Θύματα ανθρωποθυσίας ή τσουνάμι; Όσα αποκαλύπτουν 20 σκελετοί 2.000 ετών που βρέθηκαν κοντά σε μία κοίτη ποταμού

 Μια νέα μελέτη σκελετών 2.000 ετών που βρέθηκαν στη δυτική Ελβετία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αιτία θανάτου τους μπορεί να ήταν ένα τσουνάμι. Αλλά οι Ελβετοί ερευνητές δεν αποκλείουν ότι οι Κέλτες που ανακαλύφθηκαν πριν από περίπου 60 χρόνια να εκτελέστηκαν τελετουργικά.

Κρανία, οστά, ξύλινα δοκάρια. Το σκηνικό θυμίζει απομεινάρια μιας αιματηρής μάχης! Αρχαιολόγοι εξετάζουν ανθρώπινα οστά τα οποία ανακαλύφθηκαν σε μία κοίτη ποταμού κοντά στα χαλάσματα γέφυρας στην περιοχή «Τρεις Λίμνες» της Ελβετίας. Η κοίτη του ποταμού βρίσκεται κοντά στα

ερείπια της κελτικής γέφυρας στο Cornaux/Les Sauges.

Τα ερείπια αυτά,  μαζί με την ανακάλυψη είκοσι σκελετών κατά τη διάρκεια των ανακαινίσεων του καναλιού Thielle το 1965, έχουν προκαλέσει μεγάλο ενθουσιασμό και έχουν πυροδοτήσει την περιέργεια τις τελευταίες για έξι δεκαετίες, δημιουργώντας νέες θεωρίες που περιλαμβάνουν εικασίες από ένα βίαιο τσουνάμι, έως μια αιματηρή ανθρωποθυσία!

Βαθύτερη κατανόηση της κελτικής κληρονομιάς: Προβλήματα με την αναπαράσταση

Η συγκεκριμένη υπόθεση δημιουργήθηκε από ομάδα ειδικών από τις επιστήμες της αρχαιολογίας, της ανθρωπολογίας, της θανατολογίας (επιστήμη που μελετά τους ποικίλους μηχανισμούς και τις διεργασίες θανάτου), τη βιοχημεία και τη γενετική.

Τα ευρήματά τους, με τη στήριξη του Ελβετικού Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών (SNSF) και της Αυτόνομης Επαρχίας του Μπολτσάνο, δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Scientific Reports. Στόχος τους είναι να ανακαλύψουν τι συνέβη και να κατανοήσουν σε βάθος την Κέλτικη κληρονομιά της συγκεκριμένης περιοχής.

Αυτή η μελέτη αποτελεί μέρος ενός διεθνούς προγράμματος που διεξάγεται από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Eurac στις μελέτες από μούμιες του Μπολτσάνο, με στόχο τη βαθύτερη κατανόηση της παρουσίας των Κελτών στην Ελβετία και τη βόρεια Ιταλία. Λόγω της κατά κύριο λόγο προφορικής κουλτούρας των Κέλτων, οι γραπτές πηγές είναι περιορισμένες, ενώ πολλές από τις διαθέσιμες πληροφορίες προέρχονται από τα γραπτά του Ιουλίου Καίσαρα.

“Είναι οι ιστορίες ενός στρατιωτικού αντιπάλου, οπότε δεν είναι απαραίτητα αντικειμενικές και ολοκληρωμένες”, εξηγεί η Zita Laffranchi, μεταδιδακτορική συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ιατροδικαστικής στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

«Εστιάζοντας στα αρχαιολογικά ευρήματα, είμαστε σε θέση να δώσουμε φωνή στους ανθρώπους που δεν καταγράφονται στα γραπτά», αναφέρεται σε ένα δελτίο τύπου του SNSF.

Καλλιτεχνική αποτύπωση της γέφυρας Cornaux/Les Sauges από τον P. Roeschli. (© LATÉNIUM – PARC ET MUSÉE D’ARCHÉOLOGIE DE NEUCHÂT/ΕΘΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΛΒΕΤΙΑΣ)

Τα πορίσματα της μελέτης και η γενετική ομοιότητα με άλλους πληθυσμούς της Εποχής του Σιδήρου

Αυτή η νέα μελέτη, η πρώτη που εφάρμοσε παλαιογονιδιωματική στην ανάλυση των ατόμων κέλτικης καταγωγής από την Ελβετία, επιβεβαιώνει τη γενετική ομοιότητά τους με άλλους πληθυσμούς της Εποχής του Σιδήρου.

Ορισμένες από τις γενετικές συγγένειες που έχουν εντοπιστεί στο Cornaux έχουν βρεθεί στη Βρετανία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ισπανία και την κεντρική Ιταλία. Ισοτοπικές αναλύσεις αποκαλύπτουν ότι κάποια άτομα μπορεί να είχαν μεγαλώσει στην περιοχή των Τριών Λιμνών, ενώ άλλα πιθανόν να προήλθαν από τις Άλπεις.

Οι ερευνητές διενήργησαν επίσης βιοαρχαιολογική έρευνα προκειμένου ν’ αναπαραστήσουν τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο Cornaux/Le Sauges.

Η βία είναι έμφυτη: φυσική καταστροφή ή ανθρωποθυσία;

Κατανομή και παραδείγματα βλαβών του σκελετού στο Cornaux/Les Sauges. (Zita Laffranchi et al./Επιστημονικές εκθέσεις)

Τα ερείπια της Κελτικής γέφυρας και οι σκελετοί έχουν αποτελέσει εστία αντιπαράθεσης. Ορισμένοι θεωρούν ότι μια ξαφνική πλημμύρα ή ένα τσουνάμι ευθύνεται για την κατάρρευση της γέφυρας, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι τα πτώματα ήταν θύματα ανθρωποθυσίας, μια γνωστή κελτική πρακτική που συχνά συνδέεται με το νερό.

Ειδικότερα, η περιοχή των Τριών Λιμνών είχε ιδιαίτερη σημασία για τους Κέλτες, περισσότερο για τους Ελβετιανούς (Helvetii), την μεγαλύτερη κελτική φυλή που εγκαταστάθηκε μεταξύ της Λίμνης της Γενεύης και της Λίμνης της Κωνσταντίας.

Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία που είχε η συγκεκριμένη περιοχή στη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου, ενώ επίσης υποστηρίζουν την πιο τεκμηριωμένη αντίληψη περί ενός μικτού πληθυσμού και της υψηλής κινητικότητας μεταξύ των κελτικών ομάδων. Αντίθετα με την υπόθεση της απομόνωσης του πληθυσμού από τα περιβάλλοντα βουνά, αυτοί οι πρόγονοι ζούσαν σε ένα πολυσύχναστο σταυροδρόμι στην καρδιά της Ευρώπης.

                     

Οι σκελετοί εξετάστηκαν ενδελεχώς ώστε να διασαφηνιστούν οι συνθήκες θανάτου

Η κατάσταση διατήρησής τους και η παρουσία τμημάτων του εγκεφάλου σε πέντε κρανία υποδεικνύουν ότι τα πτώματα καλύφθηκαν από ίζημα, λίγο μετά το θάνατό τους. Πολλαπλές οστικές αλλοιώσεις σε όλο το σώμα καταδεικνύουν βίαιη πρόσκρουση, αλλά δεν βρέθηκαν εσκεμμένες κακώσεις ή τραύματα από αιχμηρά αντικείμενα.

Η εμπλοκή κάποιων οστών με κομμάτια ξύλου, υποδηλώνει ένα τυχαίο γεγονός, καθιστώντας πιθανή την θεωρία ενός τσουνάμι που επίσης θα προκάλεσε και  την κατάρρευση της γέφυρας.

«Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά τα στοιχεία, είναι πολύ πιθανό ότι ένα βίαιο και αιφνίδιο ατύχημα έλαβε χώρα στο Cornaux”, τοποθετεί ο Marco Milella, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης και συν-ηγέτης αυτού του έργου. “Αλλά αυτή η γέφυρα είχε και προγενέστερη ιστορία. Μπορεί να ήταν ένας τόπος θυσίας, και είναι πιθανό μερικοί θάνατοι να  προηγήθηκαν του ατυχήματος.  Δεν υπάρχει λόγος να διαλέξει κάποιος μόνο μία από τις δύο εναλλακτικές.”

Περαιτέρω πληροφορίες συλλέχθηκαν μέσω χημικής ανάλυσης των οστών και των δοντιών. Η χρονολόγηση με άνθρακα παρείχε ένα χρονικό πλαίσιο σχετικά με το πότε ζούσαν τα άτομα, ενώ άλλες ισοτοπικές αναλύσεις παρείχαν πληροφορίες σχετικά με τη διατροφή τους και τους τόπους διαμονής τους.

Παλαιογενετικές αναλύσεις επέτρεψαν στην ομάδα να μελετήσει το αρχαίο DNA των μισών ατόμων, αναφέρει η La Brujula Verde.

Η ανάλυση επιβεβαίωσε την παρουσία τουλάχιστον 20 ατόμων, χωρίς εμφανείς οικογενειακούς δεσμούς μεταξύ τους: ενός νεαρού κοριτσιού, δύο άλλων παιδιών και 17 ενηλίκων, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν νεαροί άνδρες.

Αυτή η δημογραφική ιδιαιτερότητα, θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι επρόκειτο για μια  ομάδα φυλακισμένων ή δούλων που θυσιάστηκαν, ή πιθανώς μια συνοδεία εμπόρων ή στρατιωτών.

Ωστόσο, κάποιες χρονολογήσεις με ραδιοάνθρακα ήταν αμφίσημες, καθιστώντας αβέβαιο αν όλοι οι θάνατοι συνέβησαν ταυτόχρονα με την καταστροφή της γέφυρας.

“Σε αυτό το είδος έρευνας, ενδιαφερόμαστε για μεμονωμένα άτομα. Αναλύουμε τις ιστορίες της ζωής τους, διαδικασία που μπορεί να είναι συναισθηματική”, λέει η Zita Laffranchi, ενώ παραδέχεται ότι τα ακριβή γεγονότα σχετικά με το τι συνέβη στη γέφυρα είναι πιθανό να παραμείνουν ένα μυστήριο.

“Αλλά στην ουσία,  ο στόχος είναι να κατανοήσουμε καλύτερα την πολιτιστική και βιολογική μας κληρονομιά, σε επίπεδο πληθυσμού.”

Από το enikos