Πόνος στη μέση, από τα νεφρά; Πέτρα στους νεφρούς, νεφρολιθίαση, οξεία νεφρική ανεπάρκεια

Από το medlabgr
του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr

Από το 2006 η δεύτερη Πέμπτη κάθε Μαρτίου καθορίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού. Για το 2019 είναι η Πέμπτη 14 Μαρτίου. Η πρωτοβουλία ανήκει στη Διεθνή Εταιρεία Νεφρολογίας και τη Διεθνή Ένωση Νεφρολογικών Ιδρυμάτων για να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με τη Χρόνια Νεφροπάθεια.

Πόνος στη μέση

Ο πόνος στη μέση είναι κάτι που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.  Οκτώ στους δέκα ενηλίκους θα πονέσουν κάποια στιγμή της ζωής τους στη μέση, θα εκδηλώσουν δηλαδή οσφυαλγία. Πιο ευάλωτοι είναι οι παχύσαρκοι και όσοι κάνουν βαριές εργασίες, αλλά η οσφυαλγία παρουσιάζεται ακόμη και σε λεπτούς ή γυμνασμένους ανθρώπους.

Ο πόνος χαμηλά στη μέση μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά, στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό συμβαίνει επειδή η μέση σας δεν έχει ασκηθεί και οι κινήσεις σας είναι άπειρες.  
Ακόμα και αν έχετε βιώσει πόνο και οι κινήσεις σας όταν σκύβετε ή πιάνετε ή σηκώνετε  πράγματα ψηλά είναι περιορισμένες, η πιο συνηθισμένη αιτία αυτού του τραβήγματος είναι το γεγονός ότι χρησιμοποιείτε τους μυς της πλάτης σε δραστηριότητες στις οποίες δεν έχετε συνηθίσει, όπως η μετακίνηση βαριών αντικείμενων ή η ενασχόληση με την κηπουρική.

Τι γίνεται όμως όταν ο πόνος οφείλεται στους νεφρούς;

Οι νεφροί είναι δύο, ένας αριστερός και ένας δεξιός. Έχουν σχήμα κυαμοειδές(σαν φασόλι), βρίσκονται στα πλάγια της σπονδυλικής στήλης, στο ύψος των Θ12 – O3 σπονδύλων και στηρίζονται στους μεγάλους ψοΐτες μύες, στο οπίσθιο κοιλιακό τοίχωμα. Δεν είναι τελείως κατακόρυφοι αλλά οι επιμήκεις άξονές τους συγκλίνουν προς τα επάνω. Έχουν μήκος 11–12 cm, πλάτος 6–7 cm και πάχος 3–4 cm. Το βάρος τους είναι περίπου 150 γρ.

O δεξιός νεφρός βρίσκεται λίγο χαμηλότερα από τον αριστερό γιατί πιέζεται από το ήπαρ το οποίο βρίσκεται ακριβώς από επάνω του.

Ο πόνος στη μία ή και τις δύο πλευρές του κορμού, κοντά στο σημείο που βρίσκονται τα νεφρά, οφείλεται συνήθως σε δυσλειτουργία των συγκεκριμένων οργάνων ή του ουροποιητικού. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν όμως είναι ότι ο πόνος μπορεί να «ακτινοβολεί» από κάποιο άλλο ζωτικό όργανο, υποδεικνύοντας κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα υγείας.

Ο πόνος εντοπίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις μεταξύ του τελευταίου πλευρού και του οστού της λεκάνης και προς τα πίσω, κοντά στην οσφυϊκή μοίρα (δηλαδή τη μέση).

Εάν δεν είναι αποτέλεσμα δυσλειτουργίας των νεφρών, ο πόνος μπορεί να οφείλεται σε θλάση των μυών της πλάτης, κάταγμα στη σπονδυλική στήλη, επανενεργοποίηση του έρπητα, ανεύρυσμα στην κοιλιακή χώρα ή γυναικολογικό πρόβλημα.

Ιδιαίτερα στην περίπτωση ανευρύσματος, επιβάλλεται η άμεση ιατρική παρέμβαση, καθώς η ρήξη του ανευρύσματος μπορεί να απειλήσει την υγεία, λόγω της εκτεταμένης εσωτερικής αιμορραγίας.

Τυπικά, ο νεφρικός πόνος εντοπίζεται στη σύστοιχη με τον πάσχοντα νεφρό πλευροσπονδυλική γωνία και κάτω από τη 12^η πλευρά. Προκαλείται από απότομη διάταση της νεφρικής κάψας λόγω φλεγμονής ή απόφραξης. Ο πόνος φλεγμονώδους αιτιολογίας είναι συνήθως σταθερός, ενώ αυτός που οφείλεται σε απόφραξη έχει αυξομειούμενη ένταση, η οποία ακολουθεί τις περισταλτικές κινήσεις της αποχετευτικής μοίρας (κωλικός του νεφρού). Συχνά ο νεφρικός πόνος επεκτείνεται προς τον ομφαλό ή το σύστοιχο λαγόνιο βόθρο. Θα πρέπει να τονιστεί, ότι σε περίπτωση απόφραξης, η οξύτητα του πόνου σχετίζεται κυρίως με την ταχύτητα εγκατάστασης της απόφραξης και λιγότερο με το βαθμό διάτασης. Έτσι, παθήσεις που εξελίσσονται βραδέως και οδηγούν σε βαθμιαία διάταση της νεφρικής κάψας προκαλούν ελάχιστο ή καθόλου πόνο. Τέτοιες παθήσεις είναι οι όγκοι, η χρόνια πυελονεφρίτιδα, οι κοραλλιοειδείς λίθοι, οι πολυκυστικοί νεφροί κ.λπ.

