Τετάρτη 7 Μαΐου 2025

Λύθηκε ο γρίφος για τον εσωτερικό φωτισμό του Παρθενώνα – Τα εφέ με τις χαραμάδες στην οροφή και τις λιμνούλες νερού που κάνουν πιο εντυπωσιακό το άγαλμα της θεάς Αθηνάς

Ο ναός του Παρθενώνα, στην Ακρόπολη των Αθηνών, στέγαζε ένα κολοσσιαίο χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης, που είχε φιλοτεχνήσει το 438 π.Χ. ο γλύπτης Φειδίας. Ήταν τοποθετημένο σε ένα βάθρο στον σηκό του ναού και ο πυρήνας του αγάλματος ήταν κατασκευασμένος από ξύλο.

Ο Φειδίας χρησιμοποίησε για τα γυμνά μέρη του σώματος ελεφαντόδοντο και για το ένδυμα και τα μαλλιά, χρυσό βάρους 1.140 κιλών. Η θεά Αθηνά απεικονιζόταν πάνοπλη, με το βλέμμα προς την Ανατολή. Κρατούσε στο

δεξί της χέρι τη θεά Νίκη και στο αριστερό την ασπίδα και το δόρυ της. Το άγαλμα είχε ύψος 13 μέτρα και ήταν αντάξιο της δόξας και της δύναμης της Αθήνας του Περικλή.

Το δέος από τη μεγαλοπρέπεια

Η θέα από την είσοδο του ναού, έκοβε την ανάσα, καθώς την αίσθηση δέους ενίσχυε το προσεκτικά σχεδιασμένο σύστημα του φωτισμού και τα εφέ, μεταξύ των οποίων ήταν περίπλοκες χαραμάδες στην οροφή και λιμνούλες νερού τοποθετημένες σε “στρατηγικά” σημεία του ναού.

Ο γρίφος του φωτισμού του ναού, διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Antoine-Chrysostome Quatremère de Quincy, τον 18ο αιώνα, ο οποίος πίστευε πως υπήρχαν ανοίγματα στην οροφή του.

Τον επόμενο αιώνα, ο Βρετανός αρχιτέκτονας James Fergusson, διατύπωσε πως, το «κλειδί» ήταν τα ανοιχτά παράθυρα στο επίπεδο της οροφής.  Το μυστήριο του εσωτερικού συστήματος φωτισμού του Παρθενώνα, έχει αποκαλυφθεί από τον αρχαιολόγο και καθηγητή της Οξφόρδης, Juan De Lara, σε πρόσφατο άρθρο, το οποίο δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Annual, της Βρετανικής Σχολής Αθηνών.

Τρισδιάστατη ανασύνθεση του εσωτερικού του Παρθενώνα (Φωτογραφία: Juan de Lara).


Η αντανάκλαση του φωτός

Οι τρισδιάτες αναπαραστάσεις και οι υπολογισμοί του De Lara, βασίζονται σε φυσικές προσομοιώσεις του φωτός και της αντανάκλασής του, σε διάφορες επιφάνειες, για την ακριβή αναδημιουργία της αλληλεπίδρασης του φυσικού και τεχνητού φωτισμού, με διάφορα στοιχεία του κτιρίου και με το άγαλμα στο εσωτερικό του ναού.

Στρατηγικά σχεδιασμένα ανοίγματα στην οροφή του Παρθενώνα, εσωτερικές λιμνούλες με νερό, παράθυρα και λεπτοδουλεμένο, γυαλισμένο μάρμαρο, κατάφερναν να δημιουργούν μια θολούρα, κάνοντας τη θεά να φαίνεται πως αναδύεται από τα σκοτάδια με έναν τρόπο εντυπωσιακό.

Ο Παρθενώνας, εκτός από ένα θαύμα της αρχιτεκτονικής, ήταν και ένα οπτικό φαινόμενο.  Ο ναός, σαν μια σκηνή θεάτρου, σχεδιάστηκε με προσοχή, ώστε να ανακατευθύνει το φως, να δημιουργεί ιερή ατμόσφαιρα και να φέρνει τον επισκέπτη σε επαφή με το θείο. Παρά τα ειδικά εφέ, πρέπει να σημειωθεί πως, ο ναός ήταν αρκετά σκοτεινός, όπως επισημαίνει ο De Lara.

Με ψηφιακά εργαλεία οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις

Εφαρμόζοντας ψηφιακά εργαλεία τεχνολογίας αιχμής, ο αρχαιολόγος κατάφερε να ανασυνθέσει τη δομή του ναού, με περιθώριο λάθους μόλις δύο εκατοστών, αναδομώντας και το άγαλμα της θεάς Αθηνάς.

Στη συνέχεια, υπολόγισε τη θέση του ήλιου σε διαφορετικές στιγμές του χρόνου και της μέρας, σύμφωνα με τις μετρήσεις του 5ου αιώνα π.Χ.  Τέλος, κατέληξε στο συμπέρασμα πως, ο ήλιος εμφανιζόταν στον ορίζοντα μόνο το πρωινό της πομπής των Παναθηναίων και, το φως του έμπαινε μέσα από την μεγάλη πόρτα του ναού, αντανακλώντας στο άγαλμα και ενισχύοντας το οπτικό εφέ του φυσικού φωτός, δημιουργώντας μια μαγική και μοναδική αύρα.

“Φανταστείτε να μπαίνετε στον Παρθενώνα – με τα μάτια σας ακόμη καταπονημένα από τον έντονο ήλιο και να προσαρμόζονται σταδιακά στο σκοτάδι του εσωτερικού”.

Όταν το φως του ήλιου μπαίνει μέσα από τη χαραμάδα της πόρτας του ναού, μία ακτίδα πέφτει στη χρυσή χλαμύδα της θέας, φωτίζοντάς τη. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα που ήθελαν να δημιουργήσουν οι αρχιτέκτονες και ο Φειδίας. ” Πρέπει να ήταν εντυπωσιακό!”, αναφέρει ο De Lara.


Και καταλήγει: «Για να μεγιστοποιήσουμε τις δυνατότητες των αρχαιολογικών ανακαλύψεων, πρέπει να συνεχίσουμε να αγκαλιάζουμε την τεχνολογία και τα ψηφιακά εργαλεία ως βασικούς εταίρους στην εξερεύνηση και την έρευνα.»

                     

Από το enikos

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου