Θεόδωρος Γρίβας: Aγωνιστής του 1821, στρατηγός και πολιτικός

Ο Θεόδωρος Γρίβας γνωστός και ως Θεοδωράκης Γρίβας (1797 – 24 Οκτωβρίου 1862) ήταν αγωνιστής του 1821, στρατηγός και πολιτικός. Γεννήθηκε στην Πρέβεζα και καταγόταν από την σπουδαία οικογένεια Γρίβα της Ακαρνανίας από την Περατιά

Συμμετείχε στην επανάσταση του 1821 με δικό του στρατιωτικό σώμα ενώ την περίοδο της ανεξαρτησίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Το 1836 κατέστειλε την

εξέγερση της Στερεάς Ελλάδας εναντίον του Όθωνα ενώ το 1847 οργάνωσε ο ίδιος επανάσταση με σκοπό να καταψηφιστεί η κυβέρνηση Μαυροκορδάτου.

Το κάστρο του Τεκέ στην Αιτωλοκαρανία, πρώην μοναστήρι, σύμφωνα με τις πηγές παραχωρήθηκε στο Γρίβα αφότου το κατέλαβε.Με την έκρηξη του Κριμαϊκού πολέμου εισέβαλε στην Ήπειρο. Η σημαντικότερη στιγμή όμως της πορείας του ήταν τον Οκτώβριο του 1862 όταν και επαναστάτησε εναντίον του Όθωνα καταλαμβάνοντας την Βόνιτσα. Από εκεί σχημάτισε κυβέρνηση με αρχηγό τον ίδιο και προχώρησε στο Αγρίνιο. Εν τω μεταξύ πληροφορήθηκε ότι ο Όθων είχε κηρυχθεί έκπτωτος και ότι όλη η Ελλάδα είχε επαναστατήσει. Κατέλαβε το Μεσολόγγι του οποίου την φρουρά και διέλυσε. Φήμες που κυκλοφόρησαν τότε ανέφεραν πως βάδιζε εναντίον της Αθήναςεπί κεφαλής στρατιωτικού σώματος, προκειμένου να καταλάβει την εξουσία.

Ο Μπενιζέλος Ρούφος τότε έστειλε ως απεσταλμένο τον Αθανάσιο Κανακάρη Ρούφο, ο οποίος του πρόσφερε 40.000 δραχμές (κατά τον Παύλο Καρολίδη, ο οποίος αναφέρει επίσης ότι ο Γρίβας δέχθηκε τα χρήματα), αφού πρώτα ο Μπενιζέλος Ρούφος υποθήκευσε τα κτήματά του στην Ηλεία και του προσέφερε την προαγωγή στον βαθμό του στρατάρχη, με την σύμφωνη γνώμη του Δημητρίου Βούλγαρη. Τότε ο Γρίβας λέγεται πως του έδειξε το σπαθί του και του είπε: «Αυτό θα με κάνει στρατάρχη». Στην πραγματικότητα, ο Γρίβας ήταν ήδη ετοιμοθάνατος όταν τον συνάντησε η κυβερνητική αποστολή στις 23 Οκτωβρίου 1862.

Μολαταύτα, του ανέγνωσε την απόφαση της προαγωγής του σε στρατάρχη, αποδίδοντάς του τον βαθμό. Ο Γρίβας απεβίωσε τελικά την επόμενη ημέρα. Υποστηρίχθηκε ότι δηλητηριάστηκε από Άγγλουςπράκτορες, ενώ ο Γιάννης Κορδάτος αναφέρει την πληροφορία, μνημονεύοντας ως πηγή του χειρόγραφο που του έδωσε το 1933 ο στρατηγός Παπούλιας. Κατά τον Κορδάτο, ο Γρίβας επέσυρε την ανησυχία των Άγγλων, επειδή πληροφορήθηκαν πως θα κατέλυε τη μοναρχία και θα ανακηρυσσόταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Γιος του ήταν ο Δημήτριος Γρίβας.

Σχετικά με την ελληνική εξέγερση εμφανίστηκε στη χθεσινή « Moniteur » , η ακόλουθη επιστολή της 25ης Απριλίου από τη Βιέννη:

Η ελληνική εξέγερση δεν κάνει στην Ήπειρο καμία πρόοδο, αλλά αρχίζει να αποκαλύπτε τον αληθινό χαρακτήρα της. Αν μέχρι τώρα κάποιος δεν μπορούσε να πιστέψει ότι τα συμφέροντα του Χριστιανισμού και του έθνους δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα ασήμαντο πρόσχημα, τότε οι ενέργειες του ηγέτη των ελληνικών συμμοριών πρέπει να διαλύσει όλες αυτές τις αμφιβολίες εντός του Βασιλείου της Ελλάδας. Καυγάδες μεταξύ Γρίβα και Zavellas για την αρχηγία των εξεγερμένων ήταν από την αρχή του αγώνα γνωστοί. Οι δύο αρχηγοί συνεχίζουν να δρουν ξεχωριστά και να χρησιμοποιούν χωρίς δισταγμό κάθε ευκαιρία για να βλάψουν ο ένας τον άλλο . Ειδικά Γρίβας έχει φέρει στους χριστιανούς ραγιάδες, προς τους οποίους προσποιείται ότι είναι ελευθερωτής μόνο ληστείες και λεηλασίες. Οι Σουλιώτες που έχουν πάρει την απόφαση να απαγορεύσουν σε διάφορους ελληνικούς ηγέτες την είσοδο στο έδαφός τους, κατηγορούν ιδιαίτερα τον Γρίβα. Στις αρχές του περασμένου μήνα, ζήτησε αυτός ο αρχηγός απο τον έλληνα προεστό της Derventzista καταφύγιο που τον εγκατέλειψε πάλι την επόμενη ημέρα, όχι όμως χωρίς να λεηλατήσει τον σπίτι του και να απαγάγει τη σύζυγό του με τη βία . Ο προεστός απευθύνθηκε στον Abdi Πασά και ζήτησε την άδεια να μπεί κάτω από την καθοδήγηση του για να του επιτραπεί με αυτόν τον τρόπο να πάρει εκδίκηση για αυτή την ωμή βία. Στο Mezzovo δε Γρίβας έδειξε την πραγματική επιδεξιότητά του στην λεηλασία. Αυτή η πόλη άνοιξε, με προτροπή της ρωσικής προπαγάνδας για τον « αρχιστράτηγο » Γρίβα εκούσια τις πόρτες της. Η πρώτη πράξη του ήταν να επιβάλει στον χριστιανικό πληθυσμό μια « πατριωτική » συμβολή των 200.000 γροσίων ένα όχι και τόσο υπερβολικό ποσό που καταβλήθηκε . Όμως ο Γρίβας δεν ικανοποιήθκε μόνο με αυτό. Απευθύνθηκε εναλλάξ είτε σε μεμονωμένες ή σε όλες τις μεγάλες μερίδες του πληθυσμού και σε όλους τους πλούσιους ανθρώπους στην πόλη και τους κάλεσε να δωρίσουν επίσης όλα τα αντικείμενα πολυτελείας από χρυσό ή ασήμι, τα οποία βρίσκονταν στην κατοχή τους. Αυτή η μέθοδος εκβιασμού προκάλεσε την αγανάκτηση και κατέληξε να είναι ούτε χρήσιμη ούτε πολύ αποδοτική. Στη συνέχεια ήρθε του Γρίβα μια ιδέα που εμείς, ως εμφανίζεται την θεωρούμαι αριστούργημα της ληστείας. Χρησιμοποίησε το πλησίασμα των οθωμανικών στρατευμάτων στο Mezzovo ως πρόσχημα για να δηλώσει ότι ήταν αναγκαίο για την άμυνα του τόπου, να κάψουν σχεδόν όλη την πόλη , και ως εκ τούτου, κάλεσε τον πληθυσμό να συγκεντρώσουν τις οικογένειές τους στην κύρια εκκλησία του Mezzovo, όπου λίγο αργότερα συγκεντρώθηκαν σχεδόν 4.000 από αυτούς. Ο Γρίβας είχε υπολογίσει ότι θα έφερναν μαζί τους τα χρήματά, τα κοσμήματά και πολύτιμα πράγματα τους και έτσι με αυτόν τον τρόπο θα έπεφτε όλος ο πλούτος του Mezzovos στα χέρια του. Είχε χωρίσει τον κόσμο στη συνέχεια σε μικρές ομάδες και τους παρέδωσε στους οπαδούς του, οι οποίοι τους έκλεψαν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Αυτά είναι τα ηρωϊκά κατορθώματα των ελληνικών αρχηγών, που έχουν παίξει κάποιο ρόλο στην μεχρι τώρα ελληνική εξέγερση της Ηπείρου. Οι Τούρκοι προέβαλαν στον Γρίβα μετά μόνο μικρή αντίσταση. Αφού έβαλε φωτιά στην πόλη, αποσύρθηκε πίσω στο Aχελώο προς Radovitz. Το Mezzovo μία φορά, μετά τα Γιάννενα η πλουσιότερη πόλη της Ηπείρου, είναι τώρα μόνο ένας σωρός ερειπίων , και οι άνθρωποι της έχουν βυθιστεί στη δυστυχία. Μόνο περίπου εκατό σπίτια έχουν περισωθεί.

Παράδοση

Η αντιπαράθεση κατά διαστήματα του Θεόδωρου Γρίβα με τον βασιλιά Όθωνα έχει αποτυπωθεί και σε δημοτικό τραγούδι (Τσάμικο):

«Γρίβα μ’ σε θέλει ο βασιλιάς, όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς.

– Σαν τι με θέλει ο βασιλιάς, όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς;

Άμα με θέλει για κακό, να ζώσω τ’ άρματα κι εγώ,

άμα με θέλει για καλό, ν’ αλλάξω και να στολιστώ.

– Σε θελ’ να δώκεις τ’ άρματα, να προσκυνήσεις το βασιλιά.

– Γρίβας δε δίνει τ’ άρματα, δεν προσκυνάει το βασιλιά.»

Η αρχική μορφή είχε ως εξής:

– Γρίβα μ’ σε θέλει ο βασιλιάς Όλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς.

– Σαν τι με θέλει ου κιαρατάς oύλος ο κόσμος κι ο ντουνιάς.

– Ωρ’ αν με θέλει για κακό να ζώσω τα, τ΄ άρματα κι γω.

– Ωρ’ αν με θέλει για καλό ν΄ αλλάξω και, και να στολιστώ.

– Μωρέ σε θελ’ να δώκεις τ’ άρματα να προσκυνήσεις το βασιλιά.

– Γρίβας δε δίνει τ’ άρματα δεν προσκυνάει τον ΚΙΑΡΑΤΑ.

Το συγκεκριμένο τραγούδι στη διάρκεια του χρόνου, έχει αλλάξει μορφή, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται ως τραγούδι κυρίως φιλοβασιλικών κύκλων του παρόντος με την εξής παραλλαγή στον στίχο:

Σαν τι με θέλει ο βασιλιάς; όλος ο κόσμος ο ντουνιάς;

Γρίβα σε θέλει για καλό, για να σε κάνει στρατηγό.

(ή Για να σε κάνει στρατηγό Να διαφεντεύσεις το στρατό)

Πηγές

Καμπούρογλου, Δημ. Θεόδωρος Γρίβας. Αθήνα 1896 (Επανέκδοση 2006, Βιβλιοπωλείο Διονύση Νότη Καραβία http://www.rarebooks.com.gr/book.asp?catid=692)

Γεωργίου Ρούσσου, Νεώτερη Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, 1826-1974, Ελληνική Μορφωτική Εστία, Αθήναι, 1975, τόμος 4.

Karl Marx “New-York Daily Tribune” Nr. 4079 vom 15. Mai 1854

https://el.wikipedia.org timesnews.gr

Από το pentapostagma