Ο πόνος στους νεφρούς εντοπίζεται χαμηλά στη μέση  και συνήθως είναι ετερόπλευρος αν και μπορεί να εντοπίζεται και στις δύο πλευρές.

Συχνότερα ο πόνος στους νεφρούς εκδηλώνεται σαν κολικός και οφείλεται σε απόφραξη της ροής των ούρων, συνήθως από κάποια πέτρα (λίθο), που εντοπίζεται ψηλά προς τον νεφρό.

Στην περίπτωση της νεφρολιθίασης ο κολικός του νεφρού είναι ένας πολύ έντονος πόνος ο οποίος αυξομειώνεται σε ένταση. Συνήθως συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως τάση για εμετό, εμετό και αιματουρία. Μπορεί επίσης να υπάρχει πυρετός και ο πόνος να αντανακλά προς τον μηρό.

Άλλη συχνή αιτία που προκαλεί πόνο στους νεφρούς είναι η ουρολοίμωξη που έχει επεκταθεί προς τα πάνω (πυελονεφρίτιδα). Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής εκτός από τον πόνο εμφανίζει υψηλό πυρετό με ρίγος, καταβολή, εμετούς και κάποιες φορές σύγχυση. Τα ούρα είναι θολά, μπορεί να μυρίζουν, να περιέχουν αίμα και να εμφανίζεται πόνος στην ούρηση. Συνήθως προηγούνται κοινά συμπτώματα ουρολοίμωξης (κυστίτιδας), όπως συχνουρία και κάψιμο ή τσούξιμο στην ούρηση.

Ο τυπικός κωλικός του νεφρού αρχίζει συνήθως σαν αίσθημα βάρους στη νεφρική χώρα, αλλά σύντομα εξελίσσεται σε οξύ άλγος με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την απουσία συγκεκριμένης αναλγικής θέσης. Πολλές φορές συνυπάρχει εφίδρωση, ναυτία, έμετοι ή μετεωρισμός. Ο πόνος μπορεί να υποχωρήσει αυτόματα και να επανεμφανιστεί μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Οξύς οσφυϊκός πόνος από απότομη διάταση της νεφρικής κάψας μπορεί να παρατηρηθεί και από υποκάψιο αιμάτωμα ή και νεφρική ισχαιμία εξ αιτίας αρτηριακού εμφράκτου ή φλεβικής θρόμβωσης.

Η διαφορική διάγνωση του νεφρικού πόνου θα πρέπει να γίνεται από ενδοπεριτοναϊκές παθήσεις, συνηθέστερα φλεγμονές ή ρήξεις ενδοπεριτοναϊκών οργάνων. Προς την κατεύθυνση αυτή σημαντική βοήθεια προσφέρει  το ιστορικό και η κλινική εξέταση.

Η λιθίαση του ουροποιητικού εμφανίζεται κλινικά σαν οξύς πόνος, ο γνωστός μας κολικός, δηλαδή πόνος στην οσφυϊκή χώρα με αντανάκλαση στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα και στα έξω γεννητικά όργανα. Ο ασθενής που πονά κινείται χαρακτηριστικά συνεχώς μη μπορώντας να βρει ανακούφιση σε καμία θέση.
Γενικά ένας ασθενής με πέτρα στο ουροποιητικό μπορεί να εμφανίσει τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Πόνο στην πλάτη και στα πλάγια της κοιλιάς που επεκτείνεται μπροστά και χαμηλά στις βουβωνικές χώρες και τα γεννητικά όργανα και έρχεται κατά κύματα
• Ναυτία, έμετο
• Τσούξιμο στην ούρηση
• Αιματουρία
• Συχνουρία
• Πυρετό με ρίγος, αν συνυπάρχει ουρολοίμωξη

Οι περισσότεροι λίθοι περνούν απαρατήρητοι μέχρι να προκαλέσουν έντονη συμπτωματολογία. Άλλες φορές ανακαλύπτονται τυχαία στα πλαίσια απεικονιστικού ελέγχου για αιματουρία ή κάποια άλλη πάθηση

Όταν τα νεφρά μας αδυνατούν να φιλτράρουν τις άχρηστες ουσίες από το αίμα μας, τότε αυτό ονομάζεται οξεία νεφρική ανεπάρκεια.

Δείτε τα συμπτώματα:

- Μειωμένη παραγωγή ούρων
- Αιματουρία (αίμα στα ούρα)
- Κατακράτηση υγρών, η οποία προκαλεί οίδημα στα πόδια, στους αστραγάλους ή στα πόδια σας
- Υπνηλία
- Δύσπνοια
- Μεταλλική γεύση στο στόμα (από την αύξηση της ουρίας στο αίμα)
- Κόπωση
- Σύγχυση
- Ναυτία, ζαλάδα και δυσκολία στη συγκέντρωση
- Πόνος ή/και «πλάκωμα» στο στήθος
- Επιληπτικές κρίσεις ή κώμα (σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις)