Κυριακή 20 Ιουλίου 2025

Το παπούτσι που απαγορεύτηκε γιατί έσπαγε τα ρεκόρ. Το Alphafly και το τεχνολογικό ντόπινγκ

Γρηγόρης Κεντητός

Το 2019, ο Eliud Kipchoge έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έτρεξε μαραθώνιο κάτω από δύο ώρες. Φορούσε το Nike Alphafly — ένα παπούτσι τόσο διαφορετικό, ώστε δεν επιτράπηκε ποτέ επίσημα. Δεν καταγράφηκε παγκόσμιο ρεκόρ, γιατί θεωρήθηκε ότι το παπούτσι «παραβίαζε τους κανόνες του παιχνιδιού».

Το Alphafly δεν έμοιαζε με τίποτα άλλο. Είχε ενσωματωμένες τρεις ανθρακονημάτινες πλάκες, πάτο με

stack height 50mm και αφρό ZoomX που επέστρεφε μέχρι και 4,2% της ενέργειας. Ο Dr Ross Tucker το αποκάλεσε “το παπούτσι που έσπασε το τρέξιμο”. Άλλοι το ονόμασαν απλώς «τεχνολογικό ντόπινγκ».

Οι μελέτες δεν άργησαν να έρθουν. Το Science Focus ανέλυσε ότι η εξοικονόμηση ενέργειας άγγιζε το 4–4,2%. Έρευνες από το University of Colorado επιβεβαίωσαν αύξηση ταχύτητας έως 3,5%. Η διαφορά ήταν τόσο μετρήσιμη, που δεν μπορούσε πια να αγνοηθεί.

Τον Ιανουάριο 2020, η World Athletics ανακοίνωσε νέους κανονισμούς. Παπούτσια με πάτο πάνω από 40mm ή περισσότερες από μία πλάκες απαγορεύτηκαν. Επίσης, απαγορεύτηκαν τα prototypes: κάθε παπούτσι έπρεπε να έχει κυκλοφορήσει στην αγορά τουλάχιστον 4 μήνες πριν από τη χρήση του σε αγώνες.

Το prototype Alphafly, με το οποίο έτρεξε ο Kipchoge, αποσύρθηκε από τις επίσημες λίστες. Αντίθετα, το Vaporfly Next% (σε πιο light εκδοχή) εγκρίθηκε και κυκλοφόρησε μαζικά. Η συζήτηση όμως είχε ήδη ανοίξει — πού τελειώνει η καινοτομία και πού ξεκινάει η παραβίαση του «δίκαιου αγώνα»;

Οι κανονισμοί της World Athletics επιδιώκουν να διατηρήσουν το πνεύμα του ανταγωνισμού, χωρίς να καταπνίγουν την τεχνολογία. Αλλά η γραμμή ανάμεσα στη βοήθεια και στο αθέμιτο πλεονέκτημα παραμένει θολή. Όπως και σε άλλες μορφές σκληρής αμφισβήτησης, όλα κρίνονται στη λεπτομέρεια — και στην πρόθεση.

Το Vaporfly και το Alphafly εξακολουθούν να κυκλοφορούν, αν και σε τροποποιημένες εκδοχές. Αθλητές τα εμπιστεύονται, αλλά όχι για επίσημα ρεκόρ. Ο Kipchoge κατάφερε να γράψει ιστορία, αλλά όχι να την κρατήσει. Και το ερώτημα παραμένει: όταν το παπούτσι τρέχει πιο γρήγορα από εσένα, ποιος είναι ο αθλητής;


Η τεχνολογία δεν είναι πια βοήθημα. Είναι παράγοντας διαμόρφωσης. Και αν το Alphafly ήταν το πρώτο παπούτσι που απαγορεύτηκε, σίγουρα δεν θα είναι το τελευταίο.

Πηγές

Science Focus
Runner’s World
WIRED
LetsRun
The Guardian
sportime

Από το romioitispolis

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου