Οι ελιγμοί του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα νότια των τουρκικών συνόρων και οι ευρύτερες παγκόσμιες φιλοδοξίες επιτέλους παίρνουν την προσοχή που τους αξίζει. Οι Μεσογειακές και λοιπές ξένες πρωτεύουσες ξυπνούν -αν και αργά- την ώρα που η Τουρκία προχωρά με την επεκτατική ατζέντα της.
Οι Τούρκοι αξιωματούχοι δεν καταβάλλουν καμία προσπάθεια να κρύψουν τις προθέσεις τους. Δράττονται κάθε ευκαιρίας, ακόμη και σε
διεθνή φόρουμ, για να χρησιμοποιούν αυταρχική και συχνά απειλητική ρητορική. Αυτή επίδειξη δύναμης ήταν εμφανής στη Διάσκεψη MED της Ρώμης, καθώς και στη Ντόχα και την Κουάλα Λουμπούρ.
Όταν εξετάζουμε τη θέση της Τουρκίας στον κόσμο, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι προκλήθηκαν εν μέρει από "στρουθοκαμηλισμό", την άρνηση αντιμετώπισης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε.
Έχουμε μάθει αυτό το μάθημα; Οι παγκόσμιες δυνάμεις εκτιμούν πλήρως ότι η πορεία της ιστορίας καθορίζεται μερικές φορές, καλώς ή κακώς, από μεμονωμένους ηγέτες;
Αν υποθέσουμε ότι αυτό συμβαίνει, είναι σαφές ότι η κατευναστικότητα δεν είναι τρόπος να προχωρήσουμε μπροστά όταν αντιμετωπίζουμε μια τρομερή απειλή.
Αναλυτές ψιθύριζαν στο συνέδριο ότι "πλανόμαστε πλάνην οικτρά όσο αφορά την Τουρκία".
Στην ερώτηση "πώς", η απάντηση ήταν: "Κοιτάξτε τη Συρία και κοιτάξτε τώρα τι συμβαίνει με τη Λιβύη... Καθόμαστε εδώ, προσποιούμενοι ότι όλη η εικόνα έχει όλες τις επιλογές να έχει σε ρόδινο φινάλε και μόλις ακούσαμε έναν υπουργό Εξωτερικών, που δεν αναγνωρίζει την Κύπρο, η χώρα του οποίου έκλεισε την πρεσβεία στη Δαμασκό και της οποίας οι διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ και την Αίγυπτο είναι σχεδόν ανύπαρκτες.
"Όποιο σημαντικό θέμα επιλέγουμε, βλέπουμε την Άγκυρα ως εκείνη που βλέπει πρόβλημα και επιζητά λύση..."
Ένας άλλος συμμετέχοντας είπε: "Έχουμε ένα κράτος-παρία, κανείς δεν θέλει να το παραδεχτεί ανοιχτά και αυτό είναι το θέμα".
Είναι η Τουρκία "κράτος-παρίας";
Ας ρίξουμε μια ματιά στον ορισμό: Ως κράτος-παρίας, σύμφωνα με το λεξικό Collins, αποκαλείται ένα "κράτος που διαχειρίζεται την πολιτική του με έναν επικίνδυνα απρόβλεπτο τρόπο, αγνοώντας το διεθνές δίκαιο ή τη διπλωματία". Το λεξικό Cambridge το περιγράφει ως κράτος "επικίνδυνο για άλλα έθνη". Η Wikipedia περιγράφει το "κράτος-παρία" ως "όρο που εφαρμόζεται από ορισμένους διεθνείς θεωρητικούς σε κράτη που θεωρούν ότι απειλούν την ειρήνη του κόσμου. Αυτό σημαίνει ότι θεωρείται ότι πληρούν ορισμένα κριτήρια, όπως το ότι κυβερνάται από αυταρχικές ή ολοκληρωτικές κυβερνήσεις που περιορίζουν σοβαρά τα ανθρώπινα δικαιώματα, χρηματοδοτώντας την τρομοκρατία και επιδιώκοντας να πολλαπλασιάσουν τα όπλα μαζικής καταστροφής".
Ο συνδυασμός μονομερισμού και μαξιμαλισμού στη δράση, συμβάλλει στην εξήγηση της σημασίας του όρου.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούστηκε ο όρος "κράτος-παρίας" για την Τουρκία και όπως είναι λογικό δεν θα είναι η τελευταία. Από την κατάρρευση των πρωτοκόλλων ομαλοποίησης, μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας, πριν από μια δεκαετία, λόγω της αλλαγής στάσης την τελευταία στιγμή, από τον Ερντογάν, η Τουρκία έχει ασχοληθεί με τον αλυτρωτισμό, ασταμάτητα έκτοτε.
Η εισβολή της στη Συρία, η αμφισβήτηση των κυριότερων κυβερνήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο για την εξόρυξη φυσικού αερίου και η υπογραφή μνημονίου με την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας στη Λιβύη, αποτελεί μέρος της επεκτατικής πολιτικής της. Όλα όσα λέει η Άγκυρα δείχνουν ότι σχεδιάζει να προχωρήσει με λογική "μόνος μου και όλοι σας". Το τελευταίο είναι το μέρος το οποίο συνειδητοποιεί η διεθνής κοινότητα με αργούς ρυθμούς.
Η Τουρκία συμπεριφέρεται σαν μια ισχυρή χώρα που δεν χρειάζεται υποστήριξη από κανέναν. Σχεδόν σαν μια υπερδύναμη. Αρπάζει κάθε ευκαιρία για να δείξει ότι είναι αποφασισμένη να κάνει ό,τι θέλει να κάνει, χωρίς να υπολογίζει τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών... ένας καθρέφτης της μεγαλομανίας του Ερντογάν, που χειροτέρεψε από το γεγονός της απίστευτα εύκολης άδειας που του έδωσε ο Τραμπ να μπει στη Συρία, σχεδόν χωρίς κανένα πολιτικό κόστος.
Η Τουρκία γίνεται ακόμη πιο απρόβλεπτη, αν όχι εντελώς παρανοϊκή. Η Τουρκία δεν φαίνεται πλέον να περιορίζεται από τα όρια της λογικής σκέψης και από την μέριμνα για ισορροπία εξουσιών.
Ένα θέμα που σπάνια εξετάζεται είναι ότι ο πυρήνας του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας είναι διαλυμένος. Το ορθολογικό, πρώτης τάξεως, μετριοπαθές διπλωματικό προσωπικό, έχει αντικατασταθεί από υπασπιστές τρίτης κατηγορίας, που φυσικά παίρνουν εντολές απευθείας από το παλάτι στην Άγκυρα.
Είτε γίνει αποδεκτό διεθνώς είτε όχι, πως η Τουρκία αποτελεί κράτος-παρία και συνεπώς είναι επικίνδυνη για όλους, το γεγονός και μόνο πως έχει επιδοθεί σε μία άνευ προηγουμένου (στη σύγχρονη ιστορία της) στρατιωτικοποίηση της εξωτερικής πολιτικής της, αποτελεί προάγγελο πολύ βαθύτερων περιφερειακών προβλημάτων.
Πέτρος Κράνιας
Capital
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου