Registered Nurse, MSc, PhD. Αν. Προϊσταμένη στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού & Περιτοναϊκής Κάθαρσης Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ
Η αύξηση των θερμοκρασιών το καλοκαίρι ενισχύει τον κίνδυνο παθολογικών καταστάσεων, όπως η αφυδάτωση και η θερμοπληξία, ιδιαίτερα σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Η κατανόησή μας για τα νεφρά έχει εξελιχθεί κατά τη διάρκεια χιλιάδων ετών, αλλά οι επιπτώσεις της θερμικής καταπόνησης στα νεφρά έχουν περιγράφει πλήρως μόνο τον τελευταίο αιώνα.1
Οι νεφροί συμβάλλουν
καθοριστικά στην αντιμετώπιση του θερμικού στρες, ρυθμίζοντας την ομοιόσταση του οργανισμού μέσω ελέγχου της θερμοκρασίας, της πίεσης και της ισορροπίας υγρών και ηλεκτρολυτών.Επιπτώσεις της θερμότητας στα νεφρά
Όταν η θερμοκρασία του σώματος αυξάνεται, επηρεάζεται η λειτουργία των νεφρών. Η αφυδάτωση που προκαλείται από τις υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αρτηριακή πίεση και να μειώσει τη λειτουργία των νεφρών. Η θερμική νόσος δεν είναι απλώς υπερθερμία. Περιλαμβάνει φλεγμονώδη απόκριση, οξειδωτικό στρες, και ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, που μπορεί να επηρεάσει συστήματα όπως το νεφρικό, το καρδιαγγειακό, το ηπατικό και το νευρικό. Δεδομένα σε μια πρόσφατη μετα-ανάλυση δείχνουν ότι το 15% των ατόμων που συνήθως εργάζονται σε συνθήκες ζέστης βιώνουν οξεία νεφρική βλάβη (ΟΝΒ) ή χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ).2
Η συχνότητα εμφάνισης αυτής της παθολογίας των νεφρών που σχετίζεται με το θερμικό στρες είναι ανησυχητική λόγω του μεγάλου αριθμού ατόμων που εκτίθενται ή θα εκτεθούν σε επαγγελματικό θερμικό στρες.
Η μυϊκή βλάβη κατά τη διάρκεια σοβαρής θερμοπληξίας μπορεί επίσης να συμβάλει στη νεφρική δυσλειτουργία.3 Επιπλέον, η καρδιακή ανεπάρκεια κατά τη διάρκεια ακραίας ζέστης μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική νόσο. Είναι σημαντικό να αποφεύγονται τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) όταν τα άτομα εκτίθενται σε θερμά περιβάλλοντα, καθώς ενδέχεται να επιβαρύνει περαιτέρω τη νεφρική αιμάτωση και λειτουργία.4
Αφυδάτωση
Αυξημένη απώλεια υγρών: Οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν υπερβολική εφίδρωση, οδηγώντας σε αφυδάτωση εάν τα υγρά δεν αναπληρώνονται επαρκώς. Η αφυδάτωση μειώνει τη ροή του αίματος προς τα νεφρά, επηρεάζοντας την ικανότητά τους να φιλτράρουν τα απόβλητα και να διατηρούν την ισορροπία των ηλεκτρολυτών. Τα αναδυόμενα επιδημιολογικά στοιχεία καταδεικνύουν σταθερά την ευαισθησία των νεφρών στο θερμικό στρες στους ηλικιωμένους ενήλικες. Αυτό υπογραμμίζεται από παρατηρήσεις ότι οι δύο κύριες αιτίες νοσηλείας σε ηλικιωμένους ενήλικες κατά τη διάρκεια των καυσώνων είναι οι διαταραχές υγρών/ηλεκτρολυτών 5,6 ένας παράγοντας κινδύνου για ΟΝΒ.7 Οι αντιδράσεις στην απώλεια θερμότητας περιλαμβάνουν τη δερματική αγγειοδιαστολή και την εφίδρωση, με την εξάτμιση του ιδρώτα να είναι ο πιο ισχυρός τρόπος απώλειας θερμότητας. 8
Ηλεκτρολυτικές διαταραχές: Οι άνθρωποι έχουν τεράστια ικανότητα να παράγουν ιδρώτα, με τον μέγιστο ρυθμό εφίδρωσης να πλησιάζει ή και να υπερβαίνει τα 2 L/h.9 Έτσι, κατά τη διάρκεια θερμικού στρες, η αφυδάτωση είναι σχετικά συχνή, δεδομένου ότι ο μεγάλος όγκος νερού που χάνεται ως ιδρώτας συχνά δεν αναπληρώνεται επαρκώς, ακόμη και όταν τα υγρά είναι άμεσα διαθέσιμα.9
Η εφίδρωση όχι μόνο οδηγεί σε απώλεια νερού, αλλά και σε εξάντληση βασικών ηλεκτρολυτών όπως το νάτριο, το κάλιο και το χλωριούχο. Αυτοί οι ηλεκτρολύτες είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση της κυτταρικής λειτουργίας και των νευρικών ερεθισμάτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στα νεφρά.
Ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
Ροή αίματος: Η θερμική καταπόνηση προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων καθώς το σώμα προσπαθεί να διασπάσει τη θερμότητα. Αυτή η διαστολή μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση και τη ροή του αίματος προς τα νεφρά, επηρεάζοντας την αποτελεσματική διήθησής τους. Τα νεφρά παίζουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης μέσω του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης.10 Η θερμότητα μπορεί να διαταράξει αυτό το σύστημα, οδηγώντας ενδεχομένως σε διακυμάνσεις των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης. Συλλογικά, ανάλογα με την ένταση ή τη διάρκεια του θερμικού στρες, οι αυξήσεις στη θερμοκρασία του δέρματος που κυμαίνονται από ~0,5-2,0°C μειώνουν τη ροή πλάσματος στους νεφρούς κατά 15-30%.11
Πώς θα καταλάβετε αν σας έχει επηρεάσει ο καύσωνας
Εάν αισθάνεστε ότι έχετε επηρεαστεί από τον καύσωνα, ενδέχεται να εμφανίσετε τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Γρήγορη, ρηχή αναπνοή.
- Υπερβολική εφίδρωση και δίψα.
- Μυϊκές κράμπες.
- Πονοκέφαλοι και ευερεθιστότητα.
- Αυξημένη θερμοκρασία σώματος και αυξημένο καρδιακό ρυθμό.
- Αδύναμος, γρήγορος σφυγμός.
- Δροσερό, υγρό δέρμα.
- Χλωμή χροιά.
- Μειωμένη ούρηση.
- Ζάλη, αδυναμία, νωθρότητα και λιποθυμία.
Πώς να αποτρέψετε τη βλάβη στα νεφρά από τον καύσωνα
Αν γνωρίζετε κάποιο άτομο με παράγοντες κινδύνου για ασθένειες που σχετίζονται με τη ζέστη, είναι απαραίτητο να λάβετε ειδικές προφυλάξεις.
- Μην αφήνετε ποτέ παιδιά ή κατοικίδια σε κλειστό όχημα ή σε οποιονδήποτε κλειστό χώρο σε ζεστό περιβάλλον, καθώς αυτή είναι η κύρια αιτία θανάτου μεταξύ παιδιών και κατοικίδιων ζώων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
- Η τακτική παρακολούθηση των ηλικιωμένων κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλών θερμοκρασιών είναι απαραίτητη, καθώς αποτελούν πληθυσμιακή ομάδα υψηλού κινδύνου. Οι ηλικιωμένοι χωρίς χώρους με κλιματισμό θα πρέπει να αποφεύγουν τα διουρητικά και το αλκοόλ. Εάν είναι απαραίτητο, μεταφέρετέ τους σε χώρους με κλιματισμό και παρέχετέ τους άφθονα υγρά και πάγο για να τους διατηρείτε δροσερούς και ενυδατωμένους. Σε χώρους διαβίωσης χωρίς ψύξη, ανοίξτε τα παράθυρα και χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες.
Ποιος διατρέχει κίνδυνο
Ηλικιωμένα άτομα
Μειωμένη Ανοχή στη Θερμότητα: Η γήρανση μειώνει την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει τη θερμοκρασία, καθιστώντας τους ηλικιωμένους πιο ευάλωτους στο θερμικό στρες.
Άτομα με χρόνια νοσήματα
Προϋπάρχουσες χρόνιες παθήσεις: Τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης και η χρόνια νεφρική νόσος, μπορεί να απορρυθμιστούν κατά τη διάρκεια περιόδων ακραίας ζέστης, ενισχύοντας την ευαλωτότητα αυτών των ατόμων στις επιδράσεις του θερμικού στρες.
Περιορισμένη κινητικότητα: Όσοι έχουν κινητικά προβλήματα ενδέχεται να δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε χώρους ψύξης ή να ενυδατωθούν επαρκώς.
Παιδιά
Υψηλότερος Μεταβολικός Ρυθμός: Τα παιδιά παράγουν περισσότερη θερμότητα κατά τη διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας, καθιστώντας τα επιρρεπή στη συσσώρευση θερμότητας.
Εξάρτηση: Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά βασίζονται στους φροντιστές τους για να τους παρέχουν επαρκή ενυδάτωση και προστασία από τη θερμότητα.
Εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους
Εκτεταμένη έκθεση: Οι εργασίες που απαιτούν παρατεταμένη δραστηριότητα σε εξωτερικούς χώρους αυξάνουν τον κίνδυνο ασθενειών που σχετίζονται με τη ζέστη.
Περιορισμένα διαλείμματα και σκιά: Η έλλειψη πρόσβασης σε σκιά ή διαλείμματα μπορεί να επιδεινώσει το θερμικό στρες μεταξύ των εργαζομένων σε εξωτερικούς χώρους.
Αθλητές και Ασκούμενοι
Έντονη σωματική δραστηριότητα: Η έντονη άσκηση σε θερμές συνθήκες μπορεί να οδηγήσει σε ταχεία απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτική ανισορροπία. Οι αθλητές ενδέχεται να πιέσουν τον εαυτό τους πέρα από τα ασφαλή όρια στην επιδίωξη στόχων απόδοσης, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με τη ζέστη.12,13
Συμβουλές για την αντιμετώπιση του καύσωνα
Προστασία από τον καύσωνα – Τι να κάνετε:
- Ενυδατωθείτε: Πίνετε νερό συχνά, ακόμα κι αν δεν διψάτε.
- Μείνετε σε δροσερούς χώρους: Χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες, κλιματιστικά ή βρείτε καταφύγιο σε κλιματιζόμενους δημόσιους χώρους.
- Φορέστε ελαφριά και ανοιχτόχρωμα ρούχα.
- Αποφύγετε εξόδους μεταξύ 12:00 και 16:00.
- Καταναλώστε φρούτα και λαχανικά πλούσια σε νερό, όπως καρπούζι, αγγούρι, πεπόνι.
- Κάντε συχνά δροσερά ντους.
- Ζητήστε ιατρική βοήθεια με τα πρώτα συμπτώματα (πονοκέφαλος, ναυτία, ζάλη, εξάντληση).
- Η πρόληψη είναι το κλειδί. Μην υποτιμάτε τον ήλιο, ειδικά σε περιόδους παρατεταμένου καύσωνα!
Τα νεφρά παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού από τις επιπτώσεις της θερμικής καταπόνησης, ωστόσο μπορούν να υποστούν βλάβη από την υπερβολική ζέστη. Τα κύματα καύσωνα μπορούν να προκαλέσουν οξεία νεφρική βλάβη, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, πέτρες στα νεφρά και λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Με την αυξανόμενη υπερθέρμανση του πλανήτη, είναι απαραίτητο να λαμβάνετε επαρκή ενυδάτωση και να αποφεύγετε την υπερθέρμανση, ιδιαίτερα μεταξύ των ευάλωτων ομάδων που διατρέχουν κίνδυνο θερμοπληξίας.
Βιβλιογραφία
Mujais SK, McConathy DA. The kidney in the graphic arts. Am J Nephrol. 1985;5(5):375–7. doi:10.1159/000166965
Flouris AD, Dinas PC, Ioannou LG, Nybo L, Havenith G, Kenny GP, et al. Workers’ health and productivity under occupational heat strain: a systematic review and meta-analysis. Lancet Planet Health. 2018;2(12):e521–e531. doi:10.1016/S2542-5196(18)30200-X
Kim E, Kim H, Kim YC, Lee JP, Park JT, Kim YS, et al. Association between extreme temperature and kidney disease in South Korea, 2003–2013: Stratified by sex and age groups. Sci Total Environ. 2018;642:800–808. doi:10.1016/j.scitotenv.2018.06.055
Clarkson PM. Exertional rhabdomyolysis and acute renal failure in marathon runners. Sports Med. 2007;37(4–5):361–3. doi:10.2165/00007256-200737040-00022
Bobb JF, Obermeyer Z, Wang Y, Dominici F. Cause-specific risk of hospital admission related to extreme heat in older adults. 2014;312(24):2659–67. doi:10.1001/jama.2014.15715
Hopp S, Dominici F, Bobb JF. Medical diagnoses of heat wave-related hospital admissions in older adults. Prev Med. 2018;110:81–5. doi:10.1016/j.ypmed.2018.02.009
Basu R, Pearson D, Malig B, Broadwin R, Green R. The effect of high ambient temperature on emergency room visits. 2012;23(6):813–20. doi:10.1097/EDE.0b013e31826b7f45
Crandall CG, Wilson TE. Human cardiovascular responses to passive heat stress. Compr Physiol. 2011;1(1):17–43. doi:10.1002/cphy.c100055
Baker LB. Physiology of sweat gland function: The roles of sweating and sweat composition in human health. 2019;6(3):211–59. doi:10.1080/23328940.2019.1632145
Sawka MN, Montain SJ, Latzka WA. Hydration effects on thermoregulation and performance in the heat. Comp Biochem Physiol A Mol Integr Physiol. 2001;128(4):679–90. doi:10.1016/S1095-6433(00)00390-1
Wang F, Lu X, Peng K, Yao Y, Li R, Yan J, et al. Antidiuretic action of collecting duct (pro)renin receptor downstream of vasopressin and PGE2 receptor EP4. J Am Soc Nephrol. 2016;27(10):3022–34. doi:10.1681/ASN.2015091005
Johnson JM, Proppe DW. Cardiovascular adjustments to heat stress. Compr Physiol. 2010;Suppl 14:215–43. (Δεν βρέθηκε έγκυρο DOI)
Tyler CJ, Reeve T, Hodges GJ, Cheung SS. The effects of heat adaptation on physiology, perception and exercise performance in the heat: A meta-analysis. Sports Med. 2016;46(11):1699–1724. doi:10.1007/s40279-016-0538-5
Shephard RJ. Exercise proteinuria and hematuria: current knowledge and future directions. J Sports Med Phys Fitness. 2016;56(9):1060–76.
Από το iatronet
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου