Μία ομάδα αρχαιολόγων, κατάφερε ν’ ανασυνθέσει την ιστορία μιας κατοικίας ηλικίας μεγαλύτερης των 2.500 ετών κι έτσι ανακάλυψε μια τουλάχιστον περίεργη πρακτική, σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι έκαιγαν τα σπίτια τους και τα επιχωμάτωναν, προτού τα ξαναχτίσουν.
Η ανακάλυψη αφορά στον αρχαιολογικό χώρο του Cerro de San Vicente, στην επαρχία της Σαλαμάνκα, στην Ισπανία. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Journal of Anthropological Archaeology, και είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού προηγμένων τεχνικών, με τους αρχαιολόγους να προσπαθούν να
καταλάβουν αν η φωτιά ήταν ατύχημα, πράξη βιαιοπραγίας, ή κομμάτι κάποιου τελετουργικού ανανέωσης.Η συγκεκριμένη οικία, η οποία έχει ονομαστεί Οικία 1, ανήκε σε έναν οικισμό της Εποχής του Σιδήρου (μεταξύ του 900 και του 400 π.Χ.). Οι ερευνητές ανακάλυψαν πως, το εσωτερικό της, ήταν καλυμμένο με ένα στρώμα στάχτης που έφτανε τα 4 εκατοστά, και είχε υπολείμματα από κάρβουνο, σιδερένια εργαλεία και θραύσματα καμένων κεραμικών.
Οι αναλύσεις, επαλήθευσαν πως, η φωτιά έφτανε σε θερμοκρασίες μέχρι και 700°C, αρκετή δηλαδή για να καταρρεύσει η οροφή, οι τοίχοι από ωμόπλινθο να κοκκινίσουν και, να λιώσει εν μέρει το δάπεδο από πηλό. Η φωτιά μάλιστα, ήταν τόσο έντονη που έκανε το σπίτι να λειτουργεί σαν κλίβανος, επισημαίνεται στην μελέτη.
Λίγο αργότερα, οι κάτοικοί του γέμιζαν το σπίτι με στρώματα από καμένο ωμόπλινθο και στάχτη και το γέμιζαν μ’ αυτά μεθοδικά μέχρι να σηκωθεί το δάπεδο περίπου κατά 60 εκατοστά. Κάποιοι από τους ωμόπλινθους του γεμίσματος προέρχονταν από τους ίδιους τους τοίχους του σπιτιού ενώ άλλοι, προέρχονταν από άλλα οικήματα του οικισμού.
Οικιστικό κατάλοιπο της Εποχής του Σιδήρου με ίχνη πυρκαγιάς στην Ισπανία. Α) Γεωγραφική θέση του Λόφου του Αγίου Βικεντίου (Cerro de San Vicente) στο Κεντρικό Ιβηρικό Οροπέδιο.
Β) Εναέρια άποψη του αρχαιολογικού χώρου, κοντά στον ποταμό Τόρμες. Η περιοχή που μελετήθηκε επισημαίνεται με κόκκινο. Γ) Κάτοψη του τομέα των 400 τ.μ. που ανασκάφηκε μεταξύ 2006 και 2022, στην οποία απεικονίζονται τα κατάλοιπα των οικιών που έχουν μέχρι στιγμής αποκαλυφθεί. (Φωτογραφία: L. Tomé et al. / Φωτογραμμετρία: A. Martín Esquivel & L. Chapon).
Γιατί να κάψεις ένα σπίτι;
Οι ερευνητές προτείνουν πολλές υποθέσεις για τον λόγο που μπορεί να είχε πυρποληθεί το σπίτι. Είναι πιθανόν, στον οικισμό, σε δημόσιους χώρους, να είχαν μαζευτεί σκουπίδια και στάχτες, κάτι που σήμαινε πως, το επίπεδο των σπιτιών έπρεπε να υπερυψωθεί για να διασφαλιστεί η προσβασιμότητά τους. Το κάψιμο και το γέμισμά τους με ωμόπλινθους, ανέβαζε το επίπεδο των σπιτιών και τα προετοίμαζε για μια νέα φάση κατασκευής, εξηγούν οι ερευνητές.
Ή μπορεί, όπως συνέβαινε σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς, το κάψιμο ενός σπιτιού να σηματοδοτούσε το τέλος της χρηστικής ζωής του, του ίδιου ή των ενοίκων του. Ενδέχεται να ήταν μια συμβολική πράξη, όπως το κλείσιμο μιας σκηνής και το άνοιγμα μιας άλλης, εξηγούν οι ερευνητές. Η παρουσία των πολύτιμων αντικειμένων (όπως ενός σιδερένιου μαχαιριού) σε ένα στρώμα στάχτης, ενισχύει μάλιστα, την πρόταση αυτή.
Ακόμη και η καύση του ωμόπλινθου με σκοπό την σκλήρυνση και επαναχρησιμοποίησή του – μια πρακτική που έχει καταγραφεί σε άλλα σημεία- είναι εφικτή και πιθανή. Ήταν μια μορφή προϊστορικής, κυκλικής οικονομίας, επισημαίνουν οι επιστήμονες.
Φωτογραφίες που τεκμηριώνουν την ανασκαφή του Οίκου 1 κατά τη διάρκεια της ανασκαφικής περιόδου του 2021. Α) Άποψη πεδίου της ΣΜ 140, ενός στρώματος που αποτελείται από στάχτη ξύλου και απανθρακωμένο φυτικό υλικό. Β) Λεπτομερής άποψη της ΣΜ 140. Διακρίνονται θραύσματα ραγισμένης κεραμικής και τμήματα λίθινου χειρόμυλου, τοποθετημένα κοντά στην κεντρική πηλοκατασκευή της εστίας. Γ) Άποψη πεδίου της ανασκαφής της ΣΜ 137, που χαρακτηρίζεται από άφθονη πλίνθο από ωμόπλινθους διαφόρων μεγεθών, χρωμάτων και βαθμών απανθράκωσης. Πάνω από τη ΣΜ 137, οι ΣΜ 136 και 101, που επίσης ανήκουν στο επιχωματικό σύνολο με ωμόπλινθους, αποτυπώνονται στο στρωματογραφικό προφίλ. Δ) Λεπτομερής άποψη της ΣΜ 137, με σχιστόλιθους και θραύσματα ραγισμένης κεραμικής διάσπαρτα ανάμεσα στους ωμόπλινθους (Φωτογραφία: L. Tomé et al.)
Για να καταλήξει στα συμπεράσματά της, η ομάδα ανέλυσε τμήματα του δαπέδου σε μικροσκόπιο, αναγνωρίζοντας στάχτη, κάρβουνο και θραύσματα πλίνθου. Στη συνέχεια, μελέτησαν τον τρόπο με τον οποίον η θερμότητα μετέβαλε τα μαγνητικά ορυκτά στους ωμόπλινθους επιβεβαιώνοντας τις υψηλές θερμοκρασίες. Τέλος, χαρτογράφησαν τη διάταξη των ωμόπλινθων και διαπίστωσαν ότι οι μεγαλύτεροι τοποθετήθηκαν πρώτοι, κοντά στον τοίχο, γεγονός που υποδηλώνει μια οργανωμένη προσπάθεια.
Ακόμη, το κάρβουνο που διατηρήθηκε, αποκαλύπτει πως, η στέγη ήταν κατασκευασμένη από ξύλο πεύκου και πρίνο (πουρνάρι), ξύλα που συναντώνται συχνά στην περιοχή. Ενδιαφέρον είναι το ότι, κάποια κομμάτια έχουν πάνω τους τρύπες από έντομα, μαρτυρώντας πως, η δομή ήταν ήδη παλιά προτού καεί.
Μοτίβο: Η φωτιά ως ανανέωση
Η Οικία 1, δεν είναι το μοναδικό καμένο σπίτι στο Cerro de San Vicente. Παρόμοια διαδοχικά μοτίβα εμφανίζονται και σε άλλες κατοικίες στην περιοχή: Πυρκαγιές, ακολουθούμενες από επιχωματώσεις με ωμόπλινθους και νέες δαπεδοστρώσεις, όλα στοιχεία που υποδηλώνουν μια μακρά αρχιτεκτονική παράδοση στην περιοχή του Δούρο κατά την Εποχή του Σιδήρου.
Τα σπίτια αυτά, δεν εγκαταλείφθηκαν, αλλά μεταμορφώθηκαν, επισημαίνεται στην μελέτη. Το κάψιμο και το χτίσιμό τους από την αρχή, μαρτυρά μια δυναμική σχέση με τον κατοικούμενο χώρο, όπου η φωτιά ήταν μάλλον εργαλείο, παρά καταστροφή.
Η μελέτη, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Οικία 1 κάηκε σκόπιμα και αποτελούσε μέρος μιας διαδικασίας ανακαίνισης. Το κάψιμο του σπιτιού και το σφράγισμά του με πλίνθους, συνδέονταν πολύ στενά – το ένα διαδεχόταν άμεσα το άλλο.
Η πρακτική αυτή εξυπηρετούσε πρακτικές ανάγκες, όπως η υπερύψωση του επιπέδου του δαπέδου, αλλά μπορεί να είχε και ένα βαθύτερο πολιτιστικό νόημα που αφορούσε στη συνέχεια της οικιακής ζωής.
Αν και, τα ερωτήματα όπως: “Ήταν τελετουργικό;”, “Ήταν κατασκευαστική τεχνική;”, παραμένουν αναπάντητα, η ανακάλυψη τονίζει πως, η φωτιά εκτός από την καταστροφική της δύναμη, ήταν ένα καθοριστικής σημασίας εργαλείο στη ζωή αυτών των κοινοτήτων.
Από το enikos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου