματισμοί θεραπεύονται με αυτή την αγωγή χωρίς προβλήματα. 

Αν το ξένο σώμα είναι μεταλλικό, τα αλμυρά δάκρυα θα προκαλέσουν την οξείδωσή του και μπορούν να δημιουργήσει γύρω του ένα δαχτυλίδι σκουριάς και μία σημαντική αδιάφανη ουλή. Η στεφάνη της οξείδωσης μπορεί να παραμείνει ακόμη και μετά την απομάκρυνση του ξένου σώματος.

Ανάλογα με το σημείο όπου συμβαίνει αυτό, ενδέχεται να χρειαστεί αφαίρεση από κλινικό ιατρό. Ορισμένα ξένα σώματα, όπως εκείνα που προέρχονται από ηλεκτρικά εργαλεία υψηλής ταχύτητας, ενδέχεται να διαπεράσουν τον βολβό του ματιού με σοβαρές επιπτώσεις. 
Τα μεγάλα ξένα σώματα που είναι σφηνωμένα στο μάτι πρέπει να αφαιρούνται στο νοσοκομείο. Ώσπου να μεταβούμε στο νοσοκομείο, το μάτι πρέπει να καλυφθεί με έναν κώνο από χαρτόνι για να μην εισχωρήσει βαθύτερα το ξένο σώμα. Προτείνεται η επίδεση και του ματιού που δεν είναι τραυματισμένο, επειδή βοηθά στο να μην κινείται το τραυματισμένο μάτι, αφού φυσιολογικά τα μάτια κινούνται ταυτόχρονα. 

Θεραπεία

Όταν επισκεφτείτε τον οφθαλμίατρο θα ελέγξει την όρασή σας. 
Ο ιατρός σας θα ενσταλάξει αναισθητικό κολλύριο στο μάτι σας. Θα αισθανθείτε τσούξιμο για μια στιγμή και μετά ο πόνος θα υποχωρήσει. Έτσι το μάτι μπορεί να εξεταστεί πιο διεξοδικά και να απομακρυνθεί οποιοδήποτε ξένο σώμα. Το ξένο σώμα μπορεί να απομακρυνθεί με πολλούς τρόπους, όπως πλύση του ματιού, χρήση μπατονέτας με γυμνό μάτι ή χρήση βελόνας με διοφθαλμική συσκευή, όπως είναι η σχιζοειδής λυχνία, που παρέχει καλύτερη οπτική στον κλινικό ιατρό. 
Εάν υπάρχει η υποψία ότι έχει μπει στο μάτι σας μεταλλικό ξένο σώμα, θα σας κάνουν ειδικές ακτινογραφίες. 

Θα βάλει στο μάτι σας αντιβιοτικό κολλύριο ή αλοιφή όπως χλωραμφαινικόλη. Εφαρμόστε αυτά τα αντιβιοτικά στο μάτι σας, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού σας. Η δοσολογία είναι συνήθως 4 φορές την ημέρα. Συνεχίστε τη θεραπεία για μία ημέρα μετά την εξάλειψη των συμπτωμάτων, τουλάχιστον για τρεις ημέρες συνολικά.
Ενδείκνυται η χρήση παυσίπονων, καθώς η δράση του αναισθητικού που χρησιμοποιείται τοπικά θα υποχωρήσει μετά από μία ώρα περίπου και ο πόνος στο μάτι μπορεί να είναι έντονος. Το αναισθητικό κολλύριο που χρησιμοποιείται τοπικά δεν μπορεί να εφαρμοστεί στο σπίτι. 
Το μάτι δεν σφραγίζεται πλέον στις εκδορές του κερατοειδούς ή μετά την απομάκρυνση ξένων σωμάτων, καθώς με αυτόν τον τρόπο δεν επισπεύδεται η ανάρρωση ούτε περιορίζεται ο πόνος. 
Εάν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής μην τους φορέσετε προτού πάρετε την άδεια από τον ιατρό σας. 

Πώς να εφαρμόσετε το κολλύριο και την αλοιφή

Κολλύριο: Γείρτε το κεφάλι σας προς τα πίσω, ανοίξτε τα μάτια σας και τραβήξτε το κάτω βλέφαρο προς τα κάτω.
Κοιτάτε σταθερά το κολλύριο και πιέστε ελαφρά τη συσκευασία. 
Κρατήστε το κολλύριο με το αντίθετο χέρι και ακουμπήστε το στη γέφυρα της μύτης για να είστε σίγουροι ότι βρίσκεται στο σωστό ύψος. Οι σταγόνες πέφτουν στο άνοιγμα ανάμεσα στο κάτω βλέφαρο και το μάτι. 

Αλοιφή: Τραβήξτε το κάτω βλέφαρο προς τα κάτω και εφαρμόστε ένα νήμα αλοιφής κατά μήκος του κάτω βλεφάρου.

Μην ακουμπήσετε το στόμιο με τα χέρια σας ούτε το στόμιο στο μάτι σας. 

Ανοιγοκλείστε το βλέφαρο μία ή δύο φορές και κρατήστε τα μάτια σας κλειστά για ένα λεπτό. 

Μέτρα πρόληψης

Να είστε εξαιρετικά προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείτε ηλεκτρικά εργαλεία υψηλής ταχύτητας ή κάνετε άλλες δραστηριότητες κατά τις οποίες μπορούν να μπουν αντικείμενα στα μάτια σας. 
Να λαμβάνετε πάντα όλα τα μέτρα ασφαλείας των ματιών σας, δηλαδή να φοράτε προστατευτική μάσκα ή προστατευτικά γυαλιά, όχι γυαλιά ηλίου ή οράσεως. 
Όταν κάνετε επισκευές στο σπίτι ή καθαριότητα μπορείτε να φοράτε ένα ζευγάρι γυαλιά προστασίας. Τα συγκεκριμένα γυαλιά μπορούν να αποτρέψουν και το 90% των τραυματισμών που σχετίζονται με αθλητικές δραστηριότητες. Οι φακοί των γυαλιών προστασίας θα πρέπει να είναι από πολυανθρακικό πλαστικό, επειδή είναι 10 φορές πιο ανθεκτικό από άλλα υλικά.
Σε περίπτωση τραυματισμού του ματιού ή υποψίας για ύπαρξη ξένου σώματος ζητήστε ιατρική φροντίδα.

Προφυλάξεις

Μην οδηγείτε και μην χειρίζεστε μηχανήματα καθώς μπορεί να έχει επηρεαστεί η αντίληψή σας όσον αφορά στις αποστάσεις. 
Τα παυσίπονα και ο πόνος αυτός καθ' αυτός αποσπούν την προσοχή σας, για αυτό είναι πιο ασφαλές να παραμείνετε στο σπίτι για ξεκούραση. 

Πρώτες βοήθειες

Aν επαναληφθεί, ξεπλύνετε το μάτι σας με νερό. Μην επιχειρήσετε να απομακρύνετε μόνοι σας το ξένο σώμα. 
Επισκεφθείτε τον γιατρό σας. 

Συμπληρωματική αγωγή

Τα ραντεβού παρακολούθησης είναι πολύ σημαντικά. Αν το μάτι σας δεν παρουσιάζει βελτίωση μετά από δύο ημέρες, ζητήστε ιατρική φροντίδα